Onze ‘groeien moet’ economie is voorbij

Een serie blogs over strategie, ondernemerschap, overleven, IT, & financiering.

Zelfs populaire managementgoeroes als Ricardo Semler zijn van mening dat ‘groter worden’ niet echt een effectieve strategie is, ‘dat eeuwige economische groei’ helemaal niet bestaat, en dat er in de digitale economie hele andere wetten gelden.

Toch blijven we maar van jongs af aan leren dat economisch en financieel ‘groeien moet’. Maar van wie moet dat dan eigenlijk. Is het wel zo verstandig. Kan het eigenlijk ook anders?

Door Tony de Bree. Hij is auteur van bestsellers als recent nog ‘Groeien zonder te groeien: succesvol ondernemen in de betekeniseconomie‘. Sinds 1997 spot hij succesvol bedrijven als Amazon, Bol, ASML, IKEA en PayPal. Hij is ICT-lid in RvC’s en werkte bij ABN AMRO, als dragon bij corporate venturing en als global splitsingsmanager KYC.

Crisis problemen

De afgelopen jaren heb ik heel veel startups, scale-ups en MKB’ers geholpen om van de grond te komen en ook in de huidige crisis te overleven. Veel ondernemers zijn in deze crisis vaak om dezelfde redenen in de financiële problemen gekomen. Hier zijn ze:

1. Gedeeltelijke of gehele vraaguitval.
2. Irrelevante oplossingen (producten en diensten).
3. Een te beperkt verdienmodel.
4. Een verkeerde strategie (zoals het strategisch portefeuillemodel, zie KLM, Tata Steel, IHC, en Damen).
5. Te hoge niet-noodzakelijk kosten.
6. Te hoge aflossingskosten.
7. Te hoge financieringskosten.

Daar komt nog bij dat veel bedrijven – inclusief veel studenten die ik begeleid op hogescholen – bij ‘finance’ leren dat je je ‘marktprijs’ berekent met behulp van integrale kostprijsberekening; dat je je interne niet-noodzakelijke kosten (denk maar eens aan lege gebouwen en compliance-kosten van grootbanken) gewoon aan je klanten moet doorberekenen; en dat je als je geld tekort komt voor je ‘briljante idee’ gewoon extern ‘moet’ financieren.

Waarom moest je groeien?

Je ‘moet’ immers groeien. En dan niet zozeer persoonlijk, maar meer financieel-economisch: meer geld, meer spullen. Maar waarom moet je eigenlijk financieel-economisch groeien en opschalen, en van wie? In de praktijk zijn daarin een aantal rode draden te herkennen:

Vanwege jezelf
Je moet gewoon meer dan je buurman, je collega etcetera. In deze categorie vallen veel Bokito-managers trouwens.

Vanwege de externe financieringseis
Omdat je anders geen subsidie, krediet, of leningen krijgt van ‘groeien moet’ financiele instellingen, van de Gemeente en van de centrale Overheid.

Vanwege de aandeelhouders
Omdat je anders geen externe ‘groeien moet’ corporate & private investeerders krijgt.

Vanwege de zogenaamde experts
Omdat traditionele ‘groeien moet’ profs en management consultants het zeggen.

Vanwege de overheid
Ministers en de Tweede Kamer doen sinds het begin van de crisis gewoon mee aan dat ‘groeien moet’ financieel-economische model. Neem het voorbeeld van KLM: dat bedrijf kan alleen maar overleven als ze hetzelfde aantal passagiers en vracht gaan vervoeren, anders kunnen ze de leningen niét terugbetalen. Hetzelfde geldt voor veel MKB’ers en zelfstandige ondernemers.

Waarom moet je niet willen groeien

De realiteit is dat we als we op deze manier doorgaan met koste wat kost ‘groeien moet’, we niet alleen onze kinderen met een enorme schuldenlast opzadelen, maar dat we ook hebben nagelaten om zinvol en gericht te investeren, en dat we ook hebben nagelaten een andere overheid te schetsen en in te voeren.

Waarom is dat laatste dan nodig dan? De overheid en de politiek zijn zelf verantwoordelijk voor enorme niet-noodzakelijke kosten – uitgedrukt in geld, tijd en energie. Kosten die ook ‘gewoon maar’ worden doorbelast aan de belastingbetaler, volgens het al lang achterhaalde principe van de integrale kostenberekenings. Men zou het goede voorbeeld kunnen geven door de eigen salarissen vrijwillig te verlagen, door de overheid ’te kantelen’ en te ‘rightsizen‘. Kortom, door zelf het goede voorbeeld te geven en persoonlijk de tering naar de nering te zetten.

De ‘groeien moet’ economie is voorbij

We moeten met zijn allen in de overlevingsmodus. Maar dan ook echt ‘met zijn allen’ en niet een grote groep Nederlanders met nog een vaste baan gewoon het hoge salaris (bij KLM tot 15.000 euro per maand!) door betalen tot 1 juli volgend jaar: dat is onverstandig investeren in de oude normaal ‘groeien moet’ economie. Ongewijzigd beleid gaat zorgen voor groeiende sociale onrust bij een snel groeiende groep Nederlanders, waaronder veel mensen met zombie-banen, die alsnog hun vaste baan gaan verliezen.

Lees ook: Stop de zombie-startup apocalyps!

(foto: Alexander Dummer, Unsplash)