Zzp’ers creatiever dan werknemers

Dat blijkt uit nieuwe analyses van TNO en CBS op basis van de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) en de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA).

Op de vraag of het werk gevarieerd is, antwoordt ruim 80 procent van de zelfstandig ondernemers zonder personeel ‘vaak’ of ‘altijd’. Van de vaste werknemers doet 70 procent dat en van de werknemers met een flexibele arbeidsrelatie iets meer dan de helft.

Ook bij andere vragen die te maken hebben met variatie in het werk verschillen de antwoorden van ondernemers zonder personeel en werknemers. Zo geven de ondernemers relatief vaak aan dat het voor hun werk noodzakelijk is dat ze nieuwe dingen leren en dat het werk creativiteit vereist.

Meer variatie, meer tevredenheid
Het was al langer bekend dat zelfstandig ondernemers zonder personeel iets tevredener zijn met hun werk dan werknemers. Dat is onder meer toe te schrijven aan verschillen in leeftijd en beroepsgroep. Maar de grotere taakvariatie van zelfstandig ondernemers speelt ook een rol. Hoe gevarieerder het werk, hoe tevredener degene is die dat werk doet.

Leren door werk
Werkenden leren vooral via het werk dat ze uitvoeren. Leerzaam werk speelt dus een grote rol bij het leren en ontwikkelen tijdens het werkzame leven. Als het werk gevarieerd is en als creativiteit vereist is voor het uitvoeren van taken, draagt dat bij aan leerzaam werken. 
Ook het volgen van opleidingen of cursussen draagt bij aan een leven lang leren. Werknemers volgen vaker cursussen en opleidingen dan zelfstandig ondernemers zonder personeel. In 2017 had 51 procent van alle werknemers in de voorafgaande twee jaar een opleiding of cursus gevolgd voor het werk. Van alle ondernemers zonder personeel was dat 44 procent.

Variatie mede bepalend voor kwaliteit van werk
Variatie in het werk is één van de aspecten die de kwaliteit van werk beïnvloeden, de mate waarin het werk positieve effecten heeft voor de werkende. Andere factoren zijn autonomie, werkdruk, lichamelijke belasting, inkomen en werkzekerheid. Onderzoek van CBS en TNO, waarover onlangs is gepubliceerd in het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, wijst uit dat zelfstandig ondernemers zonder personeel over het algemeen positiever zijn over de variatie, autonomie en werkdruk, maar dat werknemers een hoger primair inkomen hebben en tevredener zijn over hun werkzekerheid. 

De gegevens voor dit onderzoek zijn verzameld tussen eind 2016 en begin 2017. CBS en TNO hebben de ZEA en de NEA gezamenlijk uitgevoerd, in samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.