‘Herzie geldstroom tussen gemeenten en Rijk’

11 januari 2017

Gemeenten geven belastinggeld niet doelmatig uit. Dat komt omdat de financiële relatie tussen de gemeenten en het Rijk een rommeltje is, zo staat in een advies van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) dat woensdag verschijnt.

Het ondoorzichtige systeem leidt tot spanningen tussen de overheden. Onlangs nog bleek dat gemeenten veel geld dat voor huishoudelijke zorg was bedoeld, niet hadden uitgegeven terwijl mensen klaagden over te weinig hulp.

Elk jaar geven de gemeenten samen ongeveer 56 miljard euro uit. Het grootste deel daarvan komt van het Rijk. Een klein deel innen de gemeenten als belasting bij de inwoners. Een nieuw kabinet moet dat financiële stelsel vereenvoudigen, vindt de Rfv, een adviesorgaan van regering en parlement.

Gemeenten mogen zelf kijken hoe ze een groot deel van hun geld besteden. Tegelijkertijd stelt het kabinet ook eisen waaraan gemeenten moeten voldoen, zoals aan de jeugdzorg, beschutte werkplekken en veiligheid. In dat geval moet het Rijk de gemeenten kostendekkend betalen, vindt de raad. “Degene die bepaalt, die betaalt´´ moet het uitgangspunt zijn.

Voor de rest moeten de gemeenten juist alle vrijheid hebben om zelf te bepalen hoe zij hun geld uitgeven. Zo kunnen zij flexibel zijn en maatwerk leveren.

De raad pleit ervoor dat gemeenten meer belasting mogen innen bij hun inwoners om lokale voorzieningen zoals plantsoenen en zwembaden mee te betalen. De heffing kan dan zelfs per wijk verschillen. Maar dan moet tegelijkertijd wel de algemene belasting omlaag, stelt de raad.