Waar financiële schandalen op een akelige manier het gat tussen operationele werkelijkheid en financiële verslaglegging blootlegden, probeert corporate performance management (CPM) de kloof te overbruggen.
Zo'n uitdrukking als CPM brengt mij volledig in verwarring. Natuurlijk ben ik nieuwsgierig naar allerlei dieperliggende verbanden binnen de gefragmenteerde bedrijfsinformatie over de debiteuren, de crediteuren, de voorraden, de productie, de inkoop, de verkoop en de financiële prestaties. De vraag is alleen of de huidige CPM-systemen de mogelijkheden om verbanden te zien vergroten of juist verkleinen.
Risico is niet hetzelfde als onzekerheid. Onzekerheid is wanneer je de kans dat iets gebeurt niet kent. Risico is het kennen van de waarschijnlijkheid en het managen op basis van die imperfecte informatie. De discipline om risico's in te schatten - strategisch, financieel envoperationeel - en ernaar te handelen wordt omschreven als enterprise riskmanagement, ofwel ERM. In directiekamers wordt ERM een topic vanwege de verscherpte regulering van financiële autoriteiten en overheden, de verscherpte concurrentie - het is hard tegen hard - en omdat eenbeslissing over een nieuwe strategieeen bedrijf in de afgrond kan storten.
CFO's en controllers zijn doorgaans opgeleid als bedrijfseconomen. Zij hebben een economische bril meegekregen en daardoor zien ze de wereld door de ogen van de econoom. Dat speelt hun nogal eens parten, zeker bij het managen van mensen. Want economen weten niet wat mensen motiveert.
IT was ooit kapitaalintensief door alle kostbare mainframes en terminals. Deze kapitaalfactor is tegenwoordig marginaal vergeleken bij andere kosten. Daar moet dus ook niet naar worden gekeken bij de bepaling van de kosten van een werkplek. Maar waarnaar dan wel?
Kengetallen beogen in één oogopslag een beeld te geven van een bepaald onderdeel van de bedrijfsvoering van een organisatie. Kengetallen bieden het management van een organisatie grip op een vaak complexe werkelijkheid door de belangrijkste kenmerken van die werkelijkheid uit te drukken in eenvoudig te interpreteren cijfers. Hierin ligt besloten dat we de werkelijkheid goed moeten kennen om tot goede kengetallen te kunnen komen. Helaas is dit niet een voldoende voorwaarde om de bedrijfsvoering succesvol (bij) te kunnen sturen met kengetallen. Daarvoor moeten kengetallen door de organisatie ook daadwerkelijk geaccepteerd en gebruikt worden.
Het verschil tussen het maken van plannen en het daadwerkelijk uitvoeren van die plannen is vaak enorm. Op persoonlijk vlak is met name bij 'grote' plannen het faalniveau groot. Dat constateert Research International. Marketeers kunnen met deze wetenschap, die ook opgaat in het bedrijfsleven, hun voordeel doen. Volgens onderzoeksbureau Forrester leiden CRM-pogingen tot niks zolang marketeers geen emotionele data verzamelen.
Werknemers krijgen steeds vaker een beloning op basis van behaalde resultaten, terwijl de automatische loonsverhoging steeds meer verdwijnt. Dat bleek recent uit het Nationaal Beloningsonderzoek 2004 van de Human Capital Group. Heineken en de NS hebben bekendgemaakt zich zich te scharen onder het groeiende aandeel bedrijven dat overgaat op een andere manier van beloning. De één betaalt in aandelen, de ander beloont als de klantwaardering stijgt en het ziekteverzuim daalt.
De euro staat nog altijd torenhoog ten opzichte van de dollar. Dat baart West-Europa zorgen. Amerikaanse investeringen zouden daardoor immers uit kunnen blijven. Uit een vergelijkend salarisonderzoek door Mercer blijkt dat Nederland zich als het gaat om personeelskosten in ieder geval niet echt zorgen hoeft te maken.
