Hoe kijken anderen tegen de controller aan?

Het leukste onderdeel van mijn afstudeeronderzoek waren de gesprekken die ik voerde met een aantal uitgesproken experts en topwetenschappers op terreinen in meer of mindere mate gelieerd aan het controlvak. Een vraag die ik standaard uit interesse en om het ijs te breken stelde, was hoe hij tegen de controller van vandaag de dag aankeek. Deze vraag maakte de tongen behoorlijk los en een aantal uitgesproken quotes als reactie op deze vraag wil ik u niet onthouden.

De mooiste volzin ontrok ik aan Kees Tillema, onder meer organisatieadviseur en directeur managementadviesbureau Het Zuiderlicht en luidde als volgt: “De controllers van heden ten dage vormen een vrij uniforme groep met weinig diversiteit. Rationele, serieuze mensen, met weinig flair. Controllers zijn van het overtuigen, niet van het verleiden. Het ontbreekt de controller ook aan nieuwsgierigheid, creativiteit. Dit zijn gebieden die binnen de opleidingen nog onderbelicht blijven.” Daar is geen woord Spaans bij. Dat kan toch niet kloppen, zo wil ik c.q. de controllergemeenschap toch niet gezien worden? De dag na het interview keek ik eens met open vizier rond op de afdeling waar ik destijds werkte en kreeg tot mijn spijt enig begrip voor de mening van Kees, ik nodig een ieder uit eens hetzelfde te doen. Ik ben benieuwd naar de conclusies.

Ook sprak ik veelgevraagd spreker en hoogleraar Organisatiekunde aan de TU Eindhoven Mathieu Weggeman, altijd goed voor een heldere en prikkelende statement: “Het beroep trekt mensen aan die minder last hebben van creatieve oprispingen. Het is een reactief beroep, er moet eerst iets zijn dat kan worden gecontroleerd”. De wijze waarop controllers en accountants het creatieve proces op de werkvloeren verstikken met one size fits all instrumenten is Weggeman een doorn in het oog. 

Twee quotes, met duidelijke raakvlakken. De controller is behoudend, weinig nieuwsgierig en innovatief. In een eerdere blog sprak ik over het behoudende karakter van wetenschappelijk onderzoek en onderwijs op het gebied van management accounting en control. In relatie tot wat Weggeman stelt, lijkt hier sprake van een fenomeen dat zichzelf in stand houdt en voedt. De bedrijfseconomische opleidingen trekken serieuze mensen aan die te allen tijde het zekere boven het onzekere verkiezen, daar opgeleid worden in de welbekende behoudende bedrijfseconomische traditie en na het behalen van het diploma het geleerde op de werkvloer in de praktijk brengen en uitdragen of in het onderwijs overdragen op weer een volgende generatie.

Bovenstaande is weergegeven alsof het een absolute tekortkoming is van de hedendaagse controller. Dat past misschien ook wel in de huidige tijdgeest, iedereen wil toch creatief zijn, ontwikkelen, innoveren? Of vormen deze oerdegelijke controllers zoals anderen stellen een noodzakelijk natuurlijk tegenwicht voor al die creatieve geesten in een organisatie en zorgen ze zo voor de broodnodige balans? Ongeacht het antwoord op deze vraag ben ik echter van een ding overtuigd: een beroep of vakgebied dat  teveel leunt op het verleden, zal zich op enig moment zonder toekomst weten.

Dit was de zesde blog in een reeks gebaseerd op mijn eindscriptie ter afronding van de RC opleiding. Waar ik tot nu vooral ben ingegaan op het verleden en het heden, maak ik vanaf het volgende blog de stap naar de toekomst van de controller en de conclusies van mijn onderzoek.

 __________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________