Prestatiebeloning: prestatie op zich

Er is veel te doen om prestatie gerelateerd belonen. Zelfs de politiek roert zich. De aandeelhouders van Essent moeten ingrijpen in de beloning van topman Michiel Boersma, vindt minister president Balkenende. Hij vindt de beloning van de Essent-topman ‘overdreven’.

Het salaris van Boersma roept bij Balkenende ‘verwondering en irritatie’ op, zo liet hij zich ontvallen. Zelf verdient hij overigens veel minder dan Boersma. Dinsdag moest Balkenende zich in de Kamer verantwoorden waarom hij er dan niet alles aan doet de bonussen bij de top van de semi-overheid terug te dringen. Zijn antwoord: ‘Ik kan er wel iets van vinden, maar dat wil nog niet zeggen dat ik er wat aan kan doen.’

Ambtenaren
Van ophef over bonussen is echter totaal geen sprake in commerciële organisaties. Uit diverse onderzoeken blijkt dat organisaties op zoek zijn naar manieren om prestatie en beloning aan elkaar te koppelen. Zelfs ambtenaren moeten er al mondjesmaat aan geloven.

Organisaties voeren targets in voor accounting en financiële professionals op elk niveau in de organisatie. Want zeker in het financiële vak is de ‘interessante bonusregeling’ – bekend uit vacatures – inmiddels zeer gebruikelijk. Bonussen maken een steeds groter deel uit van het salaris, al gauw 20 tot 25 procent. Desondanks heeft de bonus geen invloed op de hoogte van het basissalaris.

Motiveren
Bonussen worden ingezet om medewerkers te motiveren, maar ook om personeel aan te trekken en te behouden. Organisaties maken ook gebruik van andere beloningsprogramma’s dan financiële beloningen. Daarbij ligt de nadruk doorgaans meer op de bevordering van de zogenoemde work life balance. Dergelijke programma’s bevatten onder meer faciliteiten voor telecommunicatie, flexibele werktijden en de mogelijkheid vanuit huis te werken.

Kritiek op prestatie-gerelateerd belonen is er overigens genoeg. ‘Een prestatiebeloning werkt als een boemerang met splijtzwameffect’, zei de Nijmeegse econoom Lei Delsen onlangs tegen Intermediair PW. ‘De paradox van prestatiebeloning is dat alleen in een goede relatie mensen bestand zijn tegen een kritische beoordeling. Maar als de relatie goed is, doet een werknemer ook z’n werk wel goed.’ Het bedrijfsleven twijfelt niettemin amper aan het nut van prestatiebeloning.