Veranderen in het spoor van CFO Hugo Mans

De huidige CFO van de RET leidde jarenlang grote transformaties binnen de NS. Vol enthousiasme en humor deelde hij zijn ervaringen tijdens de Finance Expo op dinsdag 12 oktober.

Hugo Mans was jarenlang dé veranderman bij de Nederlandse Spoorwegen en uiteraard heeft iemand die jarenlang bij een van de grootste en meest complexe instellingen van Nederland heeft gewerkt een schat aan war stories en wijze lessen over verandermanagement vergaard. De sessie begon met een kleine peiling: wie houdt er van verandering, en wie vindt het maar een noodzakelijk kwaad? Uiteraard stak de hele zaal zijn hand op bij de eerste optie – het wenselijke antwoord – maar zoals Mans wel aangaf blijken in de praktijk veel werknemers verandering over het algemeen vrij lastig… Geen wonder dat het er altijd behoefte is aan excellente change managers.

Het bijsturen van zo’n grote organisatie met veel gevestigde belangen vraagt om een flinke dosis creativiteit. Zo dreigde er een project stuk te lopen op de weerstand binnen een groep directeuren, die zich niet geheel betrokken voelden bij de transformatie. Nou, dacht Mans, dan geef ik iedereen een rode kaart, die ze mogen inzetten om het proces te torpederen. Dat klinkt als een gigantisch risico, nietwaar? Toch werkte het. De betrokken afdelingshoofden voelden zich gezien en trokken niet subiet de rode kaart – maar de aandacht van het transformatieteam werd wél direct gevestigd op de onderwerpen waarop men aangaf dat er mogelijk toch een kaartje getrokken zou worden, als ze niet werden opgelost. Zo kwam er weer focus en schot in de zaak.

Bij een andere zaak organiseerde Mans een maandelijkse talkshow gebaseerd op het format van De Wereld Draait Door, om zo het debat in de organisatie aan te jagen en alle betrokkenen op een laagdrempelige manier van de voortgang op de hoogte te houden. Soms was dat wel spannend: bij een proces organiseerde hij een open inspraaksessie waarin mensen anoniem hun grieven konden inzenden, waarop de negatieve reacties binnenstroomden – Mans was even bang dat hij zijn eigen ‘career destroying event’ had georganiseerd. Maar gelukkig: uiteindelijk gingen de klagers in gesprek met de voorstanders en kwam er toch nog een constructieve overeenstemming uit.

Zo had Mans nog veel meer lessen, onder andere hoe om te gaan met lastige vragen vanuit de RvC en hoe je de ideeën van de board room vertaalt naar de werkvloer van de treinmonteurs. De lessen van Mans zijn gebundeld in een boek. Dat kwam zo: op een dag was hij met zijn vrouw (en de hond) aan het wandelen. Met zware tred, want het veranderproces dat net was opgestart leek gedoemd te mislukken. “Alsof je door de modder heen gaat.” Daar wilde de vrouw niets van weten, die wist zeker dat het binnen twee weken wel weer zou vlotten met het gebeuren, omdat veranderprocessen nu eenmaal altijd volgens een bepaald ritme verlopen, omdat er bij elk proces dezelfde oerkrachten aan het werk zijn die het verloop dicteren. Ze kreeg gelijk – en raadde Mans vervolgens aan om die oerwetten te ontrafelen en in een boek op te schrijven. Aanvankelijk had hij daar niet zoveel zin in – schrijven is toch weer anders dan managen en de overstap is ook weer een verandering – maar het boek kwam er toch.