Discussie onder Finance Professionals: de veranderde rol van een accountant

De vraag over de specifieke rol van de accountant werd geponeerd door Marco Bosma (Interim Controller & CFO). Kan hij of zij bijvoorbeeld helpen om een bedrijf meer winst te laten maken en bepaalde kennis toevoegen aan het businessmodel van de ondernemer? Hieronder een bloemlezing van de meer dan 100 reacties.

“In de 18 jaar dat ik in het vak zit, zie je momenteel veel veranderen in de rol van de adviseur/accountant”, schrijft Liesbeth Nuse (belastingadviseur, Fortuin Heijselaar). “De ondernemer zoekt in zijn accountant een financiële coach. Advies na opstellen van de jaarrekening is als mosterd na de maaltijd. Wij merken dat korte, periodieke contactmomenten door onze klanten zeer gewaardeerd worden. Door de nieuwe online mogelijkheden, als boekhouding online, zijn zowel wij als de ondernemer continue op de hoogte van de actuele stand van zaken.”

Cint Kortmann (CEO International, Talent&Pro EurAsia): “Mijn ervaring is dat ik voor een zeer hoog tarief een advies krijg waarvoor ik vooraf moet tekenen dat ze er op geen enkele manier voor verantwoordelijk kunnen worden gehouden. Als internationaal ondernemer ben ik echter wel tot hen veroordeeld. Ik kijk uit naar de dag dat deze luchtbel wordt door geprikt.”

Maarten Verheul, CFO ad interim: “Mijn ervaring is, dat je als CFO of Concerncontroller zelf op moet blijven letten anders gaan er toch zaken fout. Onlangs heb ik nog een accountant gewezen op de urgentie om de Carry Back in te sturen naar de Belastingdienst.”

Thomas Langerwerf, 010Notaris: “Ik praat als ondernemer liever met mijn fiscalist dan met mijn accountant. We hebben twee interne boekhouders; ik ken de cijfers en stuur daar op.  De accountant heeft me veelal niet meer nieuws te vertellen, de fiscalist daarentegen wel.”

Marco Bosma: “Kunnen we wellicht stellen dat de rol van een accountant ook mede afhankelijk is van de grootte van een bedrijf? In het MKB zal een ondernemer wellicht meer leunen op zijn accountant dan bij een groter bedrijf. De ondernemer heeft dan een sparring-partner nodig die hem zekerheid geeft over wat hij aan het doen is. De grotere bedrijven hebben hun eigen financiële mensen in dienst die de contacten met de accountants verzorgen. Dan wordt de rol van de accountant anders.”
 
Jeffrey Janssen, business controller: “Een controller is geen accountant en een accountant is geen controller. Ik ondersteun als part time controller de MKB ondernemer, die behoefte heeft aan een financiele sparringspartner en laat de jaarrekening, de fiscale aangiftes en dergelijke over aan de accountant. Ieder zijn vak!”
 
Rob Koppelmans, interim financial bij Finox: “Tijdens de laatste Accountancy dag kwam duidelijk naar voren dat de jaarrekening een commodity wordt. De werkzaamheden van de accountant worden daarmee . fors anders. Als je nagaat dat de inhoud van de berichtgeving meer op de toekomst gericht zal zijn, dan dienen de accountants zich te bekwamen op het afgeven van opinies op de prognoses en forecasts. Daarmee moeten ze wel een bijdrage aan de onderneming geven.”

Robert van der Reest , van der Reest Financieel Management: “Toch hebben accountants de wettelijke taak om de jaarrekening te controleren en deze van een verklaring te voorzien. Hier horen prognoses niet bij. Extra werkzaamheden leiden tot vergroting van het accountantsrisico, alles draait in het vak nou eenmaal om het voorkomen van claims. Vraag die mij opkomt: Zou een accountant op basis van zijn eigen prognose continuiteitsvoorbehoud (moeten) maken?”

