Pensioenverplichtingen AEX-bedrijven met 7 miljard euro gedaald

Dat blijkt uit onderzoek van adviesbureau Mercer.

Mercer analyseerde de netto pensioenverplichtingen van AEX ondernemingen aan de hand van de marktbewegingen in 2015. Hieruit blijkt dat er sprake is van een verbetering ten opzichte van de verwachting aan het eind van het derde kwartaal in 2015 met 12 miljard euro. Het vierde kwartaal was daarmee een zeer goed kwartaal voor de pensioenbalans van de ondernemingen.

 

De verbetering van de balanspositie over 2015 is te danken aan een stijging van de rentes (yield) op bedrijfsobligaties en een stijging van de aandelenbeurzen. De totale bruto verplichting steeg met ongeveer 4 miljard euro naar circa 211 miljard euro, ondanks de gestegen rente door wisselkoerseffecten. Daar tegenover stond echter dat pensioenbeleggingen in waarde toenamen. Dankzij de gestegen aandelenbeurzen en wisselkoerseffecten bedroeg die stijging ongeveer 11 miljard euro, naar 185 miljard euro.

 

In Nederland hebben veel ondernemingspensioenfondsen (een deel van) het renterisico afgedekt. Dit renterisico is echter afgedekt op basis van de rente op staatsobligaties. De rente op bedrijfsobligaties die door de ondernemingen moet worden gehanteerd is in 2015 sterker gestegen dan de rente op staatsobligaties. 

Op Europese bedrijfsobligaties is de rente gemiddeld gestegen met 0,4-0,5%-punt, terwijl de marktrente waarop pensioenfondsen hun renterisico afdekken met ongeveer 0,15%-punt is gestegen. Dit had een positief effect op de netto verplichtingen, omdat de bruto verplichtingen harder daalden dan de vastrentende waarden. Dit positieve effect werd versterkt door de stijging van de aandelenbeurzen. De netto verplichtingen zijn hierdoor, zoals vermeld, gedaald met ongeveer 7 miljard euro.

 

De verwachte pensioenlast voor 2016 daalde door de rentestijging met ongeveer 15 procent. Dit zal met name bij arbeidsintensieve ondernemingen een positief effect hebben op de winstgevendheid voor 2016, vergeleken met 2015.

 

Een groot aantal financiële en economische factoren heeft zijn weerslag gehad op de rentes in 2014. Die volatiliteit heeft in 2015 aangehouden. De rentes hebben in 2015 een sterk wisselend beeld laten zien. In aanloop naar (en als gevolg van) de maatregelen van de ECB zakten de rentes tot en met maart weg. Tussen april en juni trad herstel op. De resterende maanden van het jaar bleven de rentes per saldo gelijk, waardoor de rentes ultimo december flink hoger lagen dan eind 2014. Er bestaan diverse mogelijkheden om de risico’s voor de onderneming te beperken. Hierbij valt te denken aan buy-outs, het (deels) afdekken van onderliggende risico’s, of het soort pensioenregeling veranderen – bijvoorbeeld de overgang naar een DC of CDC-regeling.

 

Een nieuwe optie om de risico’s voor de onderneming weg te nemen ontstaat mogelijk door de introductie van het Algemeen Pensioenfonds (APF). Bij een overgang naar een APF bestaan onder Amerikaanse verslagleggingsrichtlijnen (ASC 715) mogelijkheden om de verplichtingen van de balans van de onderneming te krijgen, door gebruik te maken van de mogelijkheden voor ‘multi employer accounting’.