Met de komst van spreadsheetprogramma´s ontstond voor de individuele medewerker in een organisatie de mogelijkheid om zelf complexe berekeningen en simulaties te maken. Spreadsheetprogramma´s hebben zich in de loop der jaren ontwikkeld tot ware alleskunners. Onnodig te zeggen dat spreadsheets de individuele productiviteit aanzienlijk kunnen verhogen. Er is echter een keerzijde die minder vaak wordt belicht. Een verhoging van de individuele productiviteit door spreadsheetgebruik gaat niet zelden ten koste van de productiviteit van een organisatie als geheel.
Verplichte rapportage van risk management en interne controle. Dat wil de Europese Commissie. De Fédération des Experts Comptables Européens (de vereniging van Europese accountants) steunt dat initiatief, mits de voordelen voor de bedrijven, de aandeelhouders en het publieke belang tegen de kosten opwegen. Zo liet Pavid Devlin, voorzitter van de FEE onlangs weten.
De controle op de jaarlijkse impairmenttest onder IFRS is voor accountants 'de grootste bedreiging ooit'. Dat zegt Paul Koster, bestuurder van de Autoriteit Financiële Markten. Hij waarschuwt vooral voor de ruimte voor interpretatie die IFRS laat.
Van concerncontroller naar directeur Financien & Operations. Tom van Dijl (41) maakte onlangs die overstap bij Meeùs. Een controller in de directie is zo gek nog niet meent hij: 'Controllers hebben kennis van de hele organisatie; weten bruggen te bouwen. Ik denk dat het de komende jaren belangrijk wordt de financiële functie weer middenin de onderneming te zetten.'
De CFO die succesvol wil zijn op het vlak van financiële communicatie, zal moeite moeten doen om zich ook voor leken begrijpelijk uit te drukken. Voor de meeste CFO's blijkt dit echter een buitengewoon moeilijke opgave. De tien meest gemaakte communicatiefouten die iedere CFO gemakkelijk kan voorkomen.
Bijna driekwart van de financieel managers vindt dat de carrièremogelijkheden voor medewerkers van boven de veertig jaar voldoende zijn. Leeftijd speelt wel degelijk een rol bij de keuze van medewerkers, maar het is niet zo dat ouderen, zoals vaak wordt gesuggereerd, vrijwel niet aan de bak kunnen komen.
Als accountants van baan willen veranderen, is de belangrijkste reden de keuze voor een (andere) bedrijfscultuur. Een aantal jaar geleden was dat wel anders. Toen speelden arbeidsvoorwaarden de belangrijkste rol.
Hoewel het voor een afgestudeerde financiële professional vooral belangrijk is dat hij financiële kennis bezit, geeft 28% van de Nederlandse managers aan dat communicatieve vaardigheden de belangrijkste kwaliteit is voor een starter. En juist daaraan ontbreekt het nogal eens.
Prestatieloon rukt op. Als we de kranten moeten geloven is prestatiebeloning al enige tijd in opkomst, maar vandaag de dag kunnen we dit ook cijfermatig onderbouwen. Terwijl in 2003 nog 40 procent van de loonsverhogingen afhankelijk was van een beoordeling, is dit in 2004 gestegen tot 55 procent. Dat blijkt uit onderzoek van de CNV Bedrijvenbond.
Traditioneel wordt de markt voor CPM-software beheerst door leveranciers met een achtergrond in Business Intelligence. Data van onderliggende bronnen ontsluiten in een database is de primaire insteek van deze software tools. Deze data worden getransformeerd tot eenvoudig toegankelijke informatie, in welke vorm dan ook. Het ene dashboard is nog mooier dan de andere scorecard.
Performance managementgoeroe Gary Cokins, in dienst van SAS Institute, is wereldwijd de best gelezen auteur op het gebied van Corporate Performance Management. Dit paraplubegrip is volgens Cokins bij vrijwel alle organisaties inzetbaar om tot een betere performance te komen. 'Elk bedrijf kan CPM gebruiken', stelt hij. 'De private sector, de publieke sector, zelfs de kerk.'
