TTIP voordeliger voor Amerikaanse bedrijven dan voor Europese

Het huidige Europese systeem is flexibel, en maakt het bedrijven makkelijker te innoveren en exporteren. Amerikaanse bedrijven zouden daarom baat hebben bij het overnemen van de Europese aanpak, concluderen ze.
 
De basis van het Europese normensysteem is eenvoudig uit te leggen, zegt onderzoeker de Vries: ‘een norm, een test, overal geaccepteerd’. De EU stelt voor de meeste typen producten zogenaamde prestatie-eisen vast, die er vaak op gericht zijn de veiligheid voor gebruikers te garanderen. Zo moet een product bijvoorbeeld een bepaalde druk kunnen weerstaan om veilig verklaard te worden. Hoe die norm gehaald wordt is aan de fabrikant. Heeft het product de test op dergelijke eisen doorstaan, dan mag het bedrijf het in de hele EU op de markt brengen.
 
EU: vertrouwen en samenwerking
Bedrijven mogen in de EU die testen meestal zelf uitvoeren of laten uitvoeren, vaak zelfs alleen op het eindproduct en niet op de losse onderdelen. Wanneer producten in hun ogen voldoen, keuren ze die zelf goed. Voor andere productcategorieën is certificatie nodig. Dit systeem is dus gebaseerd op samenwerking en vertrouwen, zegt de Vries.
 
En die aanpak werpt zijn vruchten af, vervolgt hij. De flexibiliteit van prestatienormen geeft bedrijven de mogelijkheid zonder al te veel rompslomp nieuwe producten te introduceren of te experimenteren met nieuwe productiemethoden. De benodigde testen zijn relatief goedkoop en simpel. Bedrijven kunnen in Europa hun nieuwe producten dan ook redelijk snel in de markt zetten. Zo leidt het Europese systeem tot een innovatiever ondernemingsklimaat, stelt de Vries.
 
VS: gedetailleerde standaarden
De Amerikaanse aanpak is radicaal anders, vervolgt de Vries. Producenten krijgen daar te maken met zeer gedetailleerde technische voorschriften. Daarin wordt de vereiste oplossing vaak voorgeschreven: welke materialen en onderdelen moeten worden gebruikt in het product en op welke manier. Losse onderdelen moeten individueel worden eerst worden gestest en goedgekeurd. Dan pas kan het eindproduct worden gekeurd en op de markt worden gebracht.
 
Staten, of zelfs delen daarvan, kunnen weer afwijkende technische voorschriften hanteren voor hetzelfde product of onderdeel. Ook is het een staat vrij om te bepalen wat de bevoegde controlerende instantie is. Exporterende bedrijven moeten in de praktijk dan ook langs veel loketten voordat hun product op de markt wordt toegelaten. De reden voor deze regelzucht ligt in de Amerikaanse claimcultuur, zegt de Vries. Met gedetailleerde voorschriften en uitgebreide testen proberen bedrijven en overheid zich in te dekken tegen aanklachten wanneer een product niet voldoet of gevaar oplevert.
 
TTIP
Harmonisatie van regelgeving bij handelsverdragen mondt na lange onderhandelingen doorgaans uit in een compromis, met elementen van twee systemen van regels. De onderzoekers waren benieuwd welke mix het beste zou zijn voor Europese en ook Amerikaanse bedrijven. Ze ondervroegen experts van zes Nederlandse machinefabrieken, die hun producten zowel in Europa als in de VS op de markt brengen.
 
Dure tests
De geïnterviewden gaven aan dat exporteren naar de VS een kostbaar en tijdrovend proces is, vanwege de vele tests waar hun machines aan onderworpen moeten worden. De testmethodes zijn vaak ook anders dan in Europa, dus bestaande testresultaten kunnen dikwijls niet worden overgedragen. Een manager liet weten aan dat het gebruik van een bepaald onderdeel leidde tot vier verplichte externe audits per jaar in de fabriek. Dat maakte de machine tussen de 20.000 en 30.000 euro duurder.
 
Het lijkt op dit moment niet waarschijnlijk dat TTIP op korte termijn ondertekend wordt, maar de EU en VS zullen in welke vorm dan ook blijven proberen de regels op elkaar af te stemmen om handelsbarrières weg te nemen, verwacht de Vries. Europa moet zich realiseren dat het met een goed functionerend systeem van normen en standaarden meer te verliezen heeft dan de VS. Europese bedrijven kunnen belemmeringen gaan ondervinden van TTIP, terwijl Amerikaanse bedrijven er waarschijnlijk op vooruit gaan door het Europese model te gaan volgen, besluit de Vries.