CSRD: stel dat het een succes wordt … organisaties moeten duurzaamheidsverslagen opstellen

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht de komende jaren duizenden organisaties een duurzaamheidsverslag op te stellen dat voldoet aan de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Deze standaarden bevatten topics op het gebied van Environment (milieu), Social (sociaal), en Governance (bestuur), ook wel ESG genoemd. Stel nu eens, dat de verslagen een getrouw beeld geven van de ‘duurzame prestaties’ van de rapporterende organisaties, wat dan?

• CSRD verplicht duurzame rapportages voor duizenden Europese organisaties
• Transparantie in ESG-prestaties cruciaal voor stakeholderrelaties en strategie
• Begin nu met CSRD-aanpassingen voor tijdige implementatie.

De Europese Commissie heeft CSRD bedacht als belangrijk instrument om de Europese Green Deal te realiseren. Doelen van die deal zijn bijvoorbeeld het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 55% ten opzichte van 1990 en het verbeteren van de biodiversiteit. Op dit moment zitten we nog niet op de gewenste niveaus, dus te verwachten valt dat de prestaties die CSRD-plichtige organisaties in hun duurzaamheidsverslagen rapporteren, slechter zijn dan gewenst. Dat is vervelend, maar het biedt ook kansen. Het wordt immers voor de organisatie duidelijk hoe ze scoren op het gebied van ESG en lang niet elke organisatie weet dat momenteel. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Verbeteringsmogelijkheden en stakeholderverwachtingen

Nu de organisatie zichzelf een spiegel kan voorhouden, wordt het mogelijk om de prestaties gericht te verbeteren. En dat is nodig ook, want het duurzaamheidsverslag wordt een openbaar verslag, dus ook stakeholders als investeerders, klanten, maatschappelijke organisaties en bijvoorbeeld consumenten zien wat je het afgelopen jaar gepresteerd hebt op duurzaamheidsgebied. En bevalt ze dat, dan is de kans groot dat ze je trouw blijven en wellicht trek je zelfs extra klanten of investeerders aan. Want als de prestaties van jouw concurrenten door hun stakeholders te slecht worden bevonden of wanneer ze hun ambities te mager vinden, dan zullen ze wellicht bij jou komen.

Voorkom ontevreden stakeholders door tijdige verbetering

Elke organisatie wil natuurlijk voorkomen dat haar stakeholders ontevreden zijn, zodat het belangrijk is tijdig te anticiperen en ervoor te zorgen dat je goede prestaties rond ESG blijft leveren of zelfs een tandje bij kunt zetten als ze momenteel nog achterblijven.

Invloed van duurzaamheidsverslagen op strategische doelen

Uit het bovenstaande wordt duidelijk dat de uitkomsten van het duurzaamheidsverslag aanleiding kunnen zijn voor het aanpassen van de strategische doelen van de organisatie en voor de strategie om die doelen te bereiken. Maar dan ben je er nog niet. Het moet ook nog worden uitgevoerd en de betreffende organisaties zijn dusdanig groot, dat een belangrijk deel van de besluitvorming niet door het topmanagement plaatsvindt maar lager in de organisatie ligt. Beslissers moeten zich daarbij steeds afvragen wat naast de gebruikelijke consequenties (financieel, personeel, klanttevredenheid) de gevolgen zijn op een veel breder scala aan terreinen. Dus bijvoorbeeld ook op milieu- en sociaalgebied. Dit wordt in de literatuur integrated thinking genoemd.

Twee wegen voor duurzame gedragsverandering

Willekes (2023) vond in het kader van zijn promotieonderzoek dat daarvoor twee wegen bewandeld moeten worden. Er moeten technical controls ingezet worden, zoals aanvullende regels en procedures (bijvoorbeeld rond leveranciersselectie) en informatiesystemen die bijvoorbeeld de CO2-uitstoot monitoren. Belangrijker zijn evenwel cultural controls, zoals tone at the top, werving & selectie, scholing van personeel en het creëren van een clan culture, waarin teamgenoten elkaar informeren en motiveren het gewenste gedrag te vertonen en elkaar ook aanspreken als dat niet het geval is. Een cultuur waarbinnen je intrinsiek gemotiveerd bent en zelf aanvoelt het juiste te doen is namelijk effectiever dan een cultuur waarin ‘je baas’ of ‘het systeem’ vertelt wat je moet doen.

Langdurige implementatie

Voor beide typen controls geldt echter dat de implementatietijd lang is. Het vaststellen van juiste regels en procedures vergt behoorlijk wat tijd en dat geldt ook voor het ontwikkelen van een adequaat managementinformatiesysteem en het vastleggen van de benodigde gegevens hiervoor. Culturele veranderingen vergen echter nog veel meer tijd en de meeste organisaties zullen vast te laat zijn als ze pas gaan nadenken over de noodzakelijke aanpassingen als de eerste duurzaamheidsverslagen verschijnen.

Begin direct met plannen voor csrd-aanpassingen

Daarom luidt ons advies: begin vandaag met het bedenken van de noodzakelijke vervolgstappen, want de kans dat CSRD een succes wordt en stakeholders inzicht geeft in jouw duurzame prestaties, is groot. En als je pas zelf in beweging gaat komen als die prestaties met de buitenwereld gedeeld gaan worden, ben je waarschijnlijk te laat.