Prof. dr. Marcel Creemers over business en IT alignment: “Het dichten van de cultuurkloof”

Prof. dr. Marcel Creemers is al een lange tijd actief in de wereld van de ICT. In het begin van zijn carrière draaide de technologie nog in de kelders van grote bedrijven. Van business en IT alignment was nog geen sprake. “Dat is tegenwoordig wel anders”, aldus Marcel Creemers. “Bij veel bedrijven zit IT zo in hun producten verweven dat we het onderscheid tussen business en IT al niet meer kunnen maken. Alignment is een onderwerp van belang geworden.”

Creemers begon in 1980 bij de Rabobank waar hij een lange tijd heeft gewerkt. “Ik ben begonnen als projectleider kantoorautomatisering. In die tijd kwamen de eerste PC’s op afdelingen te staan en vanaf dat moment werd IT langzamerhand steeds meer onderdeel van de business. Tegenwoordig is ICT bij financiële instellingen het hart van de organisatie; home banking met tele- en internetbankieren, chipkaarten, et cetera. Bankieren en ICT is zo ongeveer hetzelfde geworden. Als het apparaat kapot is, heb je immers geen dienstverlening meer. Dit zal alleen maar verder toe nemen, ook in andere sectoren.”

Cultuurkloof
Waarom lukt het bestuurders doorgaans niet om alignment te creëren tussen IT en de business? “Het probleem is dat business mensen vaak heel anders naar IT kijken dan naar hun eigen business”, zegt Creemers. “De ICT-ers weten op hun beurt weer heel weinig van de business. Er ontstaat zo een ‘cultuurkloof’.” Er is sprake van een kloof tussen twee culturen als de mensen aan weerskanten van de kloof niet echt in staat zijn te participeren in de fundamentele discussies aan de andere kant. “De echte ICT-problematiek komt in de business niet op tafel en vice versa. Dat maakt het lastig om de twee werelden bij elkaar te brengen. De mensen spreken elkaars taal niet. Dat speelt bij veel organisaties momenteel.”

Het dichten van de cultuurkloof is een grote uitdaging waar bedrijven voor staan. Een probleem wat eerst moet worden aangepakt is het gebrek aan kennis aan weerszijden van de kloof. Creemers: “Als je aan een ICT-er vraagt: ‘Hoe staat het eigenlijk met de beurswaarde van jullie onderneming?’, dan weet de ICT-er het antwoord vaak niet. Even chargerend: Ze kijken niet veel verder dan het binnenhalen van het budget.”

Ook bij businessmensen speelt dit probleem. “Een ICT-er legde me het laatst als volgt uit: ‘Business mensen gaan akkoord met een voorstel voor een ICT-project en je begint een brug voor ze te bouwen. Als je dan halverwege de brug bent, willen ze toch liever een tunnel.’ Voor ICT-ers die bezig zijn met infrastructurele zaken, is dit gebrek aan inzicht in hun vakgebied vaak moeilijk te accepteren.”

“Het vergroten van de kennis op elkaars gebieden is dus noodzakelijk”, vervolgt Creemers. “Wanneer je als ICT-er weet hoe de business in elkaar steekt, kun je beter anticiperen op IT-beslissingen die vanuit de business genomen moeten worden. Je kunt dan betere voorstellen doen om tot verbeteringen te komen, waaronder voorstellen waar de business mensen zelf niet op zouden komen.”

Omgekeerd geldt precies hetzelfde. Business mensen moeten hun kennis van IT vergroten. Creemers geeft een voorbeeld. “Een rechter kwam laatst bij de CIO van de Raad van de Rechtspraak met de mededeling; ‘Ik wil een i-Pad.’ Toen de CIO doorvroeg naar het hoe en waarom, kwam daaruit naar voren dat de rechter alle gerechtsdocumenten op die i-Pad wilde zetten, zodat hij zich overal zou kunnen voorbereiden op rechtszaken. Dat dit wat veiligheidsproblemen op zou leveren – stel hij laat de i-Pad liggen op de achterbank van zijn auto – had de rechter even niet bedacht.”
__________________________________________________________________________________
Volg de opleiding Finance & IT: onmisbare IT kennis voor financials – 35 PE punten
Vijfdaagse opleiding voor financieel verantwoordelijken over IT. Unieke handvatten, inzichten, best practices, tips en praktijkervaringen worden u aangereikt door vijf topexperts (professoren) die u raken en inspireren. Na deze opleiding haalt u optimaal rendement uit IT investeringen. Klik hier voor meer informatie en aanmelden.
__________________________________________________________________________________

Strategievorming
Op de vraag of er, behalve het vergroten van kennis, nog andere manieren zijn om meer alignment tussen business en IT te creëren zijn, antwoord Creemers: “Wanneer ICT heel belangrijk is voor je organisatie – en dat is het tegenwoordig voor nagenoeg alle organisaties – moet je zorgen dat je de IT-mensen heel vroeg in de strategievormingsprocessen betrekt. Bij sommige organisaties, zoals telecombedrijven, is ICT zo verweven met de business dat het niet is voor te stellen dat er strategieën gemaakt zouden worden zonder dat ICT management daar een hele grote invloed op heeft.”

