FinTech-innovatie is goed voor opkomende markten

De bedenkers van de cryptovaluta, de jonge ondernemingen die deze met geavanceerde technologie Bitcoins ‘delven’ en personen die ze bezitten, behoren echter vooral tot een selecte groep hoogontwikkelde IT-specialisten. De verbazing was dan ook groot toen Ecuador in februari van dit jaar het eerste land werd dat een cryptovaluta officieel als betaalmiddel invoerde. Terwijl veel westerse landen vraagtekens plaatsen bij het gebrek aan regulering, het risico op fraude en cryptovaluta’s en andere nieuwe financiële technologie vooral als een bedreiging zien, kan deze juist voor minder ontwikkelde landen een uitkomst zijn.

De  cryptovaluta van Ecuador is het digitale broertje van de elektronische munt Bitcoin. Met dit systeem geeft de Ecuadoraanse overheid aan het elektronisch betalen zelf in de hand te willen houden. In juli 2014 is nog een wet aangenomen die Bitcoins en andere gedecentraliseerde digitale munten verbiedt. 

Het nieuwe e-geld is speciaal bedoeld voor de armen die veelal geen bankrekening hebben en dus ook geen pinpas of creditcard. Volgens The Economist is dit 40%. Het overgrote deel van de mensen – 90 procent – heeft wel een mobiele telefoon waarmee ze tegen lage kosten transacties kunnen doen. Er hoeft geen bank tussen te komen en er is geen internet nodig, zelfs geen smartphone. Betalen kan door een simpel sms’je.

In Nederland zijn zojuist de verkiezingen gehouden van de FinTech 50. In het ABN AMRO-hoofdkantoor streden 50 genomineerden, waaronder ook Ebury, voor de eer wie zich in een aantal categorieën FinTech-start up van het jaar mocht noemen. In opkomende landen die veelal buiten de welvarende eurozone liggen, zijn er dus ook interessante en innovatieve ontwikkelingen in de financiële wereld. 

Behalve de cryptovaluta van Ecuador zijn er nog veel meer voorbeelden van FinTech-innovaties die in opkomende landen een enorme impact kunnen hebben, zoals de mobiele betaalplatforms in Afrika waarvoor investeerders uit Nederland in de rij stonden en plannen van de Dominicaanse regering om alle inwoners met een mobiel een sms te sturen met een klein bedrag aan Bitcoins. Deze ontwikkelingen zijn benchmarks voor andere landen waar de economie groeit en waar, door financiële innovaties, wordt bijgedragen aan het welzijn van de armen die zo ook kunnen meeprofiteren. 

Het initiatief van Ecuador was geïnspireerd op de Bitcoin, de digitale munt die buiten alle reguleringsinstanties en landsgrenzen valt en de standaard wil zetten voor de wereld van digitaal betalen. Het besluit van de centrale bank van Ecuador om een digitale munt te introduceren volgt op initiatieven in de westerse wereld waar financiële instellingen en het bedrijfsleven verschillende FinTech-oplossingen gelanceerd zagen. Zo kwam Apple met de mobile wallet en heeft de Franse bank Banque Populaire Caisse d’Epargne plannen om een betaalsysteem te introduceren dat op Twitter is gebaseerd. 

De potentie van cryptovaluta’s voor opkomende markten is enorm. Het zet de banken als tussenpersoon in het betalingsverkeer tussen personen en bedrijfsleven buiten spel. Er zijn geen transactiekosten en er kan handel worden gedreven met slechts een mobiele telefoon of een computer met een internetaansluiting. Dit maakt cryptovaluta’s uitermate geschikt voor de opkomende markten waar mensen beperkt of geen toegang hebben tot banken, maar waar wel mobiele telefoons en internetaansluitingen beschikbaar zijn. De cryptovaluta moet zijn waarde nog bewijzen, maar analisten hebben al voorspeld dat, mits de regulering beperkt blijft, het welvaartsniveau hierdoor zal toenemen. 

Waarschijnlijk zal Ecuador de nodige voordelen gaan hebben als het eerste land dat de cryptovaluta heeft geïntroduceerd. De digitale munt zal de integratie met de online handel vergemakkelijken, omdat er geen fysieke transacties meer hoeven te worden gedaan. Mede hierom zullen bedrijven – vooral die in eCommerce – in staat zijn een mobiele strategie makkelijker te implementeren en zich eigen te maken, terwijl bedrijven die internationaal handelen het makkelijker gaan vinden op wereldwijde schaal te opereren op het moment dat de digitale munten meer geaccepteerd zijn. 

