Waarom zo negatief?

“We zijn geneigd om op de uitzonderingen te focussen en natuurlijk is dat nodig om problemen te vermijden. Maar de meerderheid is niet die uitzondering,” zegt Peter ten Wolde, verspreider van het factfulness gedachtegoed. “Dat geldt ook in je organisatie. Zijn je regels gebaseerd op de meerderheid, of om die paar uitzonderingen af te vangen?” Wat betekent dat bijvoorbeeld voor hoe je met je klanten omgaat?

Ten Wolde helpt organisaties de wereld te zien vanuit die doorgaans veel positievere meerderheid, zoals voorgesteld door de familie Rosling in hun boek Factfulness. “We hebben de neiging om vanuit onze bubbels naar elkaar te roepen, maar kijk eerst naar de cijfers, voordat je een mening vormt.” Op FM Dag 2020 kwam hij dat uitleggen, gefaciliteerd door Exact.

Alles verandert

Voor de off- en online toehoorders concentreerde Ten Wolde zich op onze routines: “de 50 tot 70 duizend acties, gedachten en beslissingen, die elke dag door je brein razen.” Gelukkig is het merendeel daarvan onbewust en gaan volledig op routine. “Dat kan heel handig zijn. Super makkelijk dat ik niet elke dag opnieuw hoef te leren fietsen, bijvoorbeeld. Maar tegelijk kan die routine in de weg zitten. In het verkeer merk ik de laatste tijd steeds vaker dat ik op het laatste moment toch op de rem moet, omdat die fiets veel sneller aankomt dan mijn hersenen gewend zijn na 52 jaar ervaring. Blijkt het weer zo’n e-bike te zijn, die veel sneller gaat dan mijn routine gewend is.”

“We kunnen dus niet meer blindvaren op routine, zeker niet in deze tijd waar zoveel zo snel verandert: van lineair naar circulair, van hiërarchie naar netwerk, van eenvoud naar complexiteit,” waarschuwde Ten Wolde. “Dat wordt lastig, zeker als we onbewust op routine opereren, dat kan leiden tot tien valse noten die de symfonie van je organisatie kunnen vervalsen.”

De Tien Principes van Factfulness

Die 10 valse noten draaide hij op FM Dag om naar de 10 Principes van Factfulness:

1. Kijk naar de meerderheid.
2. Reken op slecht nieuws.
3. Trends kunnen veranderen.
4. Bereken de risico’s.
5. Zie dingen in verhouding.
6. Toets je categorieën.
7. Let op langzame veranderingen.
8. Gebruik meerdere oplossingen.
9. Weersta vingerwijzen.
10. Neem kleine stappen.

Niet duur duurzaam

Elk kwam uitgebreid aan bod. Voor principe 8 bijvoorbeeld, ‘gebruik meerdere oplossingen’, keek hij hoe tapijtproducent Desso circulaire processen toepast. Voor de productie van de tapijttegels is per jaar 20 miljoen kilo kalk nodig. Vroeger kocht Desso die kalk van een mijn in Noord-Frankrijk: zwaar, milieubelastend werk in de mijn en hoge transportkosten om de kalk naar Brabant te verslepen.

Al die tijd zijn de buren van Desso bezig om drinkwater te zuiveren: Brabant Water. Een afvalproduct van de drinkwaterzuivering is calciumcarbonaat. Desso en Brabant Water hebben vervolgens samen een procedé ontwikkeld om dat calciumcarbonaat te up-cyclen tot precies de kwaliteit kalk die Desso nodig heeft. Resultaat: hergebruik van een afvalproduct, minder milieubelasting en vele malen minder transportkosten. “Duurzaamheid hoeft niet duur te zijn!”

Het gaat veel beter dan we denken!

Via de Mentimeter stelde hij ook een drietal multiple choice vragen aan het publiek, om te laten zien hoe makkelijk we onszelf op een negatieve manier voor de gek houden.

i. Is de afgelopen 20 jaar het aandeel van de wereldbevolking dat in extreme armoede leeft:
A: bijna verdubbeld; B: ongeveer gelijk gebleven; of C: bijna gehalveerd?
Het goede antwoord is C, het meest positieve. Toch dacht 68 procent van de toehoorders dat het er slechter voorstaat .

ii. Wereldwijd hebben 30-jarige mannen gemiddeld 10 jaar op school gezeten. Hoeveel jaar hebben 30-jarige vrouwen gemiddeld op school gezeten?
A: 9 jaar; B: 6 jaar; of C: 3 jaar.
Het goede – en meest positieve – antwoord hier is A, maar 96 procent het publiek dacht dat het een minder positief beeld is.

iii. Hoeveel procent van de 1-jarige kinderen in de wereld zijn vandaag de dag ingeënt tegen minimaal 1 ziekte?
A: 20 procent; B: 50 procent; C: 80 procent.
Het goede antwoord is ook hier weer het meest positieve: C. En ook dacht een ruime meerderheid daar anders over: 81 procent koos voor A of B.

“Ik heb erg genoten tijdens FM Dag 2020. Goede energie, perfect georganiseerd en fantastisch om weer op het podium te staan,” reageerde Ten Wolde na afloop. De video is hier te zien.

• Lees ook: Meer succes, minder stress: de 10 principes van factfulness

(foto’s: Mandy Aileen Photography)