Lightyear… buzz… (deel 2)

Veel techondernemers en hun investeerders hadden jarenlang alleen oog voor ongebreidelde groei. Hoe meer geld ze in het bedrijf staken, hoe hoger de bedrijfswaarderingen werden. Dat is leuk om te vertellen aan de bar, maar je kunt er geen mocktail van betalen. Door hun groeiverslaving vergaten veel startups dat ze ook op de lange termijn moeten voortbestaan.

Inmiddels zijn de initiële, grote investeerders in Lightyear (het consortium van Invest-NL, SHV en de Brabantse en Limburgse ontwikkelmaatschappijen) afgehaakt in het proces voor een doorstart van de zonneautobelofte. Dat brengt het faillissement van de holding rap dichterbij.

De lage rente van de afgelopen jaren dreef investeerders juist naar de techsector. Ook al was succes niet gegarandeerd, een doorgebroken startup gaf meer rendement dan bijvoorbeeld een staatsobligatie. Op papier bleef dat rendement doorgroeien, doordat de aandelen van veel techbedrijven bij elke nieuwe investeringsronde meer waard werden. De valuations en multiples gingen door het dak. Het enthousiasme van investeerders maakte ook het typische groeimodel mogelijk, waarin startups een paar verliesgevende jaren inplannen om een markt te veroveren. Maar de hogere rente van nu maakt dezelfde bedrijven een stuk minder aantrekkelijk. Dat komt extra hard aan bij innovatieve ‘maakbedrijven’. Die hebben niet alleen hoge kosten in de ontwerpfase van hun product, maar ook als ze een fabriek opzetten. Zoals bij Lightyear.

Doorstart Lightyear
Het enige dat nog echt geld waard is, zijn het IP op de zonnedaken en de onafhankelijke wielaandrijving. Echter, daarop is een pandrecht gevestigd door het consortium (dat circa 80 miljoen euro investeerde…). Met acht miljoen aan doorstartkapitaal van nieuwe investeerders én inbreng van de IP-rechten kan een doorstart van de grond komen. Die stap lijkt gezet. Maar er is ook nog eens circa 50 miljoen nodig om een functionerend prototype van Lightyear 2 te ontwikkelen. En dan komt de klapper nog: om de zonneauto écht (massa)productierijp te maken is ruim 1 miljard euro nodig.

Dat vraagt veel van een zich ontwikkelende organisatie.

De Chief Organisation Officer Receveur: “Ik focus op de eindgebruiker. Ik werd altijd al getriggerd door processen als co-creatie en design thinking, want die kijken naar de vraag achter de vraag”. Dit doet ze bij Lightyear door middel van tools zoals de culture scan (elk kwartaal) en old school goede gesprekken om in kaart te brengen wat mensen motiveert en drijft, wat hun angsten zijn en waar ze tegenaan lopen. “Op die manier kun je goede personas creëren en aan de hand daarvan je ontwerpprincipes neerzetten: hoe ontwerp je het bedrijf, de processen en de manier van werken? Ik zie dat als een ontwerpproces.”

Productie Lightyear 2 later
Wij zien dat niet helemaal goed gaan.

De Lightyear 0 is mislukt. Dat pleit niet voor een focus op de eindgebruiker. Daarbij verwacht Lightyear dat zijn tweede zonneauto eind 2025 van de band gaat rollen, dat is later dan de oorspronkelijke prognose. Eerder mikten de oprichters er nog op dat de productie van de Lightyear 2 eind 2024 of begin 2025 zou beginnen. Ja, hallo! En het prijskaartje van een Lightyear 2 wordt geschat op ‘circa 40.000 euro’, meldde het bedrijf onlangs. Het is onduidelijk of de laatste schatting een verhoging is. In eerdere aankondigingen over het tweede model werd een bedrag vanaf 30.000 euro genoemd. Toettoet!

Dat pleit allemaal bij elkaar geenszins voor het beeld van een organisatie in control.

‘Hope is not a strategy’, lazen wij ooit. En dit voelt als hoop.

Daarom is het tijd voor scale-up management en misschien wat minder focus op purpose en meer op delivery en pecunia.

‘Buzz Lightyear, tot uw dienst’

Door Leo van de Voort (voormalig directeur corporate finance Kempen & Co en co-auteur van het boek Exit Fantoomtrots) en Frank Roos (eigenaar van positioneringsbureau Roos & van de Werk). Beiden zijn verbonden aan Fuel for Living Strategies.