Een vordering die maar blijft openstaan. Of orders die ineens veel omvangrijker worden of juist in delen worden geknipt. Een goed financieel verstaander heeft maar een half woord nodig om te zien of zijn klant in betalingsproblemen komt. Maar in de meeste gevallen is dat besef van 'early warning signs' ver te zoeken.
Directeuren en managers die zware financiële delicten plegen mogen enkele jaren lang geen bedrijf meer leiden. Dit schrijft minister Piet Hein Donner van Justitie in een brief aan de Tweede Kamer.
Topbestuurders vrezen dat zij door de strengere regels voor corporate governance minder tijd zullen overhouden voor de strategische en operationele zaken van hun onderneming.
Eenderde van de bedrijven in Europa gaat in het resterende deel van 2004 investeren in ERP-software. Dat is meer dan in Amerika, waar slechts 22 procent van de bedrijven geld steekt in ERP-applicaties.
De 25 machtigste commissarissen van Nederland zijn nog lang niet klaar voor de nieuwe gedragscode. Dit blijkt uit een onderzoek van het tijdschrift Intermediair. In 2005 wordt de code-Tabaksblat van kracht, waarbij commissariaten beperkingen opgelegd krijgen.
Of het nu komt door Sarbanes-Oxley (SOX), de International Financial Reporting Standards (IFRS) of door de code-Tabaksblat, CFO's krijgen met steeds meer wetten en regels te maken die een betere bestuur ofwel 'corporate governance' moeten bevorderen. Soms gaat het om gedragsregels, soms om bepalingen op het vlak van de interne rapportage of de externe verslaglegging.
"Het Amerikaanse Sarbanes-Oxley is harde wetgeving. Er bestaat geen enkele mogelijkheid voor het beurs- en bedrijfsleven om af te wijken van de regels. Tabaksblat daarentegen houdt door middel van de pas-toe-of-leg-uit regel, rekening met de structuur van de vennootschap. Daarnaast wordt Corporate Governance in Nederland beredeneerd vanuit principes. In de VS is het systeem rulebased, alles moet er gaan volgens de letter van de wet. In zoín situatie krijg je altijd te maken met allerlei slimme juristen en advocaten die onder de regels uit proberen te komen."
De IT-industrie schrok op toen publicist Nicholas Carr enkele maanden geleden in de Harvard Business Review een artikel publiceerde met de omineuze kop 'IT doesn't matter'. IT wordt, zegt Carr, net als eerdere technologische innovaties (zoals elektriciteit, spoorwegen, noem maar op) in hoog tempo een massa-artikel, een 'commodity'. Het wordt een infrastructurele technologie waarmee amper nog concurrentievoordeel valt te behalen, eerder een 'necessity' dan een 'advantage'.
De afgelopen jaren waren de investeringen in IT minimaal, nu is veel apparatuur en software simpelweg verouderd. Daardoor ontkomen bedrijven er niet aan om spullen te vervangen. Dat concludeert onderzoeksbureau The Yankee Group op basis van een onderzoek onder zo'n elfhonderd IT-beslissers.
Hoe kom je als bedrijf tot performanceverbetering? Niet door het budgetteren tot strategie te verheffen, en ook niet door blind te vertrouwen op een of andere scorecard. Nee, door gemeenschappelijke waarden. Er moeten andere - zachtere - criteria komen om de prestaties van de onderneming te meten en te verbeteren. Dit zegt Frank Buytendijk, research vice president van Gartner Research.
Met steeds strakker wordende accountingregels en het vervolgen en mogelijk opsluiten van de managers die deze regels overtreden, wordt het paard achter de wagen gespannen. De schade is immers al aangericht. Daarnaast is het onwaarschijnlijk dat alle zich misdragende managers altijd zullen worden gepakt. Toch moet er iets gebeuren, want het tempo waarin de financiële schandalen zich aaneenrijgen neemt steeds meer toe. Het is daarom beter om naar preventie te kijken. Zoals door de invoering van beyond budgeting
Onlangs is een Amerikaans bedrijf dat een IT-klus in India liet uitvoeren, bestolen door een van de werknemers ter plaatse. Jolly Technologies, een divisie van het Amerikaanse bedrijf Jolly Inc. dat software maakt voor de vervaardiging van labels, meldde dat in een onderzoeks- en ontwikkelcentrum in Mumbai delen van de broncode en vertrouwelijke documenten zijn ontvreemd.
Softwaremaker Microsoft is een ambitie armer. Een eerder als cruciaal omschreven onderdeel van het nieuwe besturingssysteem, codenaam Longhorn, is niet op tijd klaar en komt later op de markt.
Er wordt nogal eens verondersteld dat de grootste uitdaging van de code-Tabaksblat erin bestaat het risicomanagement op orde te brengen. Maar implementeren van risicomanagement is meer dan het voldoen aan wetten en regels. Het vraagt om verankering van de risicomanagementfunctie in de organisatie en om cultuurverandering: 'in control' willen zijn, niet omdat het moet, maar omdat het beter is.
De controller die met zijn tijd meegaat, moet verstand van zaken hebben. De boekhouder heeft afgedaan. Hij moet financieel creatief zijn en verstand hebben van ICT. En hij moet met mensen kunnen omgaan. Want de wereld verandert en de controller dient mee te veranderen, zo bleek tijdens de Controllersdag 2004.
De 'spin in het web' van TPG Jan Haars is belast met de aanpassing van het bedrijf aan de code-Tabaksblat en Sarbanes-Oxley (SOX). Een aanpassing die 'zo ingewikkeld is dat de rest van de leden van de Raad van Bestuur dit maar op mijn bord hebben gelegd.' TPG voldoet op twee punten na aan Tabaksblat (o.a. wordt nu nog afgeweken van de voorstellen voor afkoopsommen van bestuurders en voor de periode dat toegekende aandelen niet verkocht mogen worden), maar TPG behoort van de beursgenoteerde bedrijven tot de top-vijf Tabaksblat-getrouwe ondernemingen.
Op 23 september jl. vond het eerste Jaarcongres Controlling plaats. Geen tijd gehad om te komen? Toch benieuwd wat u allemaal had moeten weten over de veranderende rol van de controller? Klik dan verder om de presentaties van de sprekers te downloaden.
In Het Financieele Dagblad van 1 september 2004 stellen Bos en Visser dat de grootste uitdaging uit de code Tabaksblat is om risicomanagement op orde te brengen. Maar implementeren van risicomanagement is meer dan het voldoen aan wetten en regels. Het vraagt om verankering van de risicomanagement functie in de organisatie en het vraagt om cultuurverandering: "in control" willen zijn, niet omdat het moet, maar omdat het beter is.
Sneller, frequenter rapporteren op een uniforme en heldere manier. Dat is wat de Janssen de Jong groep wilde bereiken met de invoering van het nieuwe managementinformatiesysteem. Controller Kees van As speelde een belangrijke rol bij de implementatie en optimalisatie van het systeem.
De uitdagingen zijn en blijven groot bij het Telematica Instituut, aldus controller Frank Kolner. Niet alleen vanwege de inhoudelijke ontwikkeling van de telematica-markt, maar vooral vanwege het continue zoeken naar een balans tussen overheids- en marktfinanciering. 'Keer op keer staan wij voor situaties die uniek zijn voor alle betrokken partijen, inclusief de belastingdienst. Dus moet je pionieren op financieel gebied; dat trekt me hier enorm aan.'
Hun oude beroep zouden ze amper meer kunnen uitoefenen, zo snel is de financiële functie veranderd. Vier ex-CFO's beschouwen de ontwikkelingen in hun vroegere vak. De huidige generatie CFO's heeft de crisis een beetje aan zichzelf te wijten, menen zij. Niet iedereen zal zich hier goed doorheen slaan. Maar anderen worden juist gelouterd. "Als ze het niet kunnen, zakken ze door het ijs en worden ze vervangen. Inderdaad, een hard proces, maar zo werkt het."
