Genomineerd CFO Day 2009, categorie niet-beursgenoteerd: Maarten Blacquiere, GasTerra

Wat is het belangrijkste project waar u het afgelopen jaar mee bezig bent geweest?
Het afgelopen jaar zijn we overgeschakeld naar rapporteren op transactiebasis. Als GasTerra zijn we onderdeel van het zogenaamde Gasgebouw en hebben we afspraken met aandeelhouders hoe de boekhouding gedurende het jaar wordt vormgegeven. Voorheen deden we de boekhouding op basis van facturering, dat had te maken met de afdrachten aan de aandeelhouders. Het nadeel hiervan is dat je te laat over belangrijke informatie kunt beschikken om bij te sturen. Door over te stappen op boekhouden op basis van transacties kunnen we de boeken eerder sluiten, namelijk op de vijfde werkdag, en hebben we sneller informatie beschikbaar. De consequentie is dat de financiële rapportage moet worden aangepast, verschillende rapportages moeten worden geïntegreerd. Naar de aandeelhouders rapporteerden we op basis van factuur, maar intern hanteerden we wel het transactiesysteem. We hebben nu één basis.

Wat is uw rol in dit project?
Mijn rol in dit project is dat ik op hoofdlijnen heb bedacht hoe het moet. De uitvoering ligt in handen van een manager die opdrachtgever is, en die stelt een projectleider aan. Ik begeleid en coach de opdrachtgever en maak deel uit van de stuurgroep die periodiek overleg voert over de voortgang. Daarnaast besteed ik ook veel tijd aan de afstemming met de aandeelhouders, in dit geval met name Shell en Esso (Exxon Mobil), die op hun beurt ook hun rapportages moeten aanpassen. Voordeel is dat zij ook eerder over informatie kunnen beschikken en die kunnen meenemen in hun consolidatie.

Hoe worden de strategie en het businessplan opgezet en bewaakt?
We werken met een langetermijnhorizon en een kortetermijnhorizon. Jaarlijks zetten we in het voorjaar de contouren voor de lange termijn uit en dat proces is in juni voltooid. In de contouren worden vraag en aanbod voor de lange termijn, zo’n vijfentwintig jaar, uitgezet. We kennen de depletie van het Groninger gasveld en de langere contracten met andere leveranciers. Voor de komende tien jaar staat alles redelijk vast. Hetzelfde geldt ook voor de verkoop, ook hier heb je een horizon van zo’n vijfentwintig jaar. We brengen de hoeveelheid beschikbaar gas in kaart, net als de hoeveelheid verkocht gas, en maken een prognose voor aanbod en vraag. Die prognose is niet ieder jaar hetzelfde. In het najaar stellen we een businessplan op met een set aan activiteiten die we het volgende jaar gaan uitvoeren. Hierin staat wat we in 2009 op korte termijn verwachten te verkopen. We kijken ook wat we in 2010 gaan contracteren en wat het doel is om te contracteren voor de lange termijn. Geprobeerd wordt alle mogelijkheden zo goed mogelijk te benutten. Gaat het overschot naar de lange termijn of houden we het vast voor de spotmarkt en eenjarige contracten?

Welke trends en ontwikkelingen ziet u voor de functie van CFO?
De trend die ik bij GasTerra zie, is het toenemende belang van risicomanagement. Door veranderingen in de markt moeten we beter nadenken over risicobeheersing. Vroeger werkten we met langdurige contracten, die soms werden heronderhandeld, maar je wist dat je uiteindelijk een faire prijs kreeg. Met de opkomst van de spotmarkt is het een ander verhaal geworden, er zijn duidelijk meer risico’s. Als CFO moet je boven op alle risico’s zitten. Op ieder contract van de businessafdeling doen we een contract review en op alle processen doen we periodiek een risk assessment. Dit wordt gedaan door een team bestaande uit mensen uit de business en de financiële afdeling.

We geven ook input over risico’s en je ziet dat de mensen uit de business naar je toe komen voor advies. Je moet wel kwaliteit leveren en gezien worden als een constructief medewerker. Kredietwaardigheid is ook een erg belangrijk onderwerp. In 2008 hebben we het kredietbeleid geëvalueerd. Dit heeft geleid tot het in gebruik nemen van Moody’s CDS Implied Rating tool, waarbij partijen op basis van credit default swaps worden gemonitord in plaats van op basis van hun creditrating. In veel gevallen geeft het CDStool eerder signalen af dan de creditratings van S&P en Moody’s. Behalve voor risicomanagement ben ik als CFO ook verantwoordelijk voor de financiële integriteit van GasTerra. De cijfers moeten kloppen, de processen moeten helder zijn en het heeft ook de maken met de cultuur binnen het bedrijf, die gebaseerd moet zijn op eerlijkheid en transparantie. We bevorderen dat ook.

Wat is uw grootste uitdaging voor de komende jaren?
In een veranderende markt als financiële functie aan de business toegevoegde waarde blijven leveren. Hoe dat er in de toekomst uit gaat zien, is niet eenduidig vast te stellen, dat kan nog wel eens veranderen. Nu is riskmanagement erg belangrijk, eind 2008 was creditmanagement erg belangrijk. De uitdaging is om voortdurend te blijven verbeteren. De grootste uitdaging is echter het ITproject waar we mee bezig zijn, dat een eind moet maken aan het verouderde IT-landschap met een patchwork van systemen. We gaan over naar een geïntegreerde oplossing. Ook nu de economie minder gaat, willen we blijven investeren. Als alles goed gaat, zal in 2010 het project in een tweetal releases worden opgeleverd en kunnen we er de vruchten van plukken. Wat betekent leadership in finance voor u? Voor mij betekent het dat de financiële functie op efficiënte en effectieve wijze ondersteuning verleent aan de primaire processen van GasTerra. Concreet houdt dat in dat er van finance werk van hoge kwaliteit verwacht mag worden. Als cultuur geldt daarbij voor mij het motto: Doe wat je zegt en zeg wat je doet.

Naam: Maarten Blacquière
Geboortejaar: 1967
Opleiding: technische bedrijfskunde Universiteit Twente
Loopbaan: 1989 in dienst bij Esso Nederland (later Exxon- Mobil), sinds 2006 CFO GasTerra
Omzet: 24 miljard euro
Werkweek: rond de 50 uur
Hobby’s: voetbal, golf, hardlopen en daarnaast het gezin (vier kinderen)

GasTerra is een internationaal opererende handelsonderneming in aardgas. Het bedrijf maakte eerder deel uit van de ongesplitste Gasunie, maar is sinds juli 2005 een zelfstandige onderneming met als aandeelhouders de Nederlandse Staat (10 procent), Energie Beheer Nederland (40 procent), Shell Nederland (25 procent) en Esso Nederland (25 procent). De belangrijkste toeleverancier van GasTerra is de NAM (Nederlandse Aardolie Maatschappij), die het Groningenveld exploiteert. GasTerra heeft de exclusieve rechten op de verkoop van het aardgas uit dit veld, waarvan het in 2009 precies vijftig jaar geleden is dat het werd ontdekt. Daarnaast heeft de onderneming contracten met exploitanten van zogenaamde kleine velden en buitenlandse gasleveranciers, waaronder Noorwegen en Rusland. gaat hier om spotverkopen of eenjarige contracten met grote afnemers, waaronder grote industrieën en leveranciers als Essent en Nuon.