Vastgoed is een van de vele posten op de balans die door de nieuwe boekhoudregels wordt beïnvloed. IFRS verplicht bedrijven jaarlijks waardestijgingen en -dalingen van hun onroerend goed toe te voegen aan de winst- en verliesrekening. Dat kan positief, maar ook negatief effect hebben op de balans. Zo ervoer ook schiphol.
De focus van nationale wet- en regelgevers wijzigt met de komst van internationale standaarden als IFRS. Zo gaat de Raad voor de Jaarverslaggeving zich intensiever richten op de belangen van het midden- en kleinbedrijf. Martin Hoogendoorn, voorzitter van de Raad voor de Jaarverslaggeving: 'We nemen in de richtlijnen nu meer afstand van het volgen van de internationale standaarden.'
Het is niet realistisch voor MKB om volgens IFRS regels te rapporteren, meent bijna de helft van 770 ondervraagde finance managers. Nieuw-Zeeland en Nederland reageren het stelligst op de vraag die onderzoeksbureau Robert Half Management Resources hen voorlegde. Toch staan lang niet alle 'grote' MKB-bedrijven negatief tegenover implementatie van de nieuwe regelgeving.
Buitenlandse bedrijven die aan de Amerikaanse beurs zijn genoteerd, hebben een jaar uitstel gekregen om aan Sarbanes-Oxley te voldoen. De ervaringen in eigen land deden SEC-voorzitter William Donaldson ertoe overgaan de Europese bedrijven een jaar respijt te geven. De druk is van de ketel. Controllers en bestuurders hebben hun handen immers al vol aan de nieuwe boekhoudregels. 'Dit biedt wat extra tijd om de zaken nog eens te controleren', aldus een woordvoerder van KPN in Trouw.
Zakenpartners. Dat waren CFO's en accountants tot voorkort van elkaar. Nieuwe regelgeving heeft die relatie bekoeld, zo blijkt uit een onderzoek van CFO Europe. De druk die op de schouders van accountants rust, resulteert in een voorzichtige, afwachtende houding. In de meeste gevallen mag van accountants worden verwacht dat zij fraude opmerken, stelt William McDonough, hoofd van America's Public Company Accounting Oversight Board.
De Neanderthaler en de vroege mens waren lang, lang geleden al in de weer met prestatie-indicatoren. Zij concurreerden om hetzelfde voedsel. De homo sapiens won uiteindelijk; de Neanderthaler stierf uit. Volgens de Tilburgse hoogleraar Erwin Bulte gebeurde dit dankzij de economische kunde van de mens, niet vanwege zijn superieure fysieke eigenschappen.
Nederland staat in 2010 aan de top van landen met hoogwaardige kennis en technologie. Althans, dat is de doelstelling van het Innovatieplatform. Hoewel Nederland over het aantal buitenlandse onderzoekers niets te klagen heeft, kan de prestatiegerichtheid van het bedrijfsleven nog een boost gebruiken.
De Balanced Scorecard is een succes. Althans, als we de verschillende onderzoeksresultaten mogen geloven. De card lijkt synoniem te zijn voor corporate performance management. Maar volgens auteur Peter Geelen vraagt goed cpm méér dan het implementeren van de card.
Begin jaren negentig hadden de Amerikaanse hoogleraren Robert Kaplan en David Norton een leuk ideetje, waarmee organisaties zichzelf beter konden aansturen en prestaties inzichtelijker werden. De business balanced scorecard was geboren. Meer dan een decennium later is de scorecard niet meer weg te denken als managementmethodiek.
Meld je aan voor de nieuwsbrief Ontvang waardevolle artikelen, checklists, interviews en whitepapers in je mailbox.
Kan ik je van dienst zijn met een toelichting of advies? Bel of mail gerust. Ik neem graag de tijd voor je.
Daan Commandeur Partner Manager
0628068433 daancommandeur@sijthoffmedia.nl