Auto’s in de blockchain

Vrachtwagens rijden af en aan, chauffeurs manoeuvreren hun kolossen tot op de centimeter precies. Hier, op een industrieterrein in Nijkerk, zijn het trucks van de Koopman Logistics Group die het straatbeeld bepalen. Spitsroede lopen, maar dan rijdend en op 14 wielen. De CFO van de transporteur heeft niets dan lof voor die mannen achter het stuur. “Ze beginnen op maandag in alle vroegte te rijden en zijn pas vrijdag weer thuis”, zegt Maurice de Wilde. “Ze slapen in de cabine van hun autotransporter, ergens in Nederland, België, Zwitserland, Frankrijk of Duitsland. Zwaar? Zeker. Maar de meesten willen niet anders.” De Wilde is genomineerd voor de Huub van Rozendaal Award 2020, de erkenning voor financieel directeuren van familiebedrijven, uitgereikt op FM Dag 2020.

In oktober 2017 stapte hij na zeventien jaar voor Shell in Gabon, Oman en Groningen te hebben gewerkt, over naar familiebedrijf Koopman.  “Ja, dat was een heel bewuste keuze”, zegt de 48-jarige. “Van een multinational met meer dan 80.000 arbeidskrachten naar een 1100 medewerkers tellend familiebedrijf. Maar dit was voor mij de juiste beslissing. De laatste vijf jaren bij Shell, van 2012 tot 2017,  werkte ik voor GasTerra in Groningen. Daarvoor zat ik in Afrika, daar ben je veel minder met groei bezig, maar moet je vooral dingen fixen, voorbereid zijn op het onvoorspelbare. Binnen Shell had de volgende stap me waarschijnlijk naar Den Haag gebracht. Maar ik ben nu eenmaal niet zo’n hoofdkantoor rakker.”

Dus ging De Wilde met headhunters aan de Zuidas over zijn loopbaantoekomst praten. Dat leidde tot aanbiedingen, die het uiteindelijk toch net niet werden. Hij wilde graag met zijn gezin in Haren, onder de rook van Groningen, blijven wonen. Toen kwam Koopman Logistics Group op zijn pad. Prachtig bedrijf, met noordelijke wortels, internationaal opererend, dertien vestigingen in Nederland, België en Duitsland, en actief in zowel Automotive als General Cargo. Die liefde voor automotive koestert De Wilde zelf ook. “Bovendien is dit een robuust familiebedrijf. En al zijn de marges in deze branche klein, onze buffers zijn solide en er is continuïteit: de familie wil absoluut niet verkopen. Ik blijf hier zolang het leuk is, zolang ik stappen kan maken met het bedrijf.”

Amsterdamse haven

Zoals met die megagrote Koopman Terminal in de Amsterdamse haven. Op de website van de Group staan foto’s van de met duizenden Tesla’s Model 3 afgeladen kades als onderdeel van die terminal. Over logistieke hoogstandjes gesproken: binnen no-time werd de eerste boot met  die 3.704 elektrische Amerikanen her en der in Nederland afgeleverd. Precies op tijd, want afspraak is afspraak, zeggen ze bij Koopman. Driven by Commitment.

“We willen veel en maken een sterke groei door”, aldus De Wilde. “Elke acht jaar worden we twee keer zo groot. Dat knelt soms een beetje. Maar bij dit familiebedrijf draait het om ondernemen, om die zoektocht naar nieuwe kansen, om uitbreiding van het portfolio. Dat trekt me enorm. Ik houd van verandering, ik houd van ondernemen. Op grote hoofdkantoren is ook het belang van compliance veel groter. Hier zorg ik dat dingen gewoon goed op orde zijn en ben ik veel meer strategisch bezig.”

Hoefsmid Siebe Koopman startte in 1923 met zijn eenmansbedrijf, al snel legde hij zich toe op transport, eerst alleen van melk naar de fabriek in Briltil. Zeven jaar later kocht hij zijn eerste kleine vrachtwagentje, in 1933 volgde de tweede die door zijn zoon Klaas werd bestuurd. In de jaren vijftig vervoerde Koopman naast melk ook bouwmaterialen en suikerbieten. En in 1962 introduceerde de familie het trailer koppelsysteem; de chauffeur levert een volle oplegger af en koppelt een lege aan zijn truck. Want tijd is geld. Ja, ook toen al.

VW Kevers

Halverwege de jaren zestig begonnen de Koopmannen een compleet nieuwe markt te ontginnen; het vervoer van personenauto’s. Volkswagen-importeur Pon is de eerste grote klant en Koopman bracht met aanvankelijk slechts twee transporters VW Kevers naar de Nederlandse dealers. Na een moeizame start, kwam de Nederlandse automarkt massaal op gang en werd Koopman spekkoper. Het melkrijden werd vaarwel gezegd. Er werd een nieuwe vestiging in Hoevelaken geopend en er kwam een kantoor annex werkplaats in Nijkerk. Maar Koopman breidde ook uit in General Logistics, met in 1999 de start van TransMission, een fijnmazig distributienetwerk dat de gehele Benelux omvat en waarbij Koopman zich als partner richt op het transport voor B2B in noordelijk Nederland en in West-Brabant en Zeeland.