De 34-jarige Dennis de Vreede is blij met zijn functie van Finance Controller EMEA bij Rockwell Automation, die hem op het lijf geschreven lijkt te zijn. 'Volgende stappen zullen en moeten op financieel gebied worden genomen', verzekert hij, bij voorkeur binnen Rockwell Automation of bij een andere beursgenoteerde onderneming.
De concurrentie in de branche waarin Ten Cate Plasticum opereert is de laatste jaren niet minder geworden. Integendeel, maar het bedrijf weet momenteel wel waar het staat in de markt van kunststoffen caps en verpakkingsmaterialen. Met dank aan group controller Karina de Boer. 'Ook de verstandhouding tussen de financiële en commerciële afdelingen is absoluut goed', weet ze.
De continue groei van TMS Beheer, maakt de baan van de 51 jarige Steven Blom een zeer dynamische. Als Chief Financial Officer van dit bedrijf is Blom nauw betrokken bij de ontwikkelingen waar die groei mee gepaard gaat. 'Toen ik in 1991 begon, werkten er ongeveer 150 mensen dat zijn er nu 350. De consolidatie deed ik met potlood en gum en later in Excel. Dat is te traag, daarom automatiseren we nu de financiële administratie.'
'Laten we eerst even in het magazijn kijken', stelt Jouke van der Veer voor. Finance Director Corporate Express Benelux, luidt zijn functie voluit, maar de aandacht voor de core business van de onderneming verraadt direct bij binnenkomst dat zijn interesse breder reikt dan de financiën van de onderneming.
Cos Raijmakers streeft ernaar om niet meer nodig te zijn. Als group management accountant ziet hij het als zijn taak om werkprocessen zo efficiënt te maken dat hij zelf overbodig wordt. Rapportages zijn dan een onmisbare basis, maar je kunt niet aan het rapporteren blijven: 'Je moet je altijd afvragen wat het kost, en wat het zal opleveren.'
Het hoofd concern financiën van de gemeente Venlo is 'het geweten van de organisatie, de financiële makelaar, of wel de spin in het web' meent Jan Pasmans. Al 34 jaar werkt hij met veel plezier voor dezelfde werkgever en heeft in die tijd de trends in het controller vak binnen de overheid op de voet kunnen volgen. 'De overheid is steeds bedrijfsmatiger gaan functioneren.'
Als hij even niet met zijn werk bezig is, trekt Jeroen Volk er graag met zijn vrouw op uit: 'Het liefst zo ver mogelijk.' Maar geef toe. Na het opzetten van een volledig nieuwe financiële afdeling bij zijn werkgever Crucell, inmiddels het snelst rapporterende beursbedrijf van Nederland, heeft hij het ook wel verdiend om af en toe flink stoom af te blazen. Maar al vrij snel roept de plicht weer: 'Helaas ben ik nog niet in de gelegenheid met mijn voeten op de vensterbank te zitten en de hele dag naar buiten kijken.'
Door allerlei onvoorziene factoren loopt de afspraak met concerncontroller Paul Koch van bouwbedrijf Strukton liefst vier keer spaak. Maar het recht zegeviert. Op 7 juli zit ik uiteindelijk toch tegenover de man die verantwoordelijk is voor het vervolmaken van de decentralisatie van het Utrechtse bouwbedrijf.
Direct nadat de Sarbanes-Oxley Act in juli 2002 door de president van de Verenigde Staten was ondertekend, ontstond binnen de ICT-industrie grote opwinding. Zou de nieuwe, stringente boekhoudwetgeving het volgende thema worden waar bedrijven miljoenen aan besteden? Een nieuwe kaskraker dus? Na Y2K en de euro zou dit erg gunstig zijn voor een industrie die al langere tijd te maken had met omzetdalingen. De hoopvolle verwachting is nog niet ingelost, maar de belofte is er zeker. Een globaal overzicht van de inmiddels beschikbare 'softwaresolutions'.
Meld je aan voor de nieuwsbrief Ontvang waardevolle artikelen, checklists, interviews en whitepapers in je mailbox.
Kan ik je van dienst zijn met een toelichting of advies? Bel of mail gerust. Ik neem graag de tijd voor je.
Daan Commandeur Partner Manager
0628068433 daancommandeur@sijthoffmedia.nl