De KLM klucht (2) Staatssteun zonder overlevingsplan?!

30 april 2020

Zware eisen voor ondernemingen om coronasteun te krijgen? Niet voor KLM: die mag verder de fout in gaan, en u en ik betalen ervoor.

Een serie blogs over Know Your Business: strategie & ondernemerschap.

BLOG – Minister Hoekstra heeft besloten om KLM massief te steunen, maar geeft KLM verder de vrije hand. In Frankrijk stelt president Macron wel strenge voorwaarden aan de steun aan Air France, inclusief een eigen overlevingsplan. Zogenaamde experts in Nederland vinden dat maar niks, want daarmee gaat hij 'op de stoel van de directie zitten'. En dat is zelfs zo erg, dat KLM het huwelijk met Air France maar moet verbreken. Maar heeft Macron niet gewoon gelijk?

Door Tony de Bree. Hij is auteur van de bestsellers 'De scale-up blueprint' en 'Kan het vliegen? Van idee tot succesvolle startup'. Ook is hij sinds 1997 succesvol spotter van bedrijven als Amazon, Bol, ASML, IKEA en PayPal (in 2001). Hij is ICT-lid in RvC's en werkte bij ABN AMRO o.a. als projectleider CDD en global splitsingsmanager KYC

Vorige week keek ik logischerwijze naar eisen voor KLM-redding. In alle mededelingen en communicatie rond de massieve steunaanvraag van KLM CEO Pieter Elbers, mist de finance professional echter een heel belangrijk item: het eigen overlevingsplan van KLM. Wat doen Elbers en de Raad van Bestuur van KLM nu concreet zelf, behalve de hand bij de Nederlandse belastingbetaler ophouden en wachten tot de crisis over is?

Helemaal niets, zo te horen en te zien. Blijkbaar is het vooral van belang dat KLM 'de vrije hand heeft' om het eigen bedrijf door de crisis te sturen en moeten 'we' ons er vooral niet te veel mee bemoeien. Dat 'we' is het Ministerie van Financiën, de miljoenen Nederlandse belastingbetalers en ongevraagde aandeelhouders zoals ik.

Redding zonder overlevingsplan

Waarom mogen 'we' er ons eigenlijk niet mee bemoeien? Als KLM met CEO Elbers voorop zo fantastisch is in crisis management en in overleven, waarom is de steunaanvraag dan geen onderdeel van een duidelijk en geïntegreerd overlevingsplan met een duidelijke overlevingsstrategie?

Waarom werkt KLM niet aan een nieuw duurzaam business model met een nieuw verdienmodel, waarbij men de volgende keer niet weer massaal 'aan de tiet moet', zoals mijn overleden senior manager van ABN Amro bij Corporate IT Strategy het ooit noemde?

Door bijvoorbeeld het management en de medewerkers ook te vragen offers te brengen? Door verliesgevende dochters en business lines af te stoten? Door in niet noodzakelijke kosten te snijden?

En waarom is er geen limiet aan de staatssteun, aan de leningen gesteld, en aan de garantstellingen bij de grootbanken gesteld? Waar is het ondernemersrisico van KLM en van diezelfde grootbanken trouwens? En waarom draagt alleen de belastingbetaler – u en ik – nu het risico van deze massieve steunoperatie zonder enige invloed?

Geen lessen geleerd uit 2008

Het meest opmerkelijke: in deze crisistijd moeten gewone ondernemers voldoen aan zéér strenge voorwaarden, waardoor de meeste van hen niet in aanmerking komen. Maar tegelijkertijd wordt de portemonnee van u en mij getrokken om een blanco cheque aan de KLM te geven. Zoals ook in 2008 aan bijvoorbeeld de ABN Amro. Dat is niet 'het nieuwe normaal', dat is gewoon nog 'het oude normaal'!.

Goed beschouwd heeft president Macron dus gewoon gelijk. In Frankrijk heeft men wel de lessen getrokken uit de massale redding van Franse banken in 2008: als je gered wordt door de overheid, dan stellen we je onder curatele en praten we mee over wat je met dat geld doet, of je dat nu leuk vindt of niet.

Dat lijken me, nu als ongevraagd aandeelhouder in KLM zoals destijds ook in ABN Amro, prima uitgangspunten, in plaats van voortdurend blanco cheques uitschrijven op de portemonnee van de miljoenen Nederlandse belastingbetalers en zelfstandige ondernemers.

De KLM Klucht van 2020:

Lees ook de andere blogs van Tony de Bree: Will we survive?

Tony de Bree