Zorgen dat het werk gedaan wordt

Qua naam minder bekend, qua producten in de top van de eredivisie spelend. Zwanenberg Food Group is de producent van bijvoorbeeld de Unox-rookworsten, is het bedrijf achter de nieuwe vegetarische rookworst, achter Kips Leverworst (van het bekende jaren ’70 reclameliedje). Én achter merken als Zwan, Huls, Lupack, El Mundo en sinds kort ook Chicken Tonight.

Met 1600 medewerkers en een omzet van 400 miljoen euro behoort Zwanenberg tot de leidende Europese producenten en exporteurs van vleeswaren, vleesconserven, snacks, soepen, sauzen, vegetarische en veganistische producten. Met eigen fabrieken in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en een verkoopkantoor in Australië.  “Ondernemerschap kenmerkt onze bedrijfscultuur”, zegt CFO Grety Gerritsen in het Almelose hoofdkantoor.”Geen uitdaging uit de weg gaan, verantwoordelijkheid durven dragen, continu zoeken naar verbeteringen, altijd openstaan voor nieuwe ideeën, voor nieuwe werkwijzen.” Voor haar werk daar is ze genomineerd voor de Huub van Rozendaal Award 2020, de erkenning voor financieel directeuren van familiebedrijven, uitgereikt op FM Dag 2020.

Naar Almelo

Het familiebedrijf werd in 1929 door Th.S. van der Laan opgericht en na de Tweede Wereldoorlog groeide Zwanenberg door de export van vleesconserven. In de Benelux werd die groei nog eens verder versneld met de aankoop van Lupack in Raalte. Het hoofdkantoor verkaste van Leidschendam naar Almelo, waar in 1983 de conservenfabriek van het failliete Buijvoets werd overgenomen. En sinds die tijd volgde een lange reeks van acquisities.
Bijvoorbeeld de droge worst activiteiten van De Leeuw uit Borne. In 2005 volgde de grote sprong over de Atlantische Oceaan met de bouw van een vleesconservenfabriek in Cincinnati, enkele jaren later gevolgd door overname van de conserven activiteiten van Tyson en Vietti Foods in Nashville.

“Afgelopen jaren is er een transitie ingezet naar een bedrijf dat minder afhankelijk wil zijn van vlees en dat streeft naar langere termijn afspraken met klanten”, vertelt Gerritsen.”In dat kader kochten we Malton Foods in Yorkshire, het merk Simpson Ready Meals, de Unilever-fabriek in Oss en Chicken Tonight, ook van Unilever. Verkocht werden de vleeswaren activiteiten, aan Ter Beke. En de meerderheidsdeelneming Anur Halalfood. Daarnaast introduceerden we vega-producten. En eind vorig jaar kregen we toestemming van de mededingingsautoriteiten voor de samenvoeging van Zwanenberg en Struik Foods. Opnieuw een majeure stap in deze transitie.”

Business controller

Bijna acht jaar werkt Gerritsen nu bij Zwanenberg, ze begon in mei 2012 als business controller en werd in september 2014 financieel eindverantwoordelijke. Daarvoor was ze vijftien jaar lang in dienst bij Wegener, begonnen als financial trainee en uiteindelijk door groeiend tot manager controlling en adjunct-directeur F&C.”Ik studeerde technische bedrijfskunde aan de Universiteit Twente en voltooide de Postdoctorale Opleiding tot Register Controller aan de UvA”, vertelt ze.”Finance zit in het dna van mijn familie en mij. Mijn twee broers zijn controller en CFO en mijn zusje werkt als financieel adviseur  bij de gemeente Deventer.”

Waar ze bij Wegener vooral bezig was met verslaglegging en het rapporteren vanuit de cijfers, ging ze bij Zwanenberg de processen in. ‘Waar zijn nog verbetermogelijkheden, hoe gaan we die benutten?’ Toen ze in 2014 CFO werd, kreeg ze de eindverantwoordelijkheid over Finance en ICT. De rol van CFO bracht ook een extra dimensie aan de adviserende rol, het meedenken over strategie en de toekomst van het bedrijf. Gerritsen bewaakt de financiële positie en resultaten; van de inkoop van grondstoffen, het productieproces, de logistiek en de verkoop, tot de binnenkomende betalingen en de ondersteunende diensten.”Om als bedrijf succesvol te zijn, dienen de juiste producten op de juiste manier en op het juiste moment gemaakt te worden. Door financieel inzicht te creëren, zijn we in staat goede beslissingen te nemen.”

Open voor verandering

Het bedrijf kennen, de mensen kennen. Om vervolgens mensen, processen en cijfers te verbinden. Zo begon haar werk als controller bij Zwanenberg. Ondernemend, innovatief, open staan voor verandering. Tekenend voor zowel Gerritsen als Zwanenberg Food Group.”In die transitie hebben we te maken met de wereldwijde voedselvraag, met dierenwelzijn, met duurzaam produceren. En dat allemaal terwijl er een enorme prijsdruk op voedingsmiddelen staat. Wij hebben bewust gekozen om minder afhankelijk van vlees te willen zijn en dus ook soepen, sauzen en vegetarische producten te leveren.”

Dat Zwanenberg een pur sang familiebedrijf is, maakt snel schakelen makkelijk. Geen lange lijnen, geen ellenlange vergaderingen met hele series stakeholders om de strategie bij te sturen.”Snelheid in besluitvorming kenmerkt dit bedrijf”, zegt Grety Gerritsen.”De vleessector is traditioneel coöperatief georganiseerd, Zwanenberg schakelde als familiebedrijf altijd al sneller. Veel bedrijven in de sector hebben het vanwege te traag genomen beslissingen niet gered.”

Bijna 91 jaar na de oprichting door Th.S. van der Laan, is de familie nog steeds volop aanwezig in Zwanenberg Food Group. Zo zijn de aandelen voor 100 procent in familiebezit en bekleden Aldo en Sjoerd van der Laan de functies van Chairman Zwanenberg Food Group en van CEO Zwanenberg International. Maarten Elsinga is CEO Nederland. Gerritsen voltooit de 4-koppige Nederlandse board.

Vegetarische rookworst

Vlees zal voor Zwanenberg altijd een belangrijk deel van de productie vormen, al was het alleen maar omdat het mondiale gebruik nog steeