Nieuwe controleverklaring bij bijna helft (middel)grote beursfondsen

De nieuwe controleverklaring is gebaseerd op een ontwerp van de internationale standaardsetter IAASB en wijkt op een aantal punten af van de oude verklaring. Zo beschrijft de accountant de belangrijkste kernpunten voor de controle en onderschrijft hij expliciet de conclusies van het management over de continuïteit van de onderneming. Het ontwerp is nog niet verplicht, maar een aantal accountants is de nieuwe verklaring al wel gaan testen. Zij lopen daarmee vooruit op een verplichting die naar verwachting volgend jaar voor alle Nederlandse beursfondsen gaat gelden.

‘Andere landen kijken met veel belangstelling naar Nederland’, zegt Michael de Ridder, voorzitter van de accountantspraktijk van PwC. ‘Sceptici vrezen dat een alleingang de vergelijkbaarheid van controleverklaringen in gevaar brengt. Wij draaien het om. Nederland kan de rol van gidsland vervullen. Op die manier kunnen we punten aandragen om de internationale voorstellen te verbeteren. Zolang er maar geen misverstanden ontstaan over de verantwoordelijkheid van de accountant versus die van de onderneming en haar commissarissen.’

‘Soms zijn wij verder gegaan dan het IAASB-ontwerp’, zegt PwC-partner Arjan Brouwer. ‘Zo stuit de lezer in een aantal verklaringen op informatie over de gehanteerde materialiteit en de reikwijdte van de accountantscontrole. Uit onze analyse blijkt dat accountants hier nog wel terughoudend in zijn. Maar inzicht in hoe de materialiteit is bepaald en welke keuzes er zijn gemaakt in de reikwijdte van de groepscontrole, kan van belang zijn voor een goed begrip van de controle. In het Verenigd Koninkrijk is het verstrekken van deze informatie verplicht. Wij hebben hiermee nu ook ervaring opgedaan. We zijn benieuwd wat de stakeholders van de ondernemingen vinden van deze toevoegingen.’

PwC heeft tevens gekeken naar de samenhang tussen de controleverklaring en de informatieverstrekking van raden van commissarissen. Die samenhang is er nauwelijks. Arjan Brouwer ziet op dit punt ruimte voor verbetering. ‘Een ondernemingspecifieke controleverklaring gaat hand in hand met specifiekere informatieverstrekking door commissarissen. Wij pleiten er daarom voor dat ook commissarissen in hun verslag meer inzicht geven in de belangrijkste aandachtspunten in de financiële verslaggeving, de opdracht aan de accountant en de belangrijkste punten uit het overleg met de accountant en wat zij hiermee hebben gedaan.’

Uit de analyse van PwC blijkt ook dat ongeveer een derde van de aandachtspunten van de accountant niet beschreven wordt in de risicoparagraaf in het jaarverslag. Dat is niet onlogisch, want de risicoparagraaf ziet toe op het brede scala van de voornaamste bedrijfsrisico’s en richt zich in vergelijking met de controleverklaring dus minder specifiek op alleen de financiële verslagleggingsrisico’s.

Dit illustreert volgens Michael de Ridder goed de waarde van de nieuwe controleverklaring voor beleggers en andere stakeholders. ‘Maar er is ook een spanningsveld. Het kan immers de vraag oproepen of directie en commissarissen wel op één lijn zitten met de accountants. Een oplossing ligt in het Britse model. Daarin is namelijk voorzien dat commissarissen de aandachtspunten van de accountant die gerelateerd zijn aan de jaarrekening uiteenzetten in hun verslag. Wij pleiten er voor om hier een nader debat met alle betrokken stakeholders over te voeren.’

Bron: PwC