Rob Koppelmans: “Accountants hoeven niet per sé prognoses te maken, maar zouden deze wel moeten beoordelen. Dit zou ook nog wel eens kunnen leiden tot een discussie over de continuiteit van de onderneming.”

Herman Herfs, Herfs Interim Management: “Mijn indruk is dat hoe groter het accountantskantoor wordt, hoe meer de nadruk komt te liggen op het maken van winst en het wegzetten van uren. Denk maar aan de dubieuze rol van verschillende accountantskantoren in de verschillende financiële schandalen. Het verlenen van advies is van ondergeschikt belang, men laat je tekenen dat zij niet aansprakelijk gesteld kunnen worden. Denk dat de wetgever zich nog een keer moet beraden op de rol van de accountant, een accountant hoor immers te controleren.” 
 
####
Rob Koppelmans: “Als je het adagium aanhangt dat het verleden de beste voorspeller voor de toekomst is, dan ga ik een heel eind mee dat het voor de ondernemer realistisch is om op de accountant te vertrouwen. Gezien de steeds snellere veranderingen geloof ik zechter elf steeds minder in voornoemd adagium. Natuurlijk blijven er ook gelijkluidende omstandigheden, maar zaken als klant loyaliteit, subsitutie door andere producten / diensten en marketen volgen elkaar zo snel op, (om nieuwe technologie maar even niet te noemen) dat achterom kijken steeds minder waarde krijgt. Juist gefundeerd naar voren kijken, een bewuste keuze maken t.a.v. het te bereiken doel en de te volgen koers, brengt meer.”
 
Jeffrey Janssen: “Een controlerend accountant dient een zekere afstand te bewaren. Dat past niet in het plaatje van de accountant als adviseur. Voor beursgenoteerde ondernemingen is een duidelijke splitsing gemaakt voor deze twee rollen. Zowel controllers als accountants hebben ieder hun eigen rol en doen dat waar ze goed in zijn. De controller denkt mee met de ondernemer en kijkt vooruit en de accountant toetst achteraf of dit op de juiste manier heeft plaatsgevonden.”

Gert Kwetters, Vision Planner: “Er is een wezenlijk verschil tussen grote organisaties en kleine organisaties. Dit alles bepaalt de rol en functie van een accountant. Voor de kleine organisaties onder ons is een externe adviseur de ideale sparringpartner en ik dicht zelf persoonlijk die rol toe aan accountants. Omdat het goed opgeleide financieel specialisten zijn die de ondernemer ter zijde kunnen staan.”

Robert van der Reest “Je ziet bij de Belastingdienst dat er een onderscheid ontstaat tussen de grote bedrijven en MKB/zelfstandigen. Ook ontstaat er een onderscheid in accountants: grote waarmee convenanten worden afgesloten en kleinere. Misschien kun je ook zeggen: dure en goedkope(-re). Of: controlerende en samenstellende.”

Theo Vos, BZK/4FML: “Juist voor de accountant geldt een oud gezegde: ‘Schoenmaker blijf bij je leest’. Dus in eerste instantie de controle over de jaarrekening. Daarop is hij/zij ook aanspreekbaar. En dat is al lastig genoeg, zie vele discussies omtrent waarderingsgrondslagen. Als de accountant zich op andere gebieden gaat begeven zoals automatisering, marketing of organisatievraagstukken bestaat het gevaar dat de adviezen in die richtingen afleiden van het eigenlijke accountantswerk; de jaarrekening. Ook is het zo dat de opdrachtgever de accountant aansprakelijk zal houden voor de adviezen die hij/zij geeft op andere aspecten van de bedrijfsvoering.”
 
Sander Bredewout, interimbankier: “Ik ben wel benieuwd hoe accountant’s hier aankijken tegen het gevaar van adviseren van de ondernemer. Hoe zorgt de accountant ervoor dat de ondernemer niet te veel gaat leunen op de kennis van zijn AA/RA?  In de bankpraktijk kom ik ook wel eens ondernemers tegen die in mijn ogen teveel leunen op een accountant. Begrijp me niet verkeerd. Als bankier zie ik graag dat ondernemers zich laten adviseren door een goede accountant, maar de rol van ondernemer moet mijns inziens duidelijk blijven.”