Het vertrouwen op ontwikkelingen die mobiel internet bestendig en wijdverspreid maken in opkomende markten, zorgt ervoor dat ondernemers in bijvoorbeeld Zimbabwe bezig zijn met Afrika’s eerste cashloze maatschappij. Terwijl westerse economieën nog steeds gewend zijn aan de meer traditionele manier van bankieren, zal het vertrouwen in mobiele technologie in opkomende markten de acceptatie versnellen van een digitale financiële wereld waar contant geld een secundaire rol gaat spelen. Het plan van Ecuador kan zelfs voor een toestroom van talent zorgen zodat er behalve een nieuw financieel systeem ook verdere economische groei ontstaat. 

Zorgen over de veiligheid van digitale munten en het gebruik ervan in illegale transacties, hebben vragen opgeroepen over de geldigheid van de Bitcoin en andere cryptovaluta’s. Daarom is de beslissing van Ecuador om een eigen versie te introduceren niet alleen een boost voor het concept als geheel. Het is ook een ondersteuning voor de legalisatie en acceptatie van de Bitcoin en vergelijkbare digitale munteenheden. 

Terwijl de invoering in de Westerse wereld een lang en ingewikkeld proces zal zijn, denk ik dat andere opkomende landen het voorbeeld van Ecuador zullen volgen en FinTech als een kans zullen zien om een inhaalslag te maken. Als de digitale valuta van Ecuador succesvol blijkt, zie ik een enorm potentieel voor andere opkomende markten. De FinTech-innovaties die wereldwijd plaatsvinden, stellen bedrijven in staat om met meer markten zaken te doen dan ooit tevoren, door het gebruik van het internet als handel- en betaalinfrastructuur in plaats van het traditionele financiële systeem. 

Het initiatief in Ecuador kan ervoor zorgen dat het land een robuust en volledig digitaal financieel systeem zal opzetten. De vraag hoe de impact hiervan de monetaire politiek zal beïnvloeden, is een discussie van geheel andere aard.

De cryptovaluta is een FinTech-innovatie die bedoeld is om mensen die niet of nauwelijks toegang hebben tot de traditionele financiële wereld te helpen. Er zijn natuurlijk ook andere manieren van financiering uit de ‘oude wereld’ om mensen in opkomende landen, die wel toegang hebben tot een bankrekening, te ondersteunen. 

Financiële technologie zorgt voor vrijheid en onafhankelijkheid. Terwijl cryptovaluta’s mensen en bedrijven helpen om wereldwijd betalingen te doen zonder tussenkomst van banken, maken andere FinTech-innovaties peer-to-peer kredietverlening mogelijk. Ook daar zorgt minder regulering voor nieuwe mogelijkheden.

Alleen hoe stabiel zijn deze stelsels? En wat gebeurt er als ook hier FinTech-oplossingen hun intrede gaan doen in de financiële wereld? Volgens Het Financieele Dagblad namen in Turkije vorig jaar persoonlijke leningen een grote vlucht. Landen als Rusland, Indonesië, Brazilië, Zuid-Afrika, Turkije, Portugal en de VS hebben massaal de kredietkraan voor burgers opengezet. 

De Bank voor Internationale Betalingen (BIS) maakt zich daar zorgen over en waarschuwt ervoor dat veel opkomende markten zich bevinden in een latere fase van de financiële cyclus dan veel Westerse landen waar de kredietzeepbel al is geklapt. Het is een schijnwerkelijkheid. Als de kredietverlening in een (opkomende) economie eenmaal loskomt, leidt dit tot prijsstijgingen van vastgoed en financiële activa. 

Door de waardestijging van onderpand kunnen huishoudens en bedrijven steeds meer krediet opnemen. De rijkdom groeit op papier en risico’s nemen toe omdat men zich in een schijnveiligheid waant. Als er in deze landen dan allerlei innovatieve financiële producten op de markt komen, zal dat zorgen voor een instabiele situatie, omdat de basis van het stelsel niet voldoende gefundeerd is. Centrale banken dienen in te grijpen en als geleend geld vooral consumptief wordt gebruikt, in plaats van dat het wordt geïnvesteerd, krijg je al snel een zeepbel die uiteindelijk zal knappen. 

FinTech is een mooie ontwikkeling in de financiële wereld, ook in opkomende markten. Toch moet er door overheid en bedrijfsleven goed op worden toegezien dat de FinTech-ontwikkelingen de financiële stelsels en de toegang ertoe, versterken en aanvullen.