Jan Hommen nam onlangs afscheid van zijn zo geliefde Philips. Hij mag worden getypeerd als een financial pur sang, minstens net zo bekend bij beleggers en analisten als Kleisterlee.
Tijdens de komende CFO-day op 16 juni maakt voor de eerste keer ook aanstormend talent kans op een prijs. Vijf (oud-) studenten dingen mee naar de CFO-scriptieprijs 2005. Allen hebben hun nominatie te danken aan een uitmuntende eindscriptie over een onderwerp dat relevant is voor de CFO. Vier van hen spreken zich uit over het onderwerp van hun scriptie, hun visie op het vak van de financiële manager en natuurlijk hun verwachting van de komende CFO-day.
Jacques van den Burg wordt manager regional compliance in het Europese hoofdkantoor van West Pharmaceutical Services in Eschweiler (Duitsland). Per 1 juli treedt hij in dienst van het Amerikaanse beursgenoteerde bedrijf dat is gespecialiseerd in medicijnverpakkingen. Deze maand verlaat hij de Corporate Finance afdeling van Ernst & Young in Düsseldorf.
Jeroen Volk heeft altijd een warme belangstelling gehad voor innovatieve internet- en technologiebedrijven. Dat begon toen hij bij accountantskantoor Arthur Andersen Venture Capital ophaalde voor internet-start-ups. Na het barsten van de internetbubbel, moest hij zijn pijlen echter noodgedwongen ergens anders op richten.
Johan van der Wal, voorheen financieel-directeur bij molydeen-producent Climax Molybdenum is sinds vandaag werkzaam als general manager en managing director van datzelfde Rotterdamse bedrijf. Het is voor Van der Wal een natuurlijke stap omhoog. Bij ABB en TRW, de laatste twee werkgevers van Van der Wal, maakte hij een zelfde 'carrière-move'.
Op het menu van de CFO staan als hoofdgerechten natuurlijk de implementatie van de code Tabaksblat, het invoeren van IFRS en voor diegenen die betrokken zijn bij internationale bedrijven als toetje: Sarbanes-Oxley. Voor de collega's bij niet-beursgenoteerde bedrijven als extraatje een hapje Basel II. Dit alles overgoten met een sausje van kostenreductie en efficiencyverbetering.
De CFO van Fortis, de Belg Gilbert Mittler, staat aan het hoofd van een heringericht CFO Office, dat onder andere de onderdelen Control, Reporting, Tax, Finance en M&A omvat en delen van Legal en Risk Management. Daarmee is Fortis zijn tijd vooruit.
De chief financial officer staat anno 2005 vaak op hetzelfde voetstuk als de chief executive officer. Bij de grote beursgenoteerde ondernemingen in ons land vervult de financiële man in het algemeen een even belangrijke rol als de feitelijke bestuursvoorzitter. Mensen als Tom de Swaan (ABN AMRO), Jan Hommen (Philips) en Cees Maas (ING) staan qua naam en faam al lang niet meer in de schaduw van hun CEO's Rijkman Groenink, Gerard Kleisterlee en Michel Tilmant. Daarmee krijgt de financiële functie ook de aandacht en eer die ze verdient. Dat brengt echter ook nieuwe verantwoordelijkheden met zich mee - en daardoor nieuwe dilemma's.
'Mijn Uitdaging? Oilily heeft een pittige tijd achter de rug. Afgelopen boekjaar was voor het eerst weer een positief jaar. Duidelijk mag zijn dat het vooral zaak is dit te continueren. Eén zwaluw maakt nog geen zomer, het is mijn uitdaging de goede lijn door te zetten en te waken voor ondoordachte stappen nu de weg omhoog is ingezet. Er is namelijk nog veel te verbeteren, al hebben we een ingrijpende sanering en herstructurering achter de rug.
Rijkman Groenink is de CEO, de baas die overal mee weg lijkt te komen. Tom de Swaan, de beste CFO van vorig jaar, is de man die zich in kleinere kring beweegt, maar die binnen die kleinere kring een enorm goede reputatie geniet. De goede kritieken die De Swaan persoonlijk krijgt, kunnen niet echt veel te maken hebben met de resultaten van de bank, wan die vallen ronduit tegen. In zijn uitspraken komt De Swaan doorgaans bescheidener over dan de branie-achtige CEO van ABN AMRO. De Swaan is helder, open en eerlijk, aldus veel analisten. Omzet en winst ontwikkelen zich redelijk bij de bank, maar het is de hand van De Swaan die zichtbaar wordt in het optimaliseren van de resultaten.