Met de overnames van autoterminals in Amsterdam en Born en door acquisitie van de bedrijven Möhlmann, Smink en ACM Fleetforce, biedt Koopman zijn klanten nu het gehele automotive plaatje; van transport naar dealers, tot gesloten transport,  grootschalige opslag en onderhoud, fleet management en een pool van chauffeurs, die auto’s kunnen brengen of halen. Anno 2020 beschikt Koopman Automotive over een vloot van 400 grote transporters waarmee jaarlijks meer dan een miljoen auto’s worden vervoerd, 40.000 opslagplaatsen voor nieuwe auto’s en 3 grootschalige werkplaatsen.

De familie is al die tijd aan het roer van het bedrijf gebleven. De broers Jan en Sieb bezitten alle aandelen en de Koopmannen spelen een sleutelrol in de directie. “De vierde generatie werkt ook al in het bedrijf en straks doet de vijfde generatie hier zijn intrede”, zegt CFO De Wilde. “In de procedures is dat familiestempel terug te vinden. Naast financiële continuïteit, duurzaam ondernemen en focus op een gezonde toekomst weegt de impact op mens en milieu zwaar bij alles wat we doen. Mensen eerlijk, oprecht en met respect behandelen: dat staat bij Koopman Logistics Group op pole.”

Daarop wordt bij het aannemen van nieuwe sleutelfiguren ook grondig gecontroleerd, zo ervoer De Wilde zelf toen hij in 2017 bij het bedrijf solliciteerde. Testcase van de familie voor de nieuwe CFO: iemand heeft dertig jaar voor ons gewerkt, zich het vuur uit de sloffen gelopen, en wordt dan ziek. Wat doe je? “Grote bedrijven zijn veelal anoniemer en minder sociaal”, aldus De Wilde. “Hier is geen van de 1100 medewerkers een nummer. Voor mensen die het bedrijf mede groot hebben gemaakt, draag je verantwoordelijkheid. Dat is het idee.”    

Vuur uit de sloffen

Koopman en CFO De Wilde geloven in grootschaligheid. De automotive markt staat aan de vooravond van een grote metamorfose. Dealers en importeurs vragen zich af waar hun toegevoegde waarde in de keten precies zit, wat hun footprint straks nog is, nog moet zijn.
“Wij kunnen de complete logistieke achterkant van grote autobedrijven verzorgen”, zegt De Wilde. “Dus nieuwe auto’s rijklaar maken, transport handelen. En dat doen we met duurzaamheid hoog in het vaandel. Koopman verstookt jaarlijks 14 miljoen liter diesel om al die voertuigen met de grote transporttrucks naar de garages te brengen. Maar voor een klant doen we dat bijvoorbeeld uitsluitend met synthetische diesel, die we in eigen huis hebben. Dat levert zo’n 89 procent CO2 besparing op. Onze busjes voor fijndistributie worden geëlektrificeerd, maar accu’s werken nu eenmaal niet voor zware vrachtwagens: te veel ruimte innemend, te lang opladend. Dus houden we de ontwikkelingen nauwgezet in de gaten. Kopen we nu nieuwe, nog zuiniger trucks, is elektrificeren straks wellicht toch een optie, of wachten we op de doorbraak van waterstof als brandstof?”

Daar speelt de CFO als financieel eindverantwoordelijke en verantwoordelijk voor IT een sleutelrol. De Chief Financial Officer als belangrijke aanjager van verduurzaming en digitalisering. De Wilde heeft grote invloed op de te voeren strategie, op het creëren van waarde op de lange termijn. “Verduurzaming en digitalisering gaan in onze sector komende jaren belangrijke items worden”, weet hij. “Nu al leggen we de nadruk op het zuinig rijden door onze chauffeurs, we monitoren hun rijgedrag. Maar we hebben natuurlijk ook met onze stakeholders te maken, we moeten iedereen tevreden houden. Klanten, personeel, aandeelhouders.”

In dat strategische spel gedijt De Wilde als CFO optimaal. Over de veranderende markten waar Koopman gaat groeien: “Remarketing bijvoorbeeld. Leasemaatschappijen hebben auto’s gemiddeld vier jaar in de lease. Die markt groeit met deelauto concepten en private lease. De winst die daarop is gemaakt, wordt teniet gedaan als die auto’s niet goed worden doorverkocht. In onze grootschalige werkplaatsen, zoals die in Amsterdam, zorgen wij dat zo’n 200 voertuigen dagelijks weer netjes worden gemaakt. Schoonmaken, poetsen en waar nodig, spuiten en uitdeuken. Daarna volgt een fotosessie in onze professionele studio en zetten we de auto’s voor de leasemaatschappij op internet of brengen ze naar hun showrooms. Win-win. De leasemaatschappij krijgt een fors hogere prijs voor de auto, wij verdienen aan onze diensten.”

