6 megatrends voor de finance functie in 2021

Jeff Thomson (President en CEO van IMA) en Alain Mulder (Senior Director Europe Operations bij IMA) vertellen meer over megatrends in finance voor 2021. “Veel van de trends spelen al meerdere jaren”, stelt Thomson, “maar zullen dit jaar waarschijnlijk in belang toenemen, aangezien organisaties te maken hebben met de aanhoudende COVID-19-pandemie en voor uitdagingen staan bij het implementeren van technologie en een antwoord moet vinden op problemen als diversiteit en de klimaatcrisis.”

1. Steeds meer automatisering
Dit is een trend die al jaren speelt, maar zeker niet minder wordt maar juist alleen maar sneller gaat. Corona heeft daar ook aan bijgedragen. Automatisering kan gaan over de het automatiseren van finance zelf of van de onderneming (digitale transformatie). In de finance-functie gaat het heel snel volgens Jeff Thomson. “Het gebruik van Robotic Proces Automation in finance groeit exponentieel. Het aantal user cases in blockchain was een aantal jaar geleden nog minimaal. Nu is het aantal, vooral in de financiële dienstverlening, enorm. Ook zien we een snelle toename in kunstmatige intelligentie, machine learning en proces mining. Deze gebieden beginnen echt invloed te hebben op de financiële toeleveringsketen en dat is een goede zaak, want operationele efficiëntie is goed voor iedereen.”

Alain Mulder ziet dat het ook in Nederland hard gaat, maar er zijn nog slagen te maken. Bij de betrokkenheid van finance bij digitale transformaties bijvoorbeeld. Uit een recent onderzoek gepubliceerd in IMA’s Strategic Finance Magazine onder Nederlandse CFO’s en finance professionals bleek dat 80 procent van de onderzochte bedrijven finance nog niet volledig betrokken is bij strategische digitale initiatieven. Marketing en supply chain zijn vaker betrokken omdat ze dichter op de waarde toevoegden activiteiten van het bedrijf staan. Ook op finance afdelingen zelf gebeurt nog veel handmatig. “Neem e-factureren”, stelt Mulder. “In veel bedrijven betekent dat nog steeds een PDF per email versturen.”

Daar tegenover staan bedrijven die ver vooroplopen. “We hebben twee jaar geleden de IMA Corporate Recognition Award uitgereikt aan KPN voor de indrukwekkende manier waarop ze data analytics hebben ingericht”, aldus Mulder. “Ze hebben daar een virtuele boardroom gecreëerd met perfect vormgegeven dashboards.” Op dit gebied voorziet Mulder een versnelling in de nabije toekomst. “Niet alleen in steeds meer patronen uit de data halen, maar deze ook middels storytelling en data visualisatie op effectieve manier communiceren met de onderneming. Hierover had ik laatst een post op LinkedIn geplaatst en die explodeerde. Op dit gebied staat er heel wat te gebeuren.”

2. Werken op afstand wordt de norm voor financiële teams
Bedrijven zoals de Big Four en andere professionele dienstverleners waren al behoorlijk flexibel. Het zou eigenlijk niet moeten uitmaken waar ze hun werk doen. Na de pandemie geldt dit voor bedrijven in allerlei sectoren. En dat is een trend die niet meer weggaat. Jeff Thomson: “Covid-19 heeft deze trend verder versneld, daar bestaat geen enkele twijfel over. Maar de menselijke psyche is veerkrachtig. Bij IMA waren er enkele hiaten, maar die waren niet technologisch, maar menselijk en cultureel van aard. Hoe houd je mensen gemotiveerd? Dat zijn vragen die organisaties verder gaan onderzoeken in 2021. Het is een grote shift met veel implicaties. Neem bijvoorbeeld iemand die graag carrière wil maken en dus door de baas gezien wil worden. Dat gaat niet lukken in een organisatie waar iedereen de halve week thuiswerkt. Deze effecten zullen we, ook vanuit control perspectief, wat mee moeten.”

3. ESG (Environmental, social and governance) rapportages worden steeds belangrijker
“De druk op bedrijven neemt toe”, zegt de Amerikaan over de derde trend: ESG-rapportages. Mega-investeerder Blackrock publiceerde in 2017 de inmiddels beroemde brief waarin staat dat finance radicaal moet veranderen. “De boodschap is steeds vaker: Focus niet langer alleen op de korte termijn, maar neem ook de immateriële activa mee. ESG is dus vooral marktgestuurd en niet overheidsgestuurd, wat een goede zaak is”, aldus Thomson.

Op het gebied van ESG-reporting loopt Europa voor. De Verenigde Staten was terughoudend, maar maakt nu een inhaalslag. “Investeerders en bedrijven beginnen te bewegen. Zolang het woord ‘verplichting’ maar niet valt”, glimlacht Jeff. “Er gebeurt veel momenteel. Verschillende instellingen zijn bezig om tot meer uniforme maatstaven te komen. Dat is belangrijk. Er is een gevoel van urgentie én behoefte aan duidelijkheid.”

Thomson is positief over de plannen van de normbepalers op dit gebied, zoals de Sustainability Accounting Standards Board (SASB) en de International Integrated Reporting Council (IIRC), om samen te fuseren tot één organisatie die de Value Reporting Foundation zal worden genoemd. SASB en de IIRC hebben ook plannen aangekondigd om samen te werken met andere groepen, zoals het Global Reporting Initiative, het Carbon Disclosure Project en de Climate Standards Disclosure Board om hun normen te harmoniseren. Het momentum is dus daar en de CFO bevindt zich in de ideale positie om ESG vanuit de waardegedreven mindset in zijn/haar onderneming te integreren.

Dat Europa een voorloper is op het gebied van ESG Reporting en sustainability, ziet Alain Mulder ook. “Vooral in Nederland zijn we hier heel erg mee bezig. Dat momentum dat begint te komen in Amerika hebben wij al gehad. Er zijn een aantal bedrijven die hier heel sterk in zijn. Neem ABN AMRO die heel ver zijn in hun ESG reporting. Wij als IMA hebben ook een alliance gesloten met de World Benchmark Association om echt te zorgen dat bedrijven in een ranking kunnen zien hoe zij het doen op gebied van sustainability reporting. Ook voor Nederland wordt het steeds belangrijker. We hebben hier de discussie gehad over pensioenfondsen die hun investeringen uit fossiele brandstoffen steeds meer heralloceren al dan niet gedwongen. Daar zit een belangrijke rol voor ons als financials. Als bedrijven niet meer willen investeren in niet duurzame sectoren gaan ze naar de rapporten kijken. Dan komt de financial op de hoek kijken om te laten zien wat het bedrijf doet aan o.a. CO2 reductie en hoe de supply chain in elkaar zit. Verantwoording over deze zaken wordt alleen maar belangrijker.”

4. Financiële professionals worden verantwoordelijk voor risicomanagement
Aangezien CFO’s steeds vaker verantwoordelijk worden voor de strategie komt ook risicomanagement nadrukkelijker op de agenda. “Risico’s en kansen zijn twee kanten van dezelfde medaille”, aldus Thomson. “Enterprise Risk Management (ERM) is onlosmakelijk onderdeel van strategieformulering en realisatie. Het woord ‘enterprise’ zegt het al: het gaat erom dat je op een holistische manier naar je bedrijf kijkt en alle factoren in kaart brengt die je strategie kunnen verstoren en daar maatregelen tegen nemen.”

Zoals in de laatste trend financials worden gedwongen met een antwoord te komen voor de klimaatcrisis, namelijk ESG, heeft Covid-19 ze bewuster gemaakt van ander soort calamiteiten die zich voor kunnen doen. Het antwoord daarop is Enterprise Risk Management. Thomson: “Met ERM proberen organisaties meer te anticiperen op rampen. Je kunt een specifieke ramp niet voorzien, maar je moet zeker een bedrijfscontinuïteitsplanning en herstelplan op orde hebben. Dat heeft de coronacrisis wel aangetoond.”

5. Diversiteit, rechtvaardigheid en inclusie worden meer een concurrentiedifferentiator, naast het juiste om te doen
In een discussie over trends mag diversiteit in dit tijdperk van Black Lives Matter niet achterwege blijven. “Ja, ook in de financiële functie is dit een grote trend. Top of mind in de C-suite”, aldus de topaccountant. “Het is duidelijk dat diversiteit goed is voor business, plain and simple. Bovendien is het het juiste om te doen en dat is waar het om gaat.”
Mulder is het hier mee eens. “Als je niet gaat voor 50% man/vrouw in je work force, laat je geld liggen. We hebben de morele plicht. Bovendien tonen onderzoeken aan dat diverse teams leiden tot betere prestaties. In Nederland werken veel vrouwen parttime, dat is nog een uitdaging.”

In het finance-vak zijn nog veel mannen werkzaam, zien de twee bestuurders van IMA. “Er is enige vooruitgang op het gebied van gender, maar er is nog veel werk aan de winkel. Als we millenials willen aantrekken, moeten we alle deuren openen”, zegt Thomson. “We moeten het doen om een beter bedrijf en een beter financieel team op te bouwen. Het lijdt geen twijfel dat dit moet gebeuren.”

6. Toenemende vraag naar bijscholing en permanente educatie voor professionals
Door snelle technologische vooruitgang en snelle verandering in de omgeving van bedrijven, is continue bijscholing een must voor financials. “Het is heel belangrijk dat we op het gebied van technologie up to date blijven”, stelt Mulder. “In Nederland speelt er nog wat anders mee en dat is globalisering en internationalisering. 30 procent van het Nederlandse BNP komt bij multinationals vandaan. 60% van de omzet van die multinationals komt van buiten Europa. Dat betekent dat je niet alleen als finance professional heel veel exposure hebt ten opzichte van technologie, maar ook van collega’s uit het buitenland. Dus moet je heel erg voorbereid zijn met je skills op een internationale setting en dat je daarin kunt werken. Denk aan verschillen tussen verslaggevingsregels, zoals IFRS en US Gaap, maar ook aan de soft skills en cultuurverschillen die je als business partner goed moet doorgronden en beheersen. En als we naar Covid kijken, is de poel van potentiële werkgevers waar we voor kunnen werken alleen maar groter geworden. Ik zie nu al heel veel vacatures voor remote work voorbij komen. Wat maakt het uit of die controller in Nederland zit, of in Spanje of waar dan ook. Dus daar moet je wel op voorbereid zijn.”

“We weten dat er na Covid-19 nog andere verstoringen zullen komen en deze kunnen ernstig zijn. Over deze externe gebeurtenissen hebben we geen controle”, besluit Thomson. “Wat we wel kunnen beheersen zijn onze vaardigheden, onze bijscholing, onze voortdurende ontwikkeling. We zullen zo snel moeten gaan als we kunnen om voorbereid te zijn op welke verstoring er ook komt. Als we de race voor relevantie willen winnen, zullen we hier keihard op moeten inzetten.”