Weerbare waarde (3)

Lees ook: Weerbare waarde 2

Steeds luider klinkt de roep om bescherming tegen activistische aandeelhouders. En het geweeklaag over de uitverkoop van de BV Nederland is niet van de lucht. We moeten, zo wordt gesteld, beter op onze ‘kroonjuwelen’ (langdurig waardecreërende ondernemingen) passen.

Mijn stelling is dat we erg weinig ‘kroonjuwelen’ hebben, en de daadwerkelijke ‘kroonjuwelen’ passen erg goed op zichzelf – inherent. Zij realiseren voldoende waarde voor álle stakeholders om een eigen onafhankelijke koers te kunnen blijven varen.

Het mijden van risico’s is in het huidige bedrijfsklimaat de meest riskante optie van allemaal. De échte bedrijfsuitdaging is om de ter beschikking staande assets (overvloed aan menskracht, kapitaal, middelen) volledig te benutten met een gewetensvolle, volgehouden outperformance ten opzichte van de ten minste verlangde rendementseis. Heel veel ingewikkelder is het niet. En dat toenemend met inachtneming van de grenzen van de belastbaarheid van de planeet en zonder haar bewoners onnodige schade toe te brengen.

Door de manifeste afwezigheid van beloftevolle en grensverleggende strategieën en de geringe ambitie om uitdagende en risicovolle, maar daarom erg lonende wegen in te slaan verzanden we al snel in kostenreducties, desinvesteringen, inkoopprogramma’s van eigen aandelen, en vaak kansloze fusie- en overnametrajecten.

De spanning voor aandeelhouders (en andere financiers) verandert niet – ze moeten de overtuiging hebben dat hun investering tot een redelijk (!) rendement leidt. En dan zijn er zinvollere zaken te bepraten dan het louter afserveren van aandeelhouders:

• Wat is dan een redelijk rendement? Daar zijn boeiende en transparante benaderingen voor – bijvoorbeeld het Capital Asset Pricing Model/CAPM (met al haar beperkingen)
• Gaat het om rendement uit ‘waarde extractie’ (dividend, of inkoop van eigen aandelen) of om ‘waardecreatie’ (bijvoorbeeld door investeren)?
• Hoe belonen we loyaliteit van financiers?

Sprinkhanen
Die houding van ‘doe maar gewoon’ staat in de weg van prikkelende visies op meervoudige waardecreatie en uiteindelijk ook in de weg van: waarderealisatie. Het palet aan activa wordt onvoldoende uitgenut en omgezet in positieve kasstromen. Dat lokt ‘sprinkhanen, roofkapitalisten en barbaren’.

Zeer matige rendementen maakt dat vele beursfondsen tot een heel aantrekkelijke (en vaak ook makkelijke) prooi voor veelal buitenlandse, sterk op kasstromen georiënteerde, ‘opkopers’ (zoals KKR, Apax, CVC, TCI, etc.) of andere strategische partijen. En nog zeer recent – de voorgenomen de-listings van DPA, ICT Groep en – mogelijk – KPN. En de strijd om Neways.

‘When the value of the company clearly has fallen below what its assets are worth, having a shareholder who says, ‘Let’s get a better board’ can be helpful’, aldus Ben Horowitz, CEO van Opsware.

Weerbare waarde
De roep om bescherming van het nationale erfgoed aan bedrijven neemt – nog steeds – toe. Maar we kunnen beschermen wat we willen, zolang bedrijven (en niet alleen in Nederland) structureel ondermaats presteren blijft de kapitaalmarkt bedreigend. Dat vraagt meer dan een papieren werkelijkheid of vage retoriek; dat vergt een drie-eenheid van durf, verbeeldingskracht en grensverleggend leiderschap. Dat blijkt schaars.

Gelukkig is het niet aan het bestuur, maar aan de aandeelhouders om zich hierover uit te spreken. Zij ‘stemmen met hun voeten’ en verkopen hun belang. Het bestuur heeft zijn kans gehad en heeft eenvoudigweg verzuimd de ultieme beschermingsconstructie in stelling te brengen: het realiseren van een dermate hoge waardering van het aandeel dat een premie vanuit een jager simpelweg ‘niet uit’ kan of zelfs wil.

Als externe partijen wel actief interesse in een bedrijf tonen, zou deze belangstelling dus moeten uitnodigen tot oprechte zelfreflectie, zelfkritiek en hopelijk alertheid, gecombineerd met opwaarts corrigerende acties. Want alleen topresultaten en inspirerend en waarde toevoegend bestuurlijk gedrag leiden tot de gewenste autonomie en onafhankelijkheid. Dat is weerbare waarde.

Door Leo van de Voort. Hij is bestuursadviseur bij Fuel for Living Strategies, voormalig directeur corporate finance Kempen & Co en auteur van het boek Vensters op waarde.