Auto’s in de blockchain

Over digitalisering, komende jaren ook ingrijpend voor de branche: Koopman heeft al in 2018 met Pon Logistics een proef gedaan met blockchain. In een gedigitaliseerd proces worden nieuwe voertuigen vanaf de Pon compound in Leusden afgeleverd bij de VW-, Skoda-, Audi- en Seat-dealers in het land. De afhandeling gebeurt zonder papieren vrachtbrieven en Pon – en dus ook de autokoper – weet 24/7 waar het voertuig zich in de keten bevindt.

“De blockchain toepassing werd samen met IBM ontwikkeld”, vertelt hij. “Koopman won met dit initiatief de prestigieuze TIM Award 2018. Een digitale oplossing die het internationale transport van auto’s – een uiterst ondoorzichtige keten – gemakkelijker en veel minder fraudegevoelig maakt. Bizar maar waar: als je een boek bij Bol.com koopt, kun je die bestelling voortdurend volgen. Maar een auto van 40 mille blijkt soms onvindbaar. Komt bij dat je met papieren documenten op het gebied van BPM, btw en kilometerstanden eenvoudiger kunt sjoemelen dan met een in de blockchain gecontroleerde digitale historie. Overigens gaat de pluim voor dit initiatief naar de vorige CEO, die het project destijds initieerde. De productieversie is klaar, de technologie is bewezen. Nu moet het de Europese standaard worden.”

Er zijn inmiddels Europese partners gevonden om het systeem van begin tot einde voor de gehele keten te ontsluiten, alles transparant te maken, de inefficiency te elimineren. Het gaat om acht partijen, waaronder een Franse distributeur en met Santander Consumer Finance een grote financiële speler. Tien miljoen auto’s in de blockchain, dankzij Koopman. “Vinturas heet het blockchain consortium, waarmee een mooi ecosysteem ontstaat.  Dit is ook zelfbescherming, wij willen de Uber-achtigen van deze wereld een stap voor zijn,” legt De Wilde uit. Hij acteert ook als voorzitter van de Raad  van Commissarissen van Vinturas.  

Interne ontwikkeling

In de tweeënhalf jaar die De Wilde nu de financiële scepter over Koopman Logistics Group zwaait, splitste hij zijn finance afdeling in finance control en business control. Om rust en focus onder zijn 25 medewerkers te creëren. Financiële administratie, rapportage en belasting werden zoveel mogelijk gecentraliseerd voor afhandeling van betrouwbare efficiënte processen. Business control is druk met investeringsanalyses, offertetrajecten en verbetering van  de winst. Hoe haal je het maximale uit je bedrijf, hoe verwezenlijk je de strategie? “Het is inderdaad de verwachte stap voorwaarts gebleken”, aldus de CFO.

Trots is Maurice de Wilde op vijf M&A-deals afgelopen jaar. Twee bedrijven – een magazijn in Groningen, een kleine schadewerkplaats in België – werden verkocht. Drie ondernemingen – waaronder een Transmission-vestiging in Zeeland en West-Brabant – werden gekocht om zo een landelijk netwerk te realiseren. “Die verkopen en acquisities passen naadloos in onze portfolio, sluiten perfect aan op onze strategie. Over vijf jaar is Koopman groter, maar vooral sterker.”

Wat ging minder goed sinds zijn aantreden in oktober 2017? “Door overnames sluiten onze IT-systemen niet goed aan. Aan die IT-achterkant móet iets gebeuren, snellere stappen zijn nodig. Ons moeder-systeem functioneert operationeel nog goed, maar is steeds moeilijker te onderhouden. IT moet vooruit. Dat is voor mij persoonlijk een uitdaging en een groot project wat we net hebben afgetrapt.”

Hoe zijn team over hem denkt? De Wilde staart naar buiten, naar de parkeerplaats vol mega-trucks en zegt: “Dat ik een sterke mening heb. Maar daarentegen niet te beroerd ben om voor goede argumenten om te gaan. Dat ik vertrouwen en ruimte geef. Ik heb de blik meer op de toekomst, dan op het nu of het verleden. Meters maken, resultaat en vooruitgang, daar ga ik voor.”

Bekijk hier de video van Maurice de Wilde op FM Dag 2020.

Op FM Dag 2020 is de winnaar van de Huub van Rozendaal Award bekend gemaakt.

(foto’s Elisabeth Beelaerts)