Winstbox: budgettaire maatregel of stimulans ondernemerschap?

Wat is een winstbox?
De invoering van een winstbox naast de drie bestaande boxen in de inkomstenbelasting zal gepaard gaan met aanmerkelijke wijzigingen. Hoewel er geen vastomlijnde definitie van de winstbox bestaat, kan uit eerdere uitlatingen van het Ministerie van Financiën en de wetgever worden afgeleid dat twee belangrijke elementen leidend zijn:
–    De afschaffing van tal van ondernemersfaciliteiten, zoals de zelfstandigenaftrek en de meewerkaftrek.
–    Een substantieel lager (effectief) belastingtarief.

Als doelstelling van een winstbox wordt onder meer het stimuleren van de doorgroei van ondernemingen genoemd. Verder kan de invoering van de winstbox leiden tot vermindering van administratieve lasten. De huidige ondernemersfaciliteiten lijken niet in voldoende mate aan deze doelstellingen bij te dragen.

De winstbox en het regeerakkoord
Hoewel in het regeerakkoord wel duidelijk wordt aangegeven dat de winstbox in 2015 wordt ingevoerd, wordt niet (gedetailleerd) op de fiscaal-technische vormgeving van de winstbox ingegaan. Zo wordt er niets gezegd over het tarief in de winstbox. Wat er al wel wordt gezegd is dat de ondernemersfaciliteiten zullen sneuvelen.

Er is een budgettaire opbrengst voor de overheid van een half miljard euro geboekt als gevolg van de invoering van de winstbox. Het is nog niet helemaal duidelijk of deze opbrengst ziet op het afschaffen van de fiscale faciliteiten of op de meeropbrengst van belastingen als gevolg van de doorgroei van ondernemingen vanwege de komst van de winstbox.

Hoewel het regeerakkoord dat wel doet vrezen, mag de invoering van de winstbox niet slechts een besparingsoperatie zijn. Bij de vormgeving van de winstbox zal daarom naast de afschaffing van de fiscale faciliteiten een lager tarief in het leven geroepen moeten worden voor de winstbox. Indien niet voor een lager tarief wordt gekozen, dient er een tegemoetkoming te komen door bijvoorbeeld een verhoging van de MKB-winstvrijstelling. Een bepaald percentage van de gerealiseerde winst is dan vrijgesteld. Dat kan als compensatie dienen voor de verhoging van de belastingdruk door de afschaffing van de faciliteiten. Immers hoe hoger de MKB-winstvrijstelling, hoe lager de effectieve belastingdruk. Maar ook hierover wordt er niets gezegd in het regeerakkoord.

Verschillen ondernemers en werknemers
Een ander opvallend punt in het regeerakkoord is de motivering van de invoering van de winstbox. De verschillen in belastingheffing tussen ondernemers en werknemers zouden de afgelopen jaren zijn toegenomen. De te introduceren winstbox is bedoeld om meer evenwicht tussen deze twee categorieën te bereiken. Deze motivering, die overigens eerder door de wetgever en door adviserende commissies naar voren is gebracht, is op zijn minst opmerkelijk en schiet naar mijn mening tekort. De twee categorieën belastingplichtigen zijn op vele punten niet vergelijkbaar zijn. Zo moet een ondernemer investeren en ook reserveren voor toekomstige investeringen. Een verschil in de belastingdruk tussen de twee categorieën zou dus gerechtvaardigd zijn.

Dit opiniestuk is geschreven door:
Suniel Pancham, Directeur Vaktechniek Belastingadvies bij Accon avm