Ook bij bedrijven waar IT een minder prominente rol speelt, moet het vakgebied wel een belangrijke positie verwerven. Het is zowel aan de business als de IT-mensen om daarvoor te zorgen. “Ik ken aardig wat bedrijven waar IT onder de CFO valt en soms zit daar zelfs nog een laag tussen. Dan stel je niet veel voor in de organisatie. Dat maakt het lastiger om aansluiting te vinden bij strategieprocessen.”

####

Er zijn een heleboel factoren die de alignment kunnen beïnvloeden. Dat kunnen bijvoorbeeld machtsposities in de organisatie zijn. Er zijn nog altijd mensen die IT zien als noodzakelijk kwaad. “IT-mensen moeten zo brutaal zijn om vroegtijdig aan te haken bij strategievorming om de nodige input vanuit IT-perspectief te kunnen leveren”, aldus Creemers. “Business mensen moeten het belang van ICT gaan inzien. Wat de strategie ook is – marktaandeelvergroting of kostenbesparing – IT speelt een cruciale rol en dat moet door alle bestuurders ingezien worden.”

Dual thinkers
Er is een grote omslag nodig in business en IT alignment, vindt Creemers. Zowel in de financiële wereld als daarbuiten, zullen de business en IT steeds meer geïntegreerd moeten worden. Daarvoor zal het denken van de businessmenseen over IT moeten veranderen. “IT van kostensoort naar een zakelijke kans om nieuwe diensten te gaan verlenen of om de huidige dienstverlening dramatisch te verbeteren.”

Als voorbeeld noemt Creemers de OV-chipkaart. “Er is bij de OV-chipkaart enorm veel aandacht besteed aan veiligheid, maar de dienstverlening eromheen is dramatisch slecht georganiseerd. Je hebt dan een technisch hoogstandje ontwikkeld, die geen enkele aansluiting heeft met de business. De klant die van de dienst moet genieten is totaal uit het oog verloren. Dat is een typisch voorbeeld van slechte business en IT alignment.”

Creemers vervolgt: “Mijn partner Peter Hagedoorn (Voormalig CIO Océ) zegt altijd: ‘We hebben dual thinkers nodig. Mensen die zowel aan de IT-kant als aan de businesskant kunnen denken.’ Leer over je eigen schutting heen te kijken. Dat is een moeizaam proces. Je moet immers een heel nieuw vakgebied erbij leren, maar het loont wel. Je moet als CIO niet als ICT-baas optreden, want dan ben je in je koker bezig. Je ICT activiteiten moeten erop gericht zijn de leiding van je onderneming te helpen de goede investeringsbeslissingen te nemen. Dat wordt ook van de CFO verwacht.”
__________________________________________________________________________________
Volg de opleiding Finance & IT: onmisbare IT kennis voor financials – 35 PE punten
Vijfdaagse opleiding voor financieel verantwoordelijken over IT. Unieke handvatten, inzichten, best practices, tips en praktijkervaringen worden u aangereikt door vijf topexperts (professoren) die u raken en inspireren. Na deze opleiding haalt u optimaal rendement uit IT investeringen. Klik hier voor meer informatie en aanmelden.
__________________________________________________________________________________

Opleiding
Creemers is programmadirecteur van onder andere de Executive MBA in Business & IT, die door Nyenrode en TU Delft wordt verzorgd. Over deze opleiding zegt hij: “Het heet Business en IT. We willen dus ook veel businessmensen opleiden. Als leiders van organisaties goede IT-beslissingen willen nemen moeten ze veel meer van IT weten. Ze moeten inzien wat de toegevoegde waarde is van IT en hoe het helpt de dienstverlening te verbeteren.”

Op veel businessschools en universiteiten is de laatste jaren veel bezuinigd op ICT-onderwijs. Creemers: “Er hebben de laatste jaren mensen economie gestudeerd, zonder ook maar iets over IT te leren. Dat kan helemaal niet. Zo krijg je dus mensen in het bedrijfsleven die niks van IT weten. Andere opleidingen zijn juist weer helemaal toegespitst op ICT. Daar zijn businessvakken weer niet aan de orde. Dat is precies hoe die kloof ontstaat. De enige manier om deze kloof te dichten, is om in de opleidingen business en IT gelijkwaardig te maken. We moeten een einde maken aan de absurde scheiding die nog altijd bestaat.”

Prof. dr. Marcel Creemers is hoogleraar Management van Informatiesystemen aan de VU Amsterdam. In de periode 1981 tot 1996 was Creemers verantwoordelijk voor de ICT strategie van de Rabobank. Hij heeft verschillende boeken geschreven, waaronder de serie: ‘De Lat Moet Hoger’.