Marco Bosma: “Ondernemers zijn zelf verantwoordelijk, punt. Een controller is, ook al wordt hij ingehuurd, onderdeel van de onderneming. Een accountant moet onafhankelijk blijven en staat buiten de organisatie. Een ondernemer laten “leunen” zou een accountant niet moeten willen.”
 
Bas Tuin, Bouw Totaal Onderhoud: Ik heb meer dan 10 jaar op verschillende accountantskantoren gewerkt met klanten in het MKB segment. Zzp’ers en kleine ondernemingen (5-10 medewerkers) zijn vooral geïnteresseerd in hoe betaal ik zo min mogelijk belasting. Daar gaat 95% van de adviezen over. Wordt een onderneming groter, dan ben ik van mening dat ze zelf een administrateur of controler in dienst moeten nemen, afhankelijk van hoe groot de onderneming is. Die moet de directie / eigenaar de broodnodige informatie geven. Als accountant weet je niet de ins en outs van de onderneming die een controller wel kan geven.”
 
Antoinette Dijkhuizen, Directeur I4You Business Solutions: “Ik denk dat er veel ondernemers zijn die zich door partijen (controllers of accountants) om zich heen soms erg geremd voelen. Soms is het remmen van een ondernemer niet slecht, maar je moet dan wel in staat zijn om in andere tijden mee te versnellen. Deze flexibiliteit bezitten niet veel mensen. En eerlijk gezegd is dat ook soms lastig.”

####

Ronnie Gommers, Masman Bosman Accountants: “Een accountant kan zeker nuttig zijn bij het meedenken en meekijken met de ondernemer. Hij heeft een onafhankelijke kijk op het bedrijf, veel vaktechnische en fiscale kennis en kan ook door ervaring met verschillende andere branches en ondernemingen goed adviezen geven. Van een gesprek over tussentijdse cijfers en het doornemen van de begroting heb ik nog geen klant slechter zien worden. Een accountant kan een goede coach zijn van de ondernemer.”
 
Leo Vliex, Vliex & Partners: “Ik heb in mijn werkbare leven aan alletwee de kanten van de tafel gezeten, eerst als accountant en nu als controller. Mijn ervaring was dat in het bovenste deel van het MKB het heel gebruikelijk was om betrokken te worden bij maand- dan wel periodeafsluitingen. Dit werkt echter alleen goed werkt als er sprake is van een goede communicatie tussen klant en accountant. Hetzelfde geldt eigenlijk voor een controller. Het lijkt me het meest vanzelfsprekende dat een controller de budgetten en forecast opstelt omdat hij de business beter kent. Het probleem is een beetje dat een accountant altijd een beetje ‘gevangen’ zit tussen zijn eigen beroepsregels en de wensen van de klant. Ook hier komt het weer aan op een stuk communicatie tussen de klant en de accountant om hier een goede middenweg in zien te vinden.”
 
Peter Broer, Schipper Accountants: “De huidige opgezette wet en regelgeving voor accountants is het gevolg van de excessen die zich de laatste jaren hebben voorgedaan. Ik denk niet dat de beroepsregels de ondernemer in de weg zitten, maar meer de vaardigheden die van een accountant verwacht worden. De opleiding tot accountant is met name gericht op kennis, kennis en nog eens kennis. Inmiddels is er een 70-tal twitterende accountants opgestaan die samen een hervormingsagenda hebben opgesteld voor aanpassingen binnen het accountantsberoep. De hervormingsagenda is te vinden op http://www.bitly.nl/ab9300 .”
 
