Red je organisatie! De-organiseer!

24 juni 2020

Wil je echt mee kunnen blijven veranderen? Vergeet dan Agile, Lean en de rest en de-organiseer!

Een serie blogs over strategie, ondernemerschap, overleven, IT, & financiering.

We weten allemaal dat grote organisaties zoals banken en verzekeringsmaatschappijen en overheidsinstellingen ontstaan tijdens de industriële revolutie. Een van de belangrijkste organisatieprincipes daarbij was dat er een scheiding gemaakt werd tussen de mensen die dachten, en de mensen die met hun handen werkten. Het resultaat: een piramide met de baas centraal en focus op in control zijn.

Door Tony de Bree. Hij is auteur van 'Overlevingsstrategie voor startups', 'De scale-up blueprint' en 'Kan het vliegen?'. Sinds 1997 spot hij succesvol bedrijven als Amazon, Bol, ASML, IKEA en PayPal. Hij is ICT-lid in RvC's en werkte bij ABN AMRO, als Dragon bij corporate venturing en als global splitsingsmanager KYC.

Dit was een logisch gevolg van het feit dat maar een beperkt aantal mensen een (hogere) opleiding had gevolgd. Dit besturingsmodel moest ervoor zorgen dat iedereen deed wat hij moest doen en ervoor waken dat er geen ongelukken zouden gebeuren. Het senior management en de mensen op stafafdelingen op het hoofdkantoor (het corporate center) zorgden bovendien voor het aantrekken van kapitaal en stond tussen de medewerkers en de verschillende businessunits enerzijds en de aandeelhouders, de klanten en andere externe belanghebbenden anderzijds.

Managen en organiseren, vernietigen ze waarde, of voegen ze het toe?

Anno 2020 geldt eigenlijk nog steeds hetzelfde in veel grote organisaties voor elke coördinatie- en management- en leidinggevende functie en -rol. De vraag is: voegt een topmanager, senior manager, teamleider of coördinator klantwaarde toe, of vernietigt zij en hij eigenlijk klantwaarde en aandeelhouderswaarde door zich 'er tegenaan te bemoeien'? Is het u ook niet opgevallen dat veel grote organisaties gewoon doordraaien tijdens de zomervakantie, of zoals nu tijdens Corona, terwijl al die mensen thuiswerken? Als u eerlijk bent, draait uw afdeling beter als u er bent of als u er niet bent? En geldt dat ook voor uw eigen manager?

In de oorspronkelijke situatie wogen de kosten in tijd, geld en alternatieve investeringsmogelijkheden van dat besturen en organiseren waarschijnlijk op tegen de gevolgen, mogelijke consequenties en risico’s van het mensen op de werkvloer hun eigen gang te laten gaan. Zoals een van de wereldwijde Amerikaanse professoren met betrekking tot klantwaardecreatie en klantwaardevernietiging me echter al in 1997 tijdens mijn EEP MBA in Wharton uitlegde (lees: Alleen nog maar een hoofdkantoor in mijn Dagboek van een bankier), is dat om een aantal redenen tegenwoordig al lang niet meer het geval.

In de huidige tijd van een overvloed aan hoogopgeleide mensen binnen en buiten de oude grenzen van de eigen organisatie en de wereldwijde beschikbaarheid van internet en mobiele technologie bij klanten en andere belanghebbenden, is dit traditionele management- en coördinatiemechanisme de facto achterhaald en overbodig geworden. En bovendien onbetaalbaar.

Deze organisatiekosten (ook wel interactiekosten genoemd), in termen van tijd en geld, kunnen nu en na corona niet meer op de betalende klanten worden afgewenteld, waarbij vooral de interne organisatiekosten ertoe leiden dat de interne processen – waaronder het nemen van besluiten over steun of bedrijfsleningen bijvoorbeeld – totaal uit de pas lopen met de snelle veranderingen in de rest van de wereld. De eenzijdige focus op zelfbediening en kostenbesparingen versterkt deze ontwikkeling in feite alleen nog maar. Zo ervaren klanten bij grootbanken en verzekeringsmaatschappijen dat ze zelf steeds meer moeten doen, maar dat de gerealiseerde kostenbesparingen, inclusief het op grote schaal ontslaan van mensen van boven de 50 jaar sinds 2008, niet aan hen worden doorgegeven. Integendeel!

Van traditionele organisatie naar de organisatie van de toekomst.

Echte nieuwe leiders van innovatieve grote ondernemingen nemen daarom steeds meer hun toevlucht tot andere, creatievere aanpakken van hun verander- en transformatiemanagement, dan kostbare en tijdrovende Lean, Agile en andere traditionele benaderingen van incrementele verandering. Echte innovatieve ondernemers – online en offline – kiezen voor desintegratie, creatieve vernietiging, en snel splitsen in samenwerking met hun beste klanten en partners. Ze de-organiseren (desorganiseren) in plaats van re-organiseren. En ze doen dat snel.

Een soort extreme make-over dus, in plaats van een voortdurende stroom van cosmetische ingrepen die niets oplost. En dat werkt. De organisatie van de toekomst is een virtuele relatieorganisatie. Een, zoals ik het noem, 'Multinational Zonder Management en Vast Personeel (MZMVP)'. Ik ben net als veel andere zelfstandige ondernemers, startups en scale-ups wereldwijd nu al negen jaar MZMVP'er, in een netwerk met toppers in binnen- en buitenland. Het werkt! Je bent zo snel en flexibel als een start-up en zo groot als een multinational.

Je werkt alleen met mensen die je kent en die jou kennen en vertrouwen. Risk nul dus. Elke ochtend onderneem ik, na een korte en constructieve vergadering met mijzelf in mijn virtuele eenmanszaak met topexperts wereldwijd. Ik ben veel productiever in veel minder tijd dan ooit tevoren: geen tonnen e-mails, geen tenenkrommende vergaderingen zonder agenda met 30 man rond de tafel. Heerlijk. Een echte high performance-organisatie, anno nu!

Stop met die cosmetische veranderingen.

Dus als u een logge, grote organisatie bent en gewoon te groot om snel te veranderen in deze crisistijd, stop dan met die cosmetische, tijdrovende en geldverslindende projecten. Stop met Digital Transformation, Agile, Lean, en Customer Excellence.

Ga aan de slag met de toptalenten binnen uw eigen organisatie, delegeer besluitvorming naar de mensen met klantencontact, naar uw klanten en uw partners, en hef u zelf juichend op, zodat u een MZMVP wordt zoals echte nieuwe leiders doen in deze coronacrisis. Van mature naar ad-hoc, om met Mintzberg te spreken. En doe dat snel, voordat het te laat is.

Blogs in deze serie: