3-D-Sturing met AI: Wendbaarder met data, duurzaamheid en technologie

Fred Conijn doceert op de Sijthoff Accountants Academy de cursus 3-D-Sturing met AI: Duurzaam, Dynamisch en Datagedreven. Onlangs schreef hij het gelijknamige boek met deze titel.

Fred, om maar gelijk met de deur in huis te vallen, waarom dit boek?
“Omdat het voorziet in een behoefte. Wat mij triggerde was het ongenuanceerde gebruik van KPI’s als heilige graal, waarmee je alle problemen oplost. Veel mensen snappen niet dat KPI’s lagging indicators zijn, oftewel achterblijvende indicatoren. Wat er nu gebeurt op de werkvloer, wordt over drie of vier maanden gemeten met KPI’s.

Hoe pak je het dan wel aan?
“Sturen doe je op én met de werkvloer. Daar gaat dit boek over. Ik heb een aanpak ontwikkeld waarin je stap voor stap de diepte in gaat, tot op het niveau van de medewerker op de werkvloer. Het begint bij de activiteiten van de organisatie, hoe zij bijdragen aan de strategie, welk gedrag daarbij past, wat oorzaak-gevolgrelaties zijn tussen het leer/proces/klant/financieel perspectief. Daarmee kun je voorspellingen doen met data analytics en big data. Het stelt organisaties in staat AI in te zetten om mensen te ontlasten.”

Hoe ziet dat eruit, kun je daarvan een voorbeeld geven?
“Voor een onderwijsinstelling zijn de primaire activiteiten het geven van onderwijs, examineren, begeleiden van studenten en ontwikkelen van onderwijs. Als je dat goed doet, heeft het impact op de instroom. Het bedrijfsactiviteitenmodel toont niet alleen alle activiteiten, maar ook hoe ze elkaar versterken. Dit wordt per bedrijfsactiviteit vastgelegd in de strategiekaart. Daaruit blijkt hoe de activiteit bijdraagt aan strategische thema’s.”

“Een voorbeeld is het ‘geven van een veilig gevoel’ bij studenten. Wat blijkt? Het goed voorbereiden, organiseren en verzorgen van de lessen draagt hieraan bij. Vervolgens wordt de bijdrage meetbaar gemaakt. Voor het ‘veilig gevoel’ bij studenten, kan dit blijken uit de analyse van scores bij evaluaties, bespreekpunten bij mentoren en oorzaken van uitval van leerlingen. Daarna wordt gekeken wat docenten eraan kunnen doen en hoe zij gefaciliteerd kunnen worden.”

“Voorbeelden zijn het uitwisselen van ervaringen tussen docenten, het aanbieden van praktijkvoorbeelden en het helpen en inwerken van nieuwe docenten. Dit is het ‘leerperspectief’. Het faciliteert een goede uitvoering van het werk, het zogenoemde ‘procesperspectief’. Dit heeft weer impact op het ‘financiële perspectief’ en het ‘klantperspectief’, bijvoorbeeld in de vorm van de tevredenheid van studenten en hun ouders en de toets resultaten. De oorzaak/gevolg relaties tussen leer-, proces-, financieel en klantperspectief worden expliciet gemaakt met meetwaarden en dimensies. Zo kan met behulp van data analytics voorspellingen worden gedaan en wordt AI ingezet om docenten te ontlasten.”

Wat maakt dit boek anders dan andere boeken die je hebt geschreven?
“Alle componenten van 3-D-Sturing en hun samenhang op een simpele wijze uitleggen is een uitdaging. Ik heb het boek daarom ‘omgekeerd geschreven’. Het is geschreven vanuit het perspectief van de lezer, die met 3-D-Sturing aan de slag wil. Elk hoofdstuk begint met praktijkvoorbeelden. Naast 3-D-Sturing bij een softwarebedrijf wordt ook stilgestaan bij 3-D-Sturing voor een onderwijsinstelling. Bij evaluaties is namelijk aangegeven dat er behoefte bestaat aan voorbeelden van niet-commerciële organisaties.”

“Op deze wijze vorm je een beeld hoe 3-D-Sturing er uit kan zien. Daarna wordt de aanpak stap voor stap doorgenomen, met praktische tips en hints. Tot slot volgen verwijzingen naar de literatuur en sites voor theoretische verdieping. Zo blijft het compact, praktisch en overzichtelijk. ”

Waarom 3-D-Sturing met AI, jij bent toch geen AI specialist?
Juist daarom. De begrippen waarmee techneuten schermen zijn overweldigend. Om niet te verdwalen in de techno-terminologie heb ik de DART-analyse ontwikkeld. DART staat voor Data, Algoritme, Rekenkracht en Toepassing. Het is simpel en helpt als kapstok om de verschillende termen, hun relaties en de impact een plek te geven. Als jij het bijvoorbeeld hebt over kwantumcomputers, begrijp ik dat het gaat om computers met een gigantische rekenkracht. Daardoor zijn zij in staat om de huidige cryptografie in data te doorbreken. Cryptografie wordt gebruikt om gegevens over te dragen die niet leesbaar mogen zijn door andere partijen. Doorbreken daarvan heeft grote impact op onze huidige digitale beveiliging. Zo kom je tot de kern en heb je een beeld van de impact.”

Hoe noodzakelijk is het omgaan met AI?
“Wij ontkomen er niet aan. Kunstmatige intelligentie is er en zal worden toegepast. Dat vereist dat we een helder beeld hebben van de mogelijke impact op de bedrijfsvoering. Bovendien kun je ChatGPT ook gebruiken voor 3-D-Sturing. Het laatste hoofdstuk beschrijft mijn ervaringen met het ontwikkelen van een bedrijfsactiviteitenmodel met behulp van ChatGPT.”

Didactisch gezien was het werken met ChatGPT heel verfrissend. Door de prompts word je gedwongen expliciet een beeld te schetsen van de context, wat je wil bereiken, hoe het resultaat eruit ziet, welke stappen je neemt en door middel van welke instructies. Het mooiste vond ik het combineren van gezond boerenverstand met AI. Met ChatGPT creëer je een voorbeeld voor jouw eigen bedrijf, wat niet helemaal klopt. Er zitten onvolkomenheden in die je aan moet pakken. Je leert zo van de fouten die je door middel van kunstmatige intelligentie krijgt aangedragen.”

Meer lezen over 3-D-Sturing met AI?
Bestel hier het boek.