Hoe sluit arbeidsmarkt aan op circulaire economie

Slechts acht procent van alle banen in Nederland is circulair. Dat ondanks de nationale ambitie om volledig circulair te zijn in 2050 te bereiken. Om die ambitie te realiseren, moeten overheid en bedrijfsleven de overige negen miljoen banen hierop beter gaan afstemmen, door te de juiste vaardigheden te ontwikkelen, onder de huidige werkende bevolking en die van de toekomst. Dat stelt het nieuwe rapport van het Circular Jobs Initiative van Circle Economy.

De Europese Commissie stelde dat de transitie naar de circulaire economie ongeveer 700.000 banen kan opleveren. Deze banen worden enerzijds gecreëerd door een toename in recycling en hergebruik, en anderzijds door de toepassing van nieuwe businessmodellen en bedrijfsvoering in alle sectoren. Tegelijkertijd gaan fossiele sectoren krimpen, lokale economieën groeien, en wordt de rol van digitale technologie steeds belangrijker. Stuk voor stuk creëren deze bewegingen een verandering in de vraag naar specifieke vaardigheden en onze manier van werken.

“Nu we in de circulaire economie grondstoffen op een nieuwe manier gaan gebruiken en waarderen, hebben we de kans om ook werk opnieuw vorm te geven,” reageert Joke Dufourmont, lead van het Circular Jobs Initiative. We moeten ervoor zorgen dat niemand buiten de boot valt in de transitie van lineair naar circulair. Nu is het moment om deze prioriteiten in bedrijfsvoering en beleid te integreren.”

Arbeidsmarkt van de circulaire economie: drie pijlers

Als het lukt om de juiste prioriteiten te stellen, zal de transitie arbeidsplaatsen en waardig werk opleveren. Tegelijkertijd lopen we het risico werkonzekerheid en de mismatch van arbeidsvraag en -aanbod te vergroten als overheid en bedrijfsleven zich hier niet op voorbereiden. Om een circulaire transitie van de arbeidsmarkt te realiseren, vindt Dufourmont deze drie elementen essentieel:

• Opleiding en bijscholing
  Circulariteit dient geïntegreerd te worden in onderwijs- en trainingsprogramma’s, met voldoende overheidssteun om deze toegankelijk te maken voor iedereen.
   
• Waardig werk
  Eerlijk betaald werk, dat veilig is en een zekere sociale waarde draagt, en adequate belangenbehartiging en arbeidswetgeving door vakbonden en overheden.
   
• Inclusieve arbeidsmarkt
  Kansen creërend voor gemarginaliseerde en kwetsbare groepen, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of die het risico lopen uitgefaseerd te worden, voor zowel hoog- als praktisch geschoolde mensen, ongeacht waar zij wonen en werken.

Het rapport verkent de kansen en uitdagingen waar de arbeidsmarkt voor staat in de transitie naar de circulaire economie en beschrijft op basis hiervan de verandering die het Circular Jobs Initiative in samenwerking met haar partners teweeg hoopt te brengen op de korte en lange termijn. Het mobiliseert partners uit de industrie, overheid en het maatschappelijk middenveld en stimuleert samenwerking om de uitdagingen waar de arbeidsmarkt als gevolg van klimaatverandering en grondstoffenschaarste voor staat, op te lossen.

Green Deal

Het rapport komt net nu er in Brussel over de Europese Green Deal wordt onderhandeld. Het plan dat daarvoor op tafel ligt voorziet onder andere in een verbod op het vernietigen van overtollige goederen, zoals onverkochte kleding. Producten moeten zoveel mogelijk uit gerecycled materiaal worden gemaakt, gemakkelijker te repareren zijn en kunnen worden hergebruikt. Het gebruik van (micro)plastic in bijvoorbeeld shampooflesjes wordt aan banden gelegd en er komen duurzaamheidseisen voor elektronica als smartphones en laptops.

Het plan moet de EU helpen in 2050 klimaatneutraal te zijn, zoals de leiders in december hebben afgesproken. De Europese Commissie wil eisen aan fabrikanten stellen, bijvoorbeeld dat batterijen van mobiele telefoons duurzaam zijn geproduceerd en gemakkelijker vervangbaar zijn. Ze stelt ook regels voor over afvalverwerking en hergebruik van grondstoffen.

Lees ook: Duurzamer verbetert de bottom line