Nermin S. Kokhan-Dogan, register accountant: “Het is een misvatting om te denken dat wij accountants geen aandacht schenken aan de toekomstgerichte financiële cijfers / informatie, dit doen we wel degelijk. Als onderdeel van een jaarrekeningcontrole wordt bijvoorbeeld aandacht geschonken aan balansposten die een schatting in zich bergen, zoals goodwill, voorzieningen, afschrijvingen. We gaan bijvoorbeeld na of de door financiële huishouding gemaakte schattingen onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn en of deze, indien dit vereist is, op de juiste wijze zijn toegelicht. Als een ondernemer wil, verrichten wij ook een specifieke onderzoek naar toekomstgerichte financiële informatie.” 
 
Mieke Mennink, interim controller: “Theoretisch kunnen sommige bijdragen kloppen maar in de praktijk ken ik zeer weinig ondernemers (van grote of kleine bedrijven) die het gevoel hebben dat de accountant met hen meedenkt. Ik kom zelf uit een ondernemersgezin en ken veel ondernemers. Zij zien het verkrijgen van een accountantsverklaring als een noodzakelijk kwaad dat veel geld kost. Waarmee ik niet wil zeggen dat een accountant geen toegevoegde waarde kan hebben.; zelf ben ik begonnen in de accountancy. Mijn ervaring is dat er in de praktijk vrij weinig ruimte is om de natuurlijke adviesfunctie vorm te geven op een zodanige wijze dat de ondernemer er ook echt happy mee is.”

Eric van de Sande, financial en ondernemer: “Ik ben het helemaal eens met Mieke. Punt blijft wel dat de accountant nog steeds gezien wordt als vertrouwenspersoon. Dit beeld in de markt is niet zo maar bijgesteld; initiatieven als ”parttime controllling” ten spijt. Zowel voor Accountant als Controller helpt het om transparant te zijn over welke bijdrage de ondernemer wel en niet mag verwachten. Parttime-Controller en accountant hoeven geen concurrenten te zijn, maar kunnen ze elkaar aanvullen als ze aan blijven sluiten bij de natuurlijke rol die ze beiden hebben.”
 
Mieke Mennink: “Binnen de accountancy heerst een bepaalde cultuur. Die zal per kantoor uiteraard wel enigszins verschillen, maar toch is de cultuur binnen de accountancy uiteindelijk nog steeds behoorlijk intern gericht. En zoals iedereen weet kan cultuurverandering een langdurig en weerbarstig proces zijn.”
 
Dirk Van De Ven, Bol Accountants: “Je moet doen waar je goed in bent en waar je kracht ligt. Een ondernemer is sterk in ondernemen en denkt vaak sneller dan de gemiddelde mens over zaken en kansen. De controller stuurt intern bij aan de hand van de cijfers uit het managementcockpit en adviseert zijn werkgever hierover. Een accountant kan de de externe controller zijn en een verlengstuk van de controller en de ondernemer. Het succes ligt hem niet alleen in kennis en kunde en up-to-date blijven. Het zit hem ook in persoonlijkheid.”

Marco Bosma: “Ik denk dat door alle bijdragen de rol van de accountant wat duidelijker is geworden. Althans, ik heb meer inzicht gekregen in hoe bepaalde zaken kunnen ontstaan, er ontstaat dan meer ruimte voor dialoog, consensus en samenwerking. De klanten zijn niet altijd in staat om de professionaliteit van de accountant juist te beoordelen maar mogen wel kritisch zijn en de accountant moet daar voor open staan en deze feedback gebruiken om zich aan te passen ondanks de beperkende wettelijke opgelegde kaders en oude vaste werkpatronen. Accountants zijn zeer goed in staat om naast de controle praktijk een adviesrol op te pakken waarbij het 100% helder moet zijn wat ze adviseren en de klanten duidelijk formuleren wat ze vragen. Goede communicatie en een sterk aansturend vermogen bij beide partijen is daarin wel essentieel. Accountants zijn geen controllers en andersom, ze vullen elkaar goed aan. Accountants mogen wel meer hun best doen om anders te gaan denken en werken.”

Volg de verdere discussie in de LinkedIn-groep Finance Professionals Netherlands

Zie ook de checklist: Goede controle van het grootboek: 7 tips voor controllers en CFO’s