Genomineerd CFO Day 2009, categorie niet-beursgenoteerd: Ton van Veen, Jumbo Supermarkten

Wat is het belangrijkste project waar u het afgelopen jaar mee bezig bent geweest?
Het zijn eigenlijk een aantal projecten geweest, die samenhangen met de groei en professionalisering van het bedrijf. Belangrijk was het neerzetten van een managementinformatiesysteem, waardoor informatie voor iedereen beschikbaar is. Vijf jaar geleden werkten we nog met papieren rapportages, waardoor veel data niet werd benut, nu kunnen we met behulp van business intelligence via dashboards over alle informatie beschikken en snel sturen.

Verder is de invoering van de Jumbo Excellent Scorecard van groot belang geweest. Het is een vertaling van het centrale performancemanagementsysteem naar de winkels. Op één scorecard staat helder geformuleerd wat er van iedereen in de winkels wordt verwacht op het gebied van kwantiteit, het behalen van omzet en resultaat, en kwaliteit. De scorecard geeft de balans weer tussen commercie en beheer van de winkels. Ieder kwartaal worden de uitkomsten per filiaal gepresenteerd, dat geeft een gezonde competitie tussen de managementteams die verantwoordelijk zijn voor de winkels.

Ten aanzien van de organisatie zelf hebben we het afgelopen jaar drie componenten onder het programma Jumbo Boost ingevoerd. We zijn van een matrix naar een lijnorganisatie gegaan, elke manager operations stuurt nu als lijnverantwoordelijke gemiddeld tien winkels aan. We hebben de afdeling Logistiek omgevormd tot Supply Chain Management met de gehele goederenstroom, van leverancier tot en met kassaband, als verantwoordelijkheidsgebied. Verder bestond Jumbo Boost uit een activiteitenanalyse op de overhead. We zijn als organisatie snel gegroeid en dan neemt ook de overhead snel toe. We willen een extreme groei van de overhead voorkomen en zoeken voortdurend naar de meest logische overhead-organisatie.

Wat is uw rol als CFO in acquisities en groei?
Een sterke CFO is in mijn ogen ‘second in command’, zeker bij zo’n snel groeiend bedrijf als Jumbo. Ook op de lange termijn heb je duurzame, sustainable groei nodig en als CFO moet ik daarvoor zorgen. Ik ben een sterke waakhond met gevoel voor de business en die rol kan ik 100 procent pakken. Ik heb mijn rol duidelijk besproken toen ik in dienst kwam. Ik ging van Campina naar een familiebedrijf, omdat ik overtuigd ben van Jumbo als een uitdager in de markt. Een punt was wel dat ik voorlopig de enige niet-Van Eerd in de directie zou worden. Ik wilde niet worden gezien als degene die de rapportages maakt, terwijl de echte beslissingen aan tafel bij de familie worden genomen.

Het tegendeel is waar. De directieleden trekken bij Jumbo samen op, we zijn een goed team en zijn complementair aan elkaar. Frits van Eerd is een ondernemer pur sang en een geweldige inspirator naar de mensen toe. Zelf richt ik me primair op financiën, maar ik heb ook ICT, fusies en overnames en supply chain management in portefeuille. We zullen ongetwijfeld doorgroeien en mijn taak is ook de beheersbaarheid van de groei en het succes op lange termijn te bewaken.

Hoe worden de strategie en het businessplan opgezet en bewaakt?
We werken met een vijfjarenplan dat om het jaar wordt vastgesteld. In dit strategische plan worden de doelen en de langetermijnvisie vastgelegd. Er worden diverse strategische scenario’s uitgewerkt en doorgerekend. Het hieruit voortvloeiende basisscenario wordt afgestemd met de commissarissen. Ieder jaar wordt na de zomer gestart met de jaarplanning, waarbij het eerste jaar uit het vijfjarenplan de kaderzetting is. Dit jaarplan wordt top-down naar het management gestuurd, dat er dan mee aan de slag gaat en terugkomt met opof aanmerkingen. Na overleg tussen management en directie wordt dan het definitieve jaarplan gemaakt, waarin de strategie vertaald wordt in concrete doelstellingen en actieplannen voor het komende jaar. Vervolgens wordt vier keer paar een kwartaalforecast opgesteld, waarin de kortetermijnacties en financiële doelstellingen worden vastgelegd.