'Uitdaging voor de CFO? Wij signaleren op dit moment veel ontwikkelingen waar CFO's mee te maken hebben. Neem de pensioenproblematiek als gevolg van IFRS. Of het vraagstuk om bepaalde activiteiten uit te besteden of te verplaatsen: outsourcing of het verhuizen van onderdelen naar bijvoorbeeld India kan voordeel opleveren maar heeft grote impact op de financiële huishouding van de onderneming en het gebruik van werkkapitaal.
De uitdaging die een Rabobank-CFO altijd dient aan te gaan, is die om onze unieke kredietstatus te behouden. Die wens loopt als rode draad door alles wat we doen heen. We zijn de enige private instelling in de wereld met een triple A-status. Dat verschaft ons een unieke positie in de wereld. Waar we ook komen in de ?nanciële wereld: men kent de Rabobank. Dat is iets waar Rabobank-medewerkers bijzonder trots op zijn. Bovendien: die status levert ons daadwerkelijk ?nancieel voordeel op. Wij kunnen onze funding tegen gunstiger tarieven realiseren dan menige andere instelling.
'Mijn uitdaging? Bij Radio Holland Group is de tijd rijp om actiever te kijken naar mogelijkheden om uit te breiden, zowel in aantal vestigingen als in diensten. De afgelopen jaren is vooral veel aandacht besteed om de groep op dit punt te krijgen. Per 1 januari 2002 is Radio Holland Group door een buyout verzelfstandigd. Vanaf dat moment hebben we hard gewerkt om de ongeveer vijftig vestigingen in verschillende landen meer tot één geheel te kneden.
'Uitdaging voor de CFO? De nadruk verschuift van het terugblikken en het puur en alleen boekhouden, naar de toekomst en de daarbij behorende scenarioplanning. Wat zijn de strategische opties en hoe pakken deze financieel gezien uit? De rol van de CFO daarbij is om met de CEO een team te vormen, ondersteund door de raad van commissarissen.
'Uitdaging voor de CFO? We willen eerder spreken over een aantal met elkaar samenhangende uitdagingen. Allereerst heeft de CFO te maken met een exponentiële toename van nieuwe regels over corporate governance en financiële verslaggeving. Mede door de eisen van transparantie wordt in toenemende mate een druk op de CFO gelegd.
Bij Philips is Jan Hommen tot juni 2005 het gezicht en de stem richting analisten. Zijn reputatie is goed. Hij spreekt de taal van Philips, en hij beheerst de taal van de financiële markten als geen ander. Onmisbaar voor een concern als Philips, dat op wereldschaal moet concurreren, zowel in de business als op de kapitaalmarkten.
'Mijn uitdaging voor de komende tijd is de acquisitie die de Noordelijke Dagblad Combinatie sinds begin dit jaar heeft gedaan in financiële termen in goede banen te leiden. NDC is een regionale speler in de markt en was op zoek naar basisverbreding. Die heeft het bedrijf gevonden in de overname van uitgever Veen Bosch & Keuning, een groep uitgevers (algemeen en educatief) die een jaarlijkse omzet genereert van 135 miljoen euro.
'Mijn uitdaging? We hebben de afgelopen jaren veel tijd besteed aan het professionaliseren van de verslaglegging in ons bedrijf. Die is nu op orde. Bovendien gaat het goed met ons bedrijf. Dat brengt echter een risico met zich mee: dat het gevoel ontstaat dat we alles kunnen.
'Mijn uitdaging? Er is momenteel een allesoverheersende uitdaging voor mij: voorkomen dat we aan ons eigen succes tenonder gaan. Dat heeft alles te maken met de aard van onze 'producten'. Wij doen onderzoeksprojecten voor derden, zoals NWO, de EU, het ministerie van EZ bijvoorbeeld of voor bedrijven als Philips. Die projecten op zichzelf zijn zelden kostendekkend. Grofweg dekken de bijdragen van onze opdrachtgevers de helft van onze integrale kosten. De rest moeten wij matchen uit de overheidsbijdrage. Die is constant. Wij hebben echter kwalitatief zeer succesvolle onderzoekers, waardoor de vraag naar onze diensten toeneemt
'Uitdaging voor de CFO? Dat is afhankelijk van de soort CFO. De uitdagingen van een financieel directeur van een holding, zijn compleet anders dan die van een werkmaatschappij. Welke functie wil de holding spelen? Wat is de toegevoegde waarde ervan voor werkmaatschappijen? Dat zijn vragen die de financieel directeur van een holding zich moet afvragen.
