Dealen met: 4 vragen over blockchain voor de CFO

Door Robêrt de Gier

1. Wat is Blockchain?

Vraag een willekeurig persoon om Blockchain te beschrijven en hij struikelt al snel over technische termen en kenmerken. Vraag je dezelfde persoon om uit te leggen hoe een auto rijdt, dan heb je het antwoord in een fractie van een seconde. Terwijl uiteindelijk Blockchain uit te leggen is als ‘de infrastructuur onder de motorkap’. Er zijn nog niet veel Blockchain toepassingen, daarom blijft uitleg vaak in de technische hoek hangen. Dat is zonde. Zo lang er ‘monteurs’ werken aan hetgeen onder de motorkap zit en zij zorgen dat de techniek matcht met de wensen van de bestuurder, hoeven we de technologie niet volledig te begrijpen.

Maar goed, Blockchain wordt ook wel de administratie 3.0 genoemd. Het is een elektronische wijze van boekhouden, waarbij in een centraal digitaal grootboek alle transacties staan die ooit zijn uitgevoerd. Grootboeken zijn niets anders dan lijsten waarin alle gegevensmutaties onder elkaar worden bijgehouden. De Blockchain rekeningen en tegoeden kunnen vrij toegankelijk zijn, maar kunnen ook privé van aard zijn. Partijen die elkaar niet kennen kunnen een veilig uitgevoerde transactie aangaan zonder dat er een derde partij aanwezig hoeft te zijn. Alle mutaties en transacties die plaatsvinden worden vastgelegd en zodoende is er geen mogelijkheid tot fraude. Wanneer dataverificatie tot wantrouwen kan leiden, zorgt Blockchain voor automatisch vertrouwen.

2. Zijn er oplossingen in de markt die op Blockchaintechnologie draaien?

Blockchain lijkt booming. Alle deskundigen zijn het er over eens.  Als je bedenkt dat Blockchain al sinds 2008 bestaat en er nog steeds maar weinig concrete voorbeelden zijn van echt grote impactvolle toepassingen, lijkt het allemaal nog niet zo snel te gaan. Wat we zien zijn vooral veel voorbeelden op kleine schaal (die overigens zeker potentie laten zien voor de impact die ze op grote schaal zouden kunnen hebben).

Zo was er recentelijk het voorbeeld van DJ Hardwell. De Nederlandse producer gaat de rechten van zijn muziek en de financiële administratie onderbrengen in een Blockchain. Hij ageert hiermee tegen het weinig transparante karakter van de muziekindustrie. De manier van afrekenen is er complex en er zijn veel partijen bij betrokken. Blockchaintechnologie is een uitgelezen oplossing om onnodige handelingen van tussenpersonen te elimineren, kosten te verlagen en intellectuele eigendomsrechten sneller te registreren en beheren.

Een ander voorbeeld waar Blockchaintechnologie zeker van meerwaarde gaat zijn is in het internationale betalingsverkeer. Internationale overboekingen verlopen nu nog weinig efficiënt door de IT-infrastructuur van de financiële sector. Blockchain zou dit proces moeten kunnen vereenvoudigen en versnellen. Commonwelth Bank of Australia en Wells Fargo hebben hierin de primeur gehad, zij hebben enkele weken geleden de eerste grensoverschrijdende transactie gedaan.

Dat er in 2016 nog geen grote doorbraak is geweest, komt omdat er nog veel problemen opgelost moeten worden. Ten eerste is er nog een gebrek aan vertrouwen in de technologie. Het ‘wegsnijden’ van een tussenpersoon, bijvoorbeeld een bank, waar je mee kunt bellen en alleen nog maar vertrouwen op techniek is niet iets waar men van nature goed in is. Daarnaast moeten er nog concrete afspraken komen tussen bedrijven en tussen overheden en het bedrijfsleven over welke Blockchain-technologie standaarden gehanteerd gaan worden. Grote en impactvolle ontwikkelingen gaan pas plaatsvinden wanneer er op bedrijfstakniveau experimenten komen en krachten gebundeld worden.

3. Wat betekent Blockchain voor de Finance functie?

Als Blockchain inderdaad die ‘gamechanger’ is, waar het voor wordt gehouden, dan zal dit grote impact hebben op rollen binnen de financiële afdeling. Sommige financiële functies zullen door Blockchaintechnologie drastisch veranderen of misschien wel verdwijnen. Mede doordat het netwerk zelf alle transacties verifieert en betrouwbaar, onwijzigbaar en herleidbaar vastlegt.

Een toepassing waar Exact momenteel hard aan werkt is triple entry accounting. Facturen die via boekhoudsoftware worden verstuurd naar een opdrachtgever, worden automatisch als versleuteld document opgenomen in een Blockchain. Daarmee ligt onomstotelijk vast dat ze zijn verstuurd. Wanneer de opdrachtgever de factuur accepteert en voornemens is deze te betalen, wordt ook dit in de Blockchain vastgelegd. De kern hiervan is, dat de reputatie van een bedrijf qua betalingen wordt vastgelegd in de Blockchain. De bank zou door deze gegevens voldoende informatie moeten hebben voor bijvoorbeeld het leveren van kredieten. Omdat het Blockchain netwerk alle transacties zelf verifieert en betrouwbaar en herleidbaar vastlegt, zal bijvoorbeeld de accountant als betrouwbare derde partij uitgespeeld raken en is er minder tijd nodig voor audits. Wat is nog de rol voor kredietbeoordelaars, notarissen, hypotheekadviseurs en andere intermediaire beroepen?

Er zijn nog wel wat hordes die genomen moeten worden met betrekking tot de wetgeving en het vertrouwen rondom de technologie. Blockchain is decentraal en landsgrenzen overstijgend, en daarmee ongrijpbaar voor juridische wetten. Wie is er eigenlijk toezichthouder? Kunnen we wel regels formuleren over wie BTW kan en mag innen, wie er belastingplichtig is en welke arm van de wet geldt wanneer er risico’s ontstaan?

4. Is Blockchain veilig?

Elke stap in de Blockchain wordt encrypted vastgelegd en is dus in principe traceerbaar. Hoe veilig is de data die in het grootboek staan?  Wat is de kans dat iemand die dat niet hoort te hebben toegang krijgt?

Er is een pijnlijke roof geweest, waarbij een hacker 53 miljoen euro buit wist te maken dankzij een coderingsfout. Hoe beïnvloedt deze roof het vertrouwen dat er in de technologie moet komen?

De hacks die er zijn geweest, hebben allemaal plaatsgevonden in de schil rondom Blockchaintechnologie, namelijk via beveiligingslekken bij de organisaties waar de valuta zijn opgeslagen. De Blockchain zelf is nog nooit gehackt. En als we moeten geloven, zal dit ook niet snel gebeuren. De cryptografie is gebaseerd op niet te kraken algoritme. We wanen ons nog even veilig tot de komst van de quantum computer, die naar verwachting rond 2030 alle cryptografie tools gekraakt zal hebben…

Maar welke stappen moet je als CFO nú nemen? Er gebeurt veel, de Blockchain-monteurs zijn onder de motorkap hard bezig. De ontwikkelingen zijn te belangrijk om te negeren, dus houd ze in de gaten! Je product of dienst wordt misschien nog niet direct bedreigd, maar zorg als CFO er voor dat je begrijpt wat er gebeurt en hoe.

Robêrt de Gier is Finance Director bij  Exact Business solutions