Kwaliteit verslaggeving beursfondsen blijft achter bij groeiende vraag beleggers

Het is aan de ondernemingen en hun externe accountants om in de jaarverslaggeving over 2013 meer dan normale aandacht aan de kwaliteit van de verslaggeving te geven.

Bestuurslid Gerben Everts van de AFM: “De uitkomst van ons rapport geeft aan dat ondernemingen steeds meer oog hebben voor de kwaliteit van hun financiële verslagen. Voor het terugvinden van het vertrouwen en om tegemoet te kunnen komen aan de groeiende vraag van beleggers moet het aanbod aangescherpt. Het is vervelend dat de gevoelde noodzaak tot verbetering nog niet over de hele linie doorklinkt. Zo zagen we ook recent weer incidenten met grote financiële gevolgen. Het belang van goede en juiste financiële informatie kan en mag niet worden onderschat. Daarnaast blijken de in de governance aangebrachte waarborgen nog onvoldoende te functioneren. De rolvastheid van commissarissen en de externe accountant heeft onze aandacht. Dit kan en moet beter.”

Het rapport is een bundeling van de jaarlijkse uitkomsten van de themaonderzoeken die in 2013 zijn uitgevoerd, de themaonderzoeken die in 2014 zullen worden uitgevoerd en de bevindingen uit het doorlopende toezicht. De gebundelde uitkomsten en aandachtspunten zullen voortaan jaarlijks in het vroege najaar worden gepubliceerd. Op die manier kunnen deze tijdig worden meegenomen in de financiële verslaggeving over het lopende boekjaar.

De AFM heeft in 2013 vier thematische onderzoeken uitgevoerd naar de financiële verslaggeving over 2012. Hierbij is specifiek gelet op beleggingen en kredieten met een hoog risico, het kasstroomoverzicht en voorzieningen. Ook heeft de AFM in kaart gebracht hoe het in Nederland staat met geïntegreerde verslaggeving. Uit het reguliere toezicht kwamen in 2013 vooral aandachtspunten naar voren over bijzondere waardeverminderingen van activa, de toelichtingen die vaak te veel standaardteksten bevatten en de uitleg van de beloning van bestuurders. Naar die laatste twee onderwerpen zal thematisch onderzoek worden gedaan in 2014, naast soortgelijk onderzoek naar de risicoparagraaf en pensioenen.

Toelichting per thema:

1. Ondernemingen spannen zich in voor goede informatie in kasstroomoverzichten, maar er is nog steeds veel ruimte voor verbetering
Een meerderheid van de ondernemingen spant zich in voor goede informatie in kasstroomoverzichten en de aansluiting met andere onderdelen van de jaarrekening, maar er is zeker ruimte voor verbetering. In de verslaggevingsvoorschriften zijn voor diverse posten keuzemogelijkheden voor classificatie. Om de informatie te kunnen begrijpen moet deze vastliggen in een grondslag die ingaat op specifieke kenmerken van de onderneming. In de meeste gevallen is deze grondslag echter generiek van aard (“boilerplate”) en bevat nauwelijks ondernemingsspecifieke informatie. Daardoor is het voor gebruikers moeilijk om de informatie in het kasstroomoverzicht te duiden.

2. De transparantie over kredietrisico’s uit beleggingen en vorderingen door banken en verzekeraars kan beter
Uit het themaonderzoek naar de verslaggeving over kredietrisico’s uit beleggingen en vorderingen blijkt dat banken en verzekeraars veel informatie geven over vorderingen en beleggingen, maar dat de transparantie verhoogd kan worden door meer structuur (samenhang en aansluiting) aan te brengen in de toelichting. Belangrijke inzichten, zoals in ´non performing loans´ moeten duidelijker worden toegelicht.

Verder constateert de AFM dat banken toelichten dat zij leningen herstructureren (forbearance). De banken geven op een positieve uitzondering na echter nog steeds te weinig toelichting op de wijze van verwerking en de bijzondere waardeverminderingen die hieruit volgen. In het licht van de huidige economische omstandigheden is het van groot belang dat meer banken relevante informatie geven over geherstructureerde leningen.

3. Voorzieningen worden beter toegelicht
De toepassing van de toelichtingsvereisten inzake voorzieningen uit IAS 37 is over het algemeen goed. Verbetering is mogelijk bij de toelichting op voorwaardelijke verplichtingen. Deze toelichting is nog vaak plichtmatig.

4. Veel ondernemingen zien belang Integrated Reporting
Beursgenoteerde ondernemingen zijn al op weg met niet-financiële verslaggeving, maar voor echte geïntegreerde verslaggeving moeten de ondernemingen nog stappen maken. De rapportages kunnen aan kwaliteit winnen op het gebied van relevantie, beknoptheid, toegankelijkheid en samenhang. Ondernemingen moeten een vorm vinden waarin ze voldoen aan de wettelijke verplichtingen (directieverslag, jaarrekening en overige gegevens) die van oudsher voornamelijk financieel georiënteerd zijn. Tegelijkertijd vraagt deze tijd meer relevante, samenhangende en beknopte (niet-) financiële informatie. Dit belang zal naar de toekomst toe naar verwachting toenemen. Met de kritische blik van de beleggers op zich gericht, doen ondernemingen er goed aan dit proces met open vizier in te gaan.

5. Themaonderzoeken 2014: Beloningen bestuurders, kwaliteit en omvang van de toelichtingen, risicoparagraaf en pensioenen
De toelichting op de beloning van managers op sleutelposities, waaronder de beloning van bestuurders en commissarissen, is een belangrijke en relevante bron van informatie voor beslissingen van gebruikers van financiële verslaggeving. De AFM heeft hier in de afgelopen jaren ook veel aandacht aan besteed. Desondanks voldoet de verslaggeving over beloningen nog steeds niet in alle gevallen aan de wettelijke vereisten. Daarom gaat de AFM voor alle beursgenoteerde ondernemingen in 2014 na of de verslaggeving over beloningen op de juiste wijze heeft plaatsgevonden.

Internationaal is er veel aandacht voor de omvang en complexiteit van toelichtingen in de jaarrekening. Zo heeft de International Accounting Standards Board in 2013 een tienpuntenplan gepubliceerd om toelichtingen effectiever te maken. De AFM constateert dat in jaarrekeningen nog steeds veel gebruik wordt gemaakt van standaardteksten en dat relevante informatie niet altijd wordt opgenomen. Dit is voor de AFM aanleiding in 2014 onderzoek te doen naar de kwaliteit en omvang van de toelichtingen, waarbij ook aandacht zal worden besteed aan de belangrijkste gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling.

In 2014 zullen ook themaonderzoeken worden uitgevoerd naar de risicoparagraaf en pensioenen. De risicoparagraaf is vaak nog een opsomming van allerlei zaken die mogelijkerwijs kunnen gebeuren. Voor beleggers is het veel interessanter te worden geïnformeerd over de voornaamste risico’s die worden onderkend. Dit kan bereikt worden door een top 5 van risico’s met de grootste kans en de hoogste impact te presenteren.

Het onderwerp pensioenen is een actueel onderwerp in het licht van de huidige economische omstandigheden. In 2014 gaat de AFM onderzoek doen naar de juiste toepassing van de gewijzigde verslaggevingstandaard over pensioenen.

Bron: AFM