'Uitdaging voor de CFO? Ik ontmoet veel CFO's en één ding is duidelijk: zij zijn in de afgelopen jaren overspoeld door de vele eisen van wet- en regelgevers. Hoe goed de invoering van de diverse richtlijnen en gedragscodes ook zijn, het blokkeert hoe dan ook de ontwikkelkracht van ondernemingen.
Als er een concern is, waar de aandacht volledig uitgaat naar de CEO is het wel Wolters Kluwer. Al was het maar omdat CEO Nancy McKinstrey de enige vrouwelijke bestuursvoorzitter is bij een van de grote beursgenoteerde Nederlandse concerns. Boudewijn Beerkens heeft een rol in de luwte, maar dat lijkt hem niet te deren.
'Geen control, geen business', zo luidt het credo van veel bedrijven anno 2005. Onder invloed van boekhoudschandalen, IFRS en de Code Tabaksblat is de positie van de hoogste financiële baas steeds belangrijker geworden. Een chief financial officer (CFO) moet verstand van zaken hebben, anders heeft hij niets te zoeken in de bestuurskamer van een onderneming.
Wij zijn in Nederland op een punt aangekomen dat we qua verspreiding kunnen spreken van verzadiging. We hebben vier formules, en in een fijnmazig detailhandelsland als Nederland concurreer je dan al snel met jezelf. Willen we "in de race" blijven, dan zullen we moeten expanderen buiten Nederland en België. Niet in de laatste plaats om schaalgrootte te behouden aan bijvoorbeeld de inkoopkant.
'Uitdaging voor de CFO? Zien wat je moet zien, dat is bepalend voor een succesvolle onderneming. Wat je als CFO daarvoor in ieder geval nodig hebt: visie op de markt, zicht op de cijfers, en overzicht over de organisatieactiviteiten. Dat is de uitdaging voor de CFO. Bied je de organisatie niet alleen het zicht op de juiste cijfers, maar vooral het juiste zicht op - dus het verhaal achter - de cijfers?
Waar Randstad jarenlang werd geleid door mr. Randstad Frits Goldschmeding, zijn de huidige leden van de raad van bestuur voor de buitenwacht onbekenden. In de markt kennen de mensen CEO Ben Noteboom en CFO Robert-Jan van de Kraats wel degelijk, maar ze hebben geen impact buiten hun organisatie en buiten de markt.
Kager: 'Ik verwacht een upswing van de economie. Opgeteld bij markten die steeds transparanter worden en een toenemende concurrentie. Dat biedt kansen voor bedrijven. Voor een CFO betekent dit dat hij nog scherper moet navigeren dan hij de afgelopen jaren van kostenreductie al gewend was.
Hij is al jaren de vaste waarde binnen de raad van bestuur. Inmiddels is Michel Tilmant CEO, maar in het bestuur is Maas degene die de ingezette koers vanuit zijn discipline ondersteunt. Maas lijkt het prototype van de ultieme tweede man. Al jaren is hij in alle opzichten de nummer twee.
'Mijn Uitdaging? Op mijn agenda staat een vrijwel allesoverheersende prioriteit: het zo goed mogelijk "verteren" van de overname van het NOB in 2004. Het goed integreren van de verschillende werkmaatschappijen is zonder twijfel mijn belangrijkste uitdaging. Goed grip krijgen op de verschillende entiteiten, een eenheid smeden - organisatorisch maar ook bedrijfscultureel - is een belangrijke taak.
Meld je aan voor de nieuwsbrief Ontvang waardevolle artikelen, checklists, interviews en whitepapers in je mailbox.
Kan ik je van dienst zijn met een toelichting of advies? Bel of mail gerust. Ik neem graag de tijd voor je.
Daan Commandeur Partner Manager
0628068433 daancommandeur@sijthoffmedia.nl