Analyse: ‘CFO ben je niet alleen’

Wie de verkiezing tot CFO of the Year de afgelopen jaren nauwgezet gevolgd heeft, weet dat er grote verschillen bestonden tussen de CFO’s die met de hoogste eer gingen strijken. Degelijk en betrouwbaar voerde de boventoon in 2003. Dat was de periode direct na de boekhoudschandalen, waarin duidelijk behoefte was aan het type CFO dat het beste aan deze kwalificaties voldeed. Een jaar later stonden kostenbesparingen centraal. Logisch, want de economische tegenwind was nog immer sterk, bedrijfsresultaten stonden onder druk en van enig uitzicht op herstel was nog geen sprake. Een goede CFO was iemand die op de centen kon passen. Dit jaar lag de nadruk op herstel en de periode van groei die daarop moet volgen. De CFO die daar invulling aan kon geven, kon op de meeste waardering rekenen.

Blijkbaar zijn er verschillende rollen die de CFO moet kunnen spelen, wil hij zich met de besten kunnen meten. En zo vreemd is dat niet. Ondernemingen staan niet stil en doorlopen doorgaans verschillende fasen: van groei naar volwassenheid en van neergang tot herstel en opnieuw tot groei. Al dan niet veroorzaakt of versterkt door het economische klimaat van het moment.

Dat vraagt veel flexibiliteit en inlevingsvermogen van de CFO, die in staat moet zijn verschillende petten op te zetten, afhankelijk van de fase waarin de onderneming verkeert. Afwisselend zal hij de ene keer in de rol van de zuinige boekhouder moeten kruipen om die rol in te ruilen voor ‘controller’ en die weer voor de rol van strateeg en ‘doener’.

Het spreekt voor zich dat hij daarvoor over de juiste kwaliteiten moet beschikken die de functie van CFO vereist. Maar of hij ook succesvol is, hangt niet alleen sterk af van de rol die hij moet vervullen, maar ook van de fase waarin de onderneming én de economie verkeren. Dit betekent dus ook dat een
zuinige boekhouder in perioden van sterke groei niet op veel applaus en waardering hoeft te rekenen, en dat voorzichtigheid niet veel bijval zal krijgen als harde financiële maatregelen noodzakelijk zijn.

EREGALERIJ
Maar daarmee ben je er niet om als CFO voor altijd in de eregalerij te worden opgenomen. Want welke rol hij ook vervult, een succesvolle CFO doet het niet alleen. Mijn ervaring is dat een goed functionerende CFO een tandem vormt met de CEO, waarbij – als het even kan – de controller op de bagagedrager zit. Zo’n combinatie is niet alleen belangrijk voor de successen van de CFO (en CEO), maar ook voor de onderneming als geheel. Een team met de juiste rolverdeling dus.

Daarnaast zal een CFO, het is vaker gezegd, ook goed en duidelijk moeten kunnen communiceren. Overigens geen talent waar de CFO van nature in uitblinkt. Het is de CFO die verantwoording aflegt over het gevoerde financiële beleid. Dat wil zeggen: duidelijk maakt hoe de resultaten tot stand zijn gekomen en welke factoren daarop van invloed zijn geweest, maar ook vooruitkijkt naar het komende boekjaar. Een succesvolle CFO is in staat de financiën van de onderneming van alle mystiek te ontdoen. Voor iedereen. Zowel intern voor de medewerkers, als extern voor klanten, leveranciers, analisten, journalisten en aandeelhouders. Een succesvolle CFO legt het financiële reilen en zeilen van de onderneming op zo’n manier uit dat het voor iedereen begrijpelijk is, zodat iedereen er concreet iets mee kan.

Klanten voelen zich gesterkt in hun keuze om producten of diensten van de onderneming af te nemen. Voor beleggers is duidelijkheid een synoniem voor minder risico en dus grotere bereidheid om in de onderneming te investeren. Voor de medewerkers is inzicht en duidelijkheid essentieel omdat ze zo weten waarvoor ze het allemaal doen, behalve hun maandelijkse salaris.

Onderzoek heeft aangetoond dat tevreden medewerkers niet noodzakelijkerwijs beter presteren; betrokken medewerkers daarentegen wel. Voor goede resultaten is betrokkenheid van de medewerkers dus van groot belang. Van mij mag u dit doortrekken naar alle stakeholders. Dat levert uiteindelijk een succesvolle onderneming op.

José Tijssen is managing director van Citigate First Financial