Gaan voor excellentie: 9e Jaarcongres Controlling in teken van de 9+ controller

Bekijk hier de foto’s van het Jaarcongres Controlling 2013: De 9+ Controller

Waarom de 9+ controller als centraal thema? Michael van Asperen (CFO Community Manager, Alex van Groningen) licht toe. ‘Als ik de zaal in kijk zie ik veel potentieel. De mensen zitten hier voor een reden. Ze willen leren. Beter worden. We doen het goed in Nederland, maar het kan nog zoveel beter. We willen vooruit en met dit thema willen we de controllers, die zo belangrijk zijn voor het Nederlandse bedrijfsleven, een positieve stimulans meegeven. Verbetering begint bij jezelf. Laten
we hier vandaag mee aan de slag gaan.’

Kenmerken van een 9+ controller
De eerste experts die wat mogen vertellen over wat een 9+ controller maakt zijn drie gelauwerde oud-winnaars van de Controller of the Year Award. Rob Melchiot (KLM, voormalig transavia.com), Astrid van der Valk (Arizona Chemical) en Marco Houweling (TomTom) die te laat komt. ‘Daar zit een bekende grap in als je bij TomTom werkt, je was zeker verdwaald?’, zegt Houweling tot vermaak van het publiek. ‘Minder bekend is dat de oprichter van TomTom niet eens een rijbewijs had toen hij het bedrijf begon’. Dit bericht gaat direct via social media de buitenwereld in….

Wat kenmerkt de 9+ controller volgens Rob Melchiot? ‘Hij of zij is hard op de inhoud, maar zacht op de mens. Je moet als 9+ controller de business verstaan van A tot Z. Je moet met meer dan één been in de business staan. De basics moet je op orde hebben, zodat je met name aandacht kunt schenken aan hoe je de business beter kunt maken. Het is ook ongelofelijk belangrijk dat je weet hoe het product van je organisatie in elkaar zit. Je moet weten wat de klant verwacht. Een andere eigenschap van een 9+ controller is plezier in het werk. Het is het mooiste vak ter wereld en dat moet je uitstralen.’

Passie voor het vak is wat Marco Houweling in 2006 de award deed winnen. Het was in ieder geval een belangrijke factor. ‘Je kunt kiezen waar je je voor inzet in je carrière’, aldus Houweling. ‘Ik heb dat gedaan bij TomTom omdat het bedrijf een duidelijk product maakte en dat paste bij mij. Dat heeft mij loyaliteit gegeven, waardoor ik me voor 200 procent heb ingezet. Je ziet in een nanoseconde of iemand die passie heeft. Gebruikt hij of zij de juiste argumenten? De taal die iemand spreekt bepaalt ook de mate van impact. Kom niet met IFRS aanzetten bij business mensen, vertaal het voor ze.’

Communicatie en de menselijke factor. Dat was wat de jury in 2012 vond dat Astrid van der Valk zo goed deed dat ze de Controller of the Year Award binnensleepte. ‘Dat gaf inderdaad de doorslag’, aldus Van der Valk. ‘Je moet je kwetsbaar opstellen en aandacht geven aan je team. Besteed een derde van je tijd aan dagelijkse finance zaken, een derde aan je mensen en een derde aan innovatie en change management.’

Hebben de oud-winnaars nog tips voor het publiek? Jazeker. Rob Melchiot: ‘Het belangrijkste is dat zorgt dat je impact maakt. Je moet duidelijk kunnen aangeven hoe je de agenda hebt bepaald en welke processen je aantoonbaar hebt verbeterd. Geen woorden maar daden.’ Marco Houweling: ‘Denk in conclusies en aanbevelingen. Wat is je advies? Geef heel duidelijk richting. Daar zoeken managers naar. Dat vertel ik mijn financiele teamleden: eindig ieder document met een aanbeveling.’ En tot slot Astrid van der Valk: ‘Aansluitend op Marco’s tip is het voor mij zeer belangrijk hoe je de boodschap overbrengt. Hoe articuleer je je verhaal? Dat bepaalt ook je impact, dus denk daar goed over na.’

