The Truth about Business Control

Door Harold den Heijer

We horen nog te weinig succesverhalen waarin de scenario’s en adviezen van de Business Controller aantoonbaar bijgedragen hebben aan succes. Ja, opstellen als de kritische vriend. Maar voorspellingen en concrete adviezen die leiden tot versnelling of behalen van succes zijn nog bijzonder spaarzaam. Hoe komt dat toch?

De ontwikkeling van Business Control is al sinds jaar en dag een thema. De eerste beweging die we zagen was die van financial accounting naar management accounting. Daarna gingen we van financial control naar Business Control. Daarna zijn we het behoorlijk met elkaar eens geworden; ‘de Business Controller zou zich op moeten stellen als de navigator van de organisatie’.

Makkelijker gezegd dan gedaan. Anno 2021 zijn veel Business Controllers nog steeds aan het worstelen om zichzelf in de positie van de Business Navigator te manoeuvreren. Lees er maar een willekeurige Business Controller CV op na. En er staat zelden in dat hij of zij vooral bezig is geweest met managers adviseren en daarmee hun organisaties op het pad van succes heeft geleid. En als er al iets staat dat hier op lijkt, dan staat het in een lijst met andere activiteiten, zoals het stroomlijnen van administratieve processen, de implementatie van systemen en tooling, het verzorgen van rapportages en het doen van verantwoordingen.

Ook bij de opleidingen voor Business Controllers staan vooruitkijken, scenario’s maken en adviesvaardigheden niet centraal. Natuurlijk is vakinhoudelijke kennis belangrijk. Dat is de basis. Maar de vertaalslag naar de praktijk, de toetsing van scenario’s en het weer omzetten naar concrete adviezen, is ook hier volledig onderbelicht.

De variëteit in naamgeving van het beroep is veelzeggend natuurlijk: Controller, Financieel Adviseur, Business Controller, Business Analist en soms nog Management Accountant. Blijkbaar lukt het ons nog steeds niet om één enkele naam te bedenken die de lading dekt. Het is dus niet raar dat we op een verjaardag moeite hebben om uit te leggen wat een Business Controller nou precies doet. Een timmerman timmert, een leraar geeft les en de Business Controller…

Ik durf de stelling aan dat, zolang een Business Controller zijn toegevoegde waarde niet kan uitleggen op de verjaardag van ome Henk, hij of zij ook moeite zal houden om in positie te komen. Ondanks dat Business Controllers goed zijn opgeleid, kopstudies doen en hard werken. Redenen die Business Controllers hier zelf voor aanvoeren zijn:

• Waar halen we de tijd vandaan voor onze nieuwe rol? We zijn al zo druk!

• De basis is niet op orde. Daarna hebben we pas ruimte voor ontwikkelen.

• Als Business Controller ben ik helaas nog nodig op Financial Control omdat de Financial
Controller op zijn beurt nog nodig is voor het grootboek.

• Ik moet mezelf veel als adviseur verkopen, word niet genodigd door het management. Die zien mij als nuttig als ik hen uitvoerend werk uit handen neem en de verplichte nummers regel.

Kijk ook eens naar de teksten van vacatures en interim-opdrachten voor een Business Controller. Veelvuldig ben je als Business Controller de “sparringpartner van het management”, “doe je de rapportages” en ben je verantwoordelijk voor “het soepel verlopen van financieel administratieve processen”. Met andere woorden; Business Control, dat doe je er wel even bij, toch? En dát, beste lezer, brengt mij tot de “Truth in Business Control”. Dat doe je er niet even bij. Het is een job waar je je volle aandacht bij nodig hebt.

Laten we die andere navigator er eens bij pakken: de navigator op een zeilboot die meedoet aan de Volvo Ocean Race. Laten we hem of haar ook verantwoordelijk maken voor het trimmen van de zeilen, de fok, de verdeling van de ballast en het vasthouden van het roer. Dan weet je één ding zeker; de navigator is heel druk, rent van boven naar beneden op de boot maar gaat niet die route kunnen bepalen die gaat leiden tot het winnen van de race.

En laten we ook eerlijk zijn. Het klinkt ook wel lekkerder hè, de titel Business Controller, bedoel ik. Menigeen uit de beroepsgroep noemt zich liever Business Controller dan Financial Controller. Soms omdat de beloning beter is en soms omdat de Business Controller gewoon hoger in de pikorde staat. Maar willen alle Business Controllers ook daadwerkelijk bezig zijn met vooruitkijken waar ook de onzekerheid hoort bij het adviseren van managers (navigeren)? Of ligt bij een groot deel van de Business Controllers hun hart stiekem toch gewoon bij de reconstructie en analyse van het verleden en het bouwen van rapportages?

Het is mijn overtuiging dat we nodig toe zijn aan een grondige reset. Zo doorgaan met het vak Business Control is voor niemand goed. Niet voor organisaties, niet voor de CFO en ook niet voor de Business Controller (naar welke naam deze ook luistert) en alle andere collega’s binnen het Controlteam.

Een ding merken we allemaal, de omgeving waarin organisaties opereren wordt complexer en verandert steeds sneller. Er is daarom, soms latent, behoefte bij managers aan overzicht en ondersteuning om de juiste beslissingen te nemen. We vinden allemaal dat een Business Controller hier een bijdrage moet leveren door vooruitkijken en integraal adviseren. Wil je dit goed doen, dan doe je het er niet even bij.

Om deze impasse te doorbreken zullen meer CFO’s meer lef moeten tonen. Zij maken immers de opstelling. En een topteam samenstellen vergt investeringen. Investeringen die los komen als de andere kant van de businesscase ook klopt. Namelijk garanties ten aanzien van de beloofde toegevoegde waarde die het Controlteam gaat leveren. Dit gaat dus verder dan vergroten van efficiency door digitaliseren en robotiseren van administratieve processen en fast close. Het gaat ook om aantoonbaar bijdragen aan het succes van jouw organisatie en hier je nek voor uitsteken.

En ook meer Business Controllers zullen kleur moeten bekennen. Ben je in de wieg gelegd voor dit vak? En ben je bereid jezelf te trainen om je achter jouw toekomstscenario’s te scharen en deze met het hoognodige lef te presenteren? In mijn volgende artikel ga ik veel dieper in op rol van de Business Controller als navigator van je organisatie. Stay tuned!

Harold den Heijer is directeur van Controlyse

Dit artikel wordt u aangeboden door: