Corporate Governance zonder persoonlijke integriteit: waste of time

Fraude in de boekhouding, gerommel met documenten, belangenverstrengeling, schending van privacy en corruptie beginnen in het Nederlandse bedrijfsleven ernstige vormen aan te nemen. Dit heeft een nadelige invloed op het concurrentievermogen van ons land. De code Tabaksblat was bedoeld om goed ondernemingsbestuur te stimuleren. Nu 2 jaar na de invoering van deze code blijkt deze code averechts te werken en blijken veel ondernemingen deze niet serieus te nemen en aan hun laars te lappen. Stimulering van goed bedrijfsbestuur en ethisch verantwoord ondernemen in Nederland via de code Tabaksblat is uiterst formeel en blijkt niet effectief te zijn. Dit kun je niet met allerlei boekhoudkundige regels beheersen. Corporate governance moet duurzaam worden aangepakt. Het moet een innerlijk en informeel leerproces en een way of life zijn, waarbij ethisch gedrag verankerd wordt tussen de oren van bestuurders, toezichthouders, managers en medewerkers alsmede in de bedrijfsstrategie, waardoor routinematig volgens hoge ethische waarden, normen en principes wordt gehandeld. Duurzame corporate governance start met persoonlijke integriteit. Het heeft met fatsoen en vertrouwen te maken. Denk aan wat Alan Greenspan (voorzitter van de US Federal Reserve System) hierover zei: “Our market system depends critically on trust- trust in the world of our colleagues and trust in the world of those with whom we do business…. I am saying that the state of corporate governance to a very large extent reflects the character of the CEO”. CEO’s creëren vertrouwen indien ze in de praktijk brengen wat zij prediken, hun afspraken nakomen, hun daden overeenstemmen met hun woorden, de daad bij het woord voegen, hun beloftes houden en doen wat zij zeggen te zullen doen. Etische bestuurders vragen zichzelf telkens het volgende af: heb ik mijn geweten gevolgd? heb ik gedaan wat goed was? heb ik van mijn inspanningen geleerd? heb ik er mijn best voor gedaan? Corporate governance zonder persoonlijke integriteit is cosmetisch, tijdverspilling en geldverspilling. Zo heeft de code Tabaksblad miljoenen euro gekost zonder dat het iets nuttigst heeft opgeleverd. Het heeft de dingen alleen maar erger gemaakt. Diverse organisaties investeren momenteel veel geld in de invoering van een ethische code. Ook hiervoor geldt hetzelfde; deze is cosmetisch en het leidt alleen maar af. Voor duurzame corporate governance is het van belang dat in dit proces gestart wordt met persoonlijke integriteit door verankering van ethische principes tussen de oren van bestuurders, toezichthouders, managers en medewerkers. Dit vindt plaats door hen zich te laten bezinnen omtrent hun persoonlijke ambitie. Ik heb hiertoe een in de praktijk beproefd raamwerk ontwikkeld dat de mogelijkheid biedt de persoonlijke ambitie effectief te formuleren en te concretiseren waarna deze in balans moet worden gebracht met het eigen persoonlijk gedrag. In de persoonlijke ambitie zijn doorgaans ethische waarden, normen en principes verankerd, zoals onbaatzuchtigheid, integriteit, betrouwbaarheid, vertrouwen, hulpvaardigheid, geloofwaardigheid, openhartigheid, samenwerking, etc. Het in lijn brengen van persoonlijke ambitie en persoonlijk gedrag is nodig om innerlijke rust en persoonlijke integriteit te ontwikkelen. U creëert hierdoor een stabiele basis voor uw eigen geloofwaardigheid en voor routinematig ethisch handelen. De vragen die in dit bezinningsproces centraal staan zijn: Hoe passen mijn idealen, ambities, intenties, behoeften en diepste verlangens op mijn huidig handelen? Handel ik conform mijn persoonlijke ambitie? Sluit mijn persoonlijke ambitie aan op mijn gedrag? Zijn er tegenstrijdigheden hierin? In hoeverre worden mijn denkbeelden door mijn gedrag beïnvloed, vice versa? Handel ik conform mijn geweten? De overeenstemming tussen uw persoonlijke ambitie en uw persoonlijk gedrag zorgt ervoor dat uw daden niet in conflict zijn met uw geweten. Het geweten is onze innerlijke stem die zich vastberaden en met overtuiging tot ons richt en ons helpt om te onderscheiden tussen goed en kwaad, tussen wezenlijk en onwezenlijk. Een stem die ons influistert wat we het beste kunnen doen en ons begeleidt bij onze dagelijkse activiteiten. Een stem waar we op moeten vertrouwen en ons bestaan op moeten bouwen. Het is het enige betrouwbare kompas waarop we kunnen varen als we een conflict hebben tussen het hoofd dat nadenkt en het hart dat beslist. Overeenstemming tussen persoonlijke ambitie en persoonlijk gedrag heeft ook met opmerkzaamheid te maken. Namelijk voortdurend opmerken van wat u doet en continu bewust zijn van de invloed van uw gedrag op mensen, dieren, planten en het milieu. Naarmate deze opmerkzaamheid zich ontwikkelt, groeit ook uw ethische gedrag. U wordt hierdoor een beter mens. Prof.dr.ir. Hubert Rampersad