Welke trends en ontwikkelingen ziet u voor de functie van CFO?
Ik zie een versterking van de controlrol van de CFO. Meer en meer wordt verwacht en geaccepteerd dat de CFO de juiste mechanismen hanteert om zijn rol als geweten van de onderneming adequaat in te vullen. Verder is er een toenemend belang van professional excellence. Onder meer als gevolg van IFRS, Sarbanes-Oxley, pensioenwetgeving en boekhoudschandalen wordt meer dan ooit een beroep gedaan op de professionele deskundigheid en integriteit van de CFO. Daarnaast is business intelligence belangrijk geworden om finance en business op de juiste wijze op elkaar af te stemmen. Meer en meer is de CFO een businesspartner geworden, maar je moet een waakhond blijven, onafhankelijkheid is belangrijk. De CFO is bepalend bij het vinden van de juiste balans tussen ondernemerschap en control.

Wat is uw grootste uitdaging voor de komende jaren?
De grootste uitdaging is de ambitie die we hebben uitgesproken om de omzet in vijf jaar te verdubbelen waar te maken. De redenatie van de familie Van Eerd is: we zijn iedere vijf jaar nog verdubbeld. Dit werkt heel goed in het familiebedrijf met korte lijnen, waar iedereen het Jumbo-DNA heeft en enthousiast is over het bedrijf. In de volgende fase komt de familie onvermijdelijk wat verder op afstand te staan. De vraag is dan: hoe ga je om met het opzetten van een verdere professionalisering zonder het ondernemerschap en het enthousiasme van de werknemers te verliezen? Aan de formule en de financiën twijfel ik niet. Logistiek zit het ook goed. De uitdaging is hoe we het gaan managen om van Jumbo een echt groot bedrijf te maken.

Wat betekent leadership in finance voor u?
Voor mij betekent dat het vervullen van een centrale en sturende rol vanuit de financiële invalshoek, bij het opstellen en implementeren van het totale beleid van Jumbo. Een wezenlijk element hierbij is het vinden en behouden van de juiste balans tussen ondernemerschap en groei enerzijds en governance en control anderzijds. Concrete invulling hieraan geef ik door implementatie van een sterk performancemanagement, dat volledig is afgestemd op de businessdoelstellingen, een vernieuwd en op de toekomstige groei afgestemd governancemodel, een actieve betrokkenheid bij de evaluatie van groei en overnamekansen en in het algemeen een sterke rol in de besluitvorming binnen de directie.

Naam: Ton van Veen
Geboortejaar: 1969
Opleiding: bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam
Loopbaan: begonnen bij KPN Telecom (1993-1997) als financieel analist, controller en manager Costing & Pricing. Van 1997 tot 2004 werkzaam bij Campina in de functie van hoofd Controlling DMV International, CFO Campina Internationaal en het laatste jaar als CFO Campina Duitsland. Vanaf juli 2004 werkzaam als CFO van Jumbo Supermarkten
Omzet: 1,3 miljard euro
Aantal medewerkers: 16.000 (6800 fte’s)
Werkweek: 60 tot 65 uur
Hobby’s: squash, lezen en gezin (vier kinderen)

Jumbo Supermarkten is een van de snelst groeiende supermarktketens in Nederland. In 1921 door Johan van Eerdt als groothandel in koloniale waren begonnen is het familiebedrijf in 1983 als Jumbo Supermarkten verdergegaan. Met een unieke formule, waarbij klanten de garantie krijgen op de laagste prijzen, het grootste assortiment en de beste service, wist Jumbo de afgelopen vijf jaar de omzet te verdubbelen en marktaandeel op concurrenten te winnen. Ook voor de komende vijf jaar staat een verdubbeling van de omzet op de agenda. Op dit moment telt het supermarktconcern 88 filialen en 32 franchisers.