Dit zijn de regels voor een plotseling exportverbod

Opnieuw wordt de export van productieapparatuur voor chips aangescherpt. Zulke plotselinge besluiten zijn een risico voor bedrijven. Toch hoeven lang niet alle bedrijven hier bang voor te zijn.

Kunnen er lukraak strengere eisen worden gesteld aan export?
Ja, dat kan. Ook voor goederen die niet vergunningplichtig zijn, kan de overheid een vergunning eisen voor export. Dit heet een ad-hoc-vergunningplicht of catch-all beschikking.

Kan elk bedrijf hier op elk moment door worden geraakt?
Nee, het gaat om een specifieke groep van goederen. Bijvoorbeeld als er aanwijzingen zijn dat goederen bestemd (kunnen) zijn voor massavernietigingswapens of voor verwerking in militaire systemen in een land waar een wapenembargo op heerst. Melk bijvoorbeeld zal niet snel onder eeen exportverbod vallen.

Hoe kan een bedrijf weten dat zo’n verbod van kracht wordt?
Bedrijven die te maken krijgen met een vergunningplicht voor export, worden hierover geïnformeerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat gaat met een telefoontje of een appje, maar via een formele beschikking.

Wat behelst de recente beperking van de chip-export?
Dit slaat op de export van productieapparatuur voor chips. Meer specifiek: meet- en inspectieapparatuur. Slechts een klein aantal bedrijven in Nederland is actief op dit gebied. Het gaat onder meer om ASML en ASMI. De nieuwe exportcontrolemaatregel wordt op 1 april van kracht.

Hoe ernstig is dat voor deze bedrijven?
Ze zijn actief in een sector waar dit soort risico’s bekend is. Dat is niet nieuw voor deze bedrijven. Sinds september 2023 gelden nieuwe Nederlandse restricties voor de export van bepaalde chipmachines van ASML uit Veldhoven.

Waarom de aanscherping van dit verbod?
De betreffende apparatuur kan gecombineerd met andere technologieën zorgen dat een land geavanceerde halfgeleiders kan maken die weer belangrijk zijn voor militaire toepassingen. De VS maakt zich grote zorgen over de economische en militaire slagkracht van China. Daarom heeft de VS de export beperkt van chips die gebruikt worden voor kunstmatige intelligentie.

Wat is de impact van zo’n besluit in een ander land?
De halfgeleiderindustrie is internationaal. Nederland speelt daarin een unieke rol. Het is belangrijk dat de chipindustrie niet onnodig wordt verstoord, zo is het argument van het ministerie van Buitenlandse Zaken.