Leiderschap en change management
De volgende spreker is Jeff Aarts (FrieslandCampina) over de waarde van Finance in een transitietraject. ‘We zijn een coöperatie’, aldus Aarts. ‘Ons primaire doel is niet winst, maar het creëren van waarde. We hebben te maken met melkstromen. We hebben een veranderprogramma om de geïntegreerde stromingen zo goed mogelijk in kaart te brengen. Het is het grootste programma ooit bij FrieslandCampina.’

FrieslandCampina is de vijfde grootste zuivelproducent ter wereld met een omzet van 10 miljard euro per jaar. Aarts: ‘Onze opdracht is de winstgevendheid te verhogen evenals het volume van onze leden. Het valoriseren van melk met positieve EBIT marges. Ons verbeteringsprogramma heet Route 2020 en is gericht op onze lange termijn strategie. De melkconsumptie gaat groeien. Wij redeneren vanuit onze melk. Daar liggen kansen. Zuiveldranken, kindervoeding en merkkaas. Hoe? Ketenintegratie. Van gras naar glas. Daarnaast melkvalorisatie en kostenvoordelen.’

Wat betekent dit voor Finance? Aarts: ‘Het heeft impact op ons organisatiemodel. We moeten onze administratie in shared service centers verder op orde brengen. Het heeft impact op onze processen. Met value driven S&OP geven we daar invulling aan. Natuurlijk speelt informatievoorziening een grote rol. We gaan in de transformatie voor integrale margerealisatie van alle stapjes in de keten. Maar ook transfer pricing om het risico op non-compliance te verkleinen. Tot slot: systemen. Wat is de impact van finance? Financial controlling, programma quality assurance en benefit definition & tracking.’

‘Het zijn rollen met grote toegevoegde waarde’, vervolgt Aarts. ‘Meekijken, beïnvloeden, vooruit kijken. Dat roept de noodzaak op van de finance functie om leiderschap te tonen. Daar hebben we het over. Om later de vruchten te plukken moeten we nu onze rol pakken in change management. Ik wil het belang benadrukken van change management in Finance. Reguliere zaken zijn belangrijk, maar als je je hier alleen op richt wordt je ingehaald door veranderingen om je heen. Je moet dan leven met de resultaten en die kunnen tegenvallen. Pak dus je rol. De 9+ controller beslist mee en staat vooraan.’

####

Na deze inspirerende praktijkcase is het aan de genomineerden van de Controller of the Year Award om hun one minute pitch te houden. Deze telt voor 25 procent mee in de totale score en dient er tegelijkertijd voor om bezoeker naar hun case presentaties te verleiden. Het zijn vermakelijke optredens waarbij niet alle kleren aanblijven…

Dan verspreiden de ruim 500 controllers zich over de zalen naar verschillende deelsessies. Deze staan uiteraard allemaal in het teken van het centrale thema. Zo geeft Raimond Honig een mini-workshop in excellent creditmanagement, laat overtuigingsexpert Lars Duursma controllers zien hoe ze hun overtuigingskracht kunnen vergroten, vertelt verandermanager Arjen Luijendijk de bezoekers hoe ze in 9+ stappen hun doelen als Financieel Professional kunnen bereiken en legt drs. Sjoerd Schaafsma RC uit hoe 9+ controllers de alternatieven voor bankfinanciering op een rij kunnen zetten.

De rol van de 9+ controller in ICT en Performance Management
Behalve inspiratiesessies wordt er ook met kleinere gezelschappen dieper ingegaan op topics in rondetafeldiscussies. Zo host Exact een sessie over de bijdrage van ICT aan de business en de rol van de Financial daarbij. De rol van ICT voor Finance is op te splitsen in twee stukken: de informatievoorziening en de rol bij automatiserings- en verbeterprojecten. Voor het eerste onderdeel geldt dat de meeste controllers met een explosie van data te kampen hebben. Gelukkig worden IT-tools ook steeds krachtiger en kunnen financials steeds grotere datasets doorzagen. Daarmee kunnen ze het inzicht vergroten voor hun organisatie. In ICT-projecten is het vooral zaak eerst processen op orde te brengen en dan pas te gaan automatiseren, zegt de moderator van de sessie Prof. dr. Bert Kersten.  
 
Flexibiliteit wordt in de ICT ook steeds belangrijker. ‘Je moet onderscheid maken tussen apps en architectuur’, aldus Kersten. ‘Maar veel hangt samen in de hedendaagse ICT-architectuur van bedrijven. In deze tijd moet je flexibel zijn. Je moet het los kunnen knippen. Dit is niet altijd makkelijk en komt in de volgende grap goed tot uitdrukking: wat is het verschil tussen een terrorist en IT architect? Met een terrorist kun je onderhandelen… ’ De aanwezige financials herkennen dit maar al te goed en kunnen er dan ook hartelijk om lachen.

Ondertussen wordt er op de eventwebsite Controlling.nl druk getwitterd door de bezoekers. Het lijkt erop dat controllers het sociale netwerk ook omarmd hebben. Zo tweet bezoeker wschalkie: ‘#controlling13 veel geleerd en inspiratie opgedaan vandaag. Ook leuk om met vakgenoten te praten.’ Remcojansen deelt een geleerde tip: ‘Taart is dus om van te genieten en op te eten… niet om in management dashboards te gebruiken in de vorm van pie charts!’

Tussen 12:00 en 14:00 wordt er smakelijk geluncht en actief genetwerkt, maar de sessies lopen de hele dag door. Een drukbezochte workshop is die van expert Peter Geelen over Integraal Performance Management. ‘Jullie creëren een eiland en daarmee krijg je geen 9+ performance management, maar 6- performance management’, aldus Geelen. Autch, dat komt hard aan. Wat kunnen de controllers doen om hun performance management naar een hoger plan te krijgen?

‘Veel financials gebruiken de balanced scorecard, maar een belangrijke valkuil bij deze tool is dat het inzicht ontbreekt in wat echt relevant is. Je hebt 5 doelen nodig om te volgen. Niet alleen voor het management team, maar voor het hele bedrijf. Dan is de vraag hoe je de mensen meekrijgt. In veel organisaties heb je silodenken. Sales zegt bijvoorbeeld: ‘die stommelingen van logistiek leveren niet uit.’ Maar de klant wordt vergeten. Start bij wat de klant wil en eindig bij het gerealiseerd hebben van die behoefte. Weinig bedrijven hebben de klant tot klant keten in beeld en laat staan dat ze die geïntegreerd hebben in hun performance management. Een uitdaging voor de 9+ controller.’

Storytelling: De 9+ controller overtuigt en inspireert
Op het podium in de plenaire zaal staat ondertussen één van de genomineerden voor de Controller of the Year Award 2013 zijn verhaal te houden. Het is Jasper de Wit van Royal HaskoningDHV. ‘Bij de integratie tussen deze twee toonaangevende ingenieursbureaus waren de thema’s ‘best of both worlds’ en ‘merger of equels’ zeer belangrijk. Dat was de filosofie. Finance had een zeer complexe reporting integratie neer te zetten. Er waren grote verschillen in de accounting en reporting tussen de twee bedrijven. Ook waren er fundamentele verschillen op het gebied van projectaccounting. Dilemma’s als kostprijs methodiek versus commerciële berekening raken de hele organisatie. Wij moesten daar een antwoord op vinden.’ Dat De Wit daarin geslaagd is zal aan het eind van de dag blijken….

Een 9+ controller vertelt verhalen aan de mensen in plaats van ze te ‘controllen’! Dat is de stelling van Rob ter Hedde die een sessie houdt over storytelling. ‘Hoe kun je managementinformatie op een boeiende manier delen?’, vraagt Ter Hedde het publiek. ‘Gebruik de juiste visualisatiemethoden om te beginnen. Pie charts zijn volstrekt ongeschikt. Menselijke hersenen zijn hier niet op gemaakt. Gebruik bar charts om in één oogopslag te laten zien hoe iets er voor staat. Het gaat erom dat je een patroon ziet. 70 procent komt binnen via de ogen. Maak patronen zichtbaar. Dat is de kunst van data visualisatie.’

Het tweede onderdeel is mensen in beweging krijgen. Voor ieder mens gelden drie universele factoren die hen motiveren:
1. Autonomy, mensen willen een bepaalde vrijheid in het uitvoeren van hun werk.
2. Purpose, mensen willen onderdeel van een groep zijn en zien wat hun bijdrage is om de doelen van de organisatie te verwezenlijken.
3. Mastery, mensen willen beter worden in dingen die er toe doen.

’Goede managementinformatie heeft een directe link met purpose en mastery. Er staat in wat je als organisatie belangrijk vindt en hoe je er voor staat. Als je hier ook nog mee in gesprek gaat met je mensen ben je op de goede weg. Je deelt dan en versterkt het groepsgevoel. Ook vertel je mensen wat zij kunnen doen om het hogere doel van de organisatie te halen. Een 9+ controller kan zich hier op onderscheiden. Hoe? Begin in het hier en nu. Ga in gesprek. Een goed verteld verhaal is onmisbaar om de stip aan de horizon te bereiken. Gebruik de juiste plaatjes en vergroot je impact.’

Tot slot
Er volgt nog een interactieve presentatie van Eric Driebeek over het gebruik van de linker en hersenhelft. Door hiermee bewust te spelen kan de controller mensen verleiden, beïnvloeden en het imago van zijn/haar vakgebied veranderen. Dan volgt het voor veel bezoekers favoriete onderdeel van het programma: de uitreiking van de Controller of the Year Award.

Juryvoorzitter Ernst Groenteman licht toe hoe de jury tot de winnaar gekomen is. ‘Van een long list van 70 namen zijn we tot 17 pre-genomineerden gekomen. Daar hebben we vervolgens de vijf controlling professionals uit gekozen die u vandaag heeft zien optreden. De kandidaten hebben vier onderdelen afgelegd – interview, rondetafelsessie, one minute pitch en case presentatie. De jury heeft ze beoordeeld op de criteria business alignment, operational excellence, inspirerend leiderschap, impact, communicatieve vaardigheden, visie en CFO van de toekomst.’

‘Voor het eerst in de historie van de award zijn twee kandidaten tot vier cijfers achter de komma gelijk geëindigd’, vervolgt Groenteman. ‘Hoe hebben we vervolgens de winnaar bepaald? Een van de twee heeft op drie onderdelen beter gescoord dan de andere, waaronder het onderdeel dat het publiek gescoord heeft. Dat heeft de doorslag gegeven. De jury is unaniem. De winnaar van de Controller of the Year Award 2013 is Jasper de Wit van Royal HaskoningDHV!!’

De zichtbaar blije, maar ook overdonderende De Wit neemt de award in ontvangst. Na de uitreiking mogen de controllers nog even napraten op de borrel, waarnaar er voor een selecte groep nog een diner plaatsvindt. Jasper de Wit zal hier zijn overwinning vieren met collega’s, vakgenoten en medegenomineerden die hem de award van harte gunnen. De atmosfeer is erg broederlijk op deze 9e editie van het Jaarcongres Controlling. Het netwerk versterken en uitbouwen, daar gaat het om. Maar de inhoud mag niet vergeten worden. ‘In hoeverre excelleer ik in mijn werk?’, vragen veel van de vertrekkende controllers zich af. Als er één conclusie is te trekken is het wel dat er altijd ruimte is voor verbetering. Tot volgend jaar op de jubileumeditie en in de tussentijd op de FM Club bijeenkomsten.

Voor meer informatie over Jaarcongres Controlling gaat u naar: controlling.nl  __________________________________________________________________________________
Bent u een controller met ambitie?
Wilt u als controller doorgroeien? Volg dan de training de Controller als Businesspartner. In deze training krijgt u inzicht in de stappen die nodig zijn om een onmisbare business partner te worden. Schrijf u direct in. 

Volg de cursus Integraal Performance Management
Voer ook bij uw organisatie een Performance Management systeem van wereldklasse in. Verbeter de aansturing van uw business, optimaliseer processen, verhoog het serviceniveau en verlaag faalkosten. Ontvang talloze tips en vermijd de valkuilen bij de implementatie van integraal Performance Management. Klik hier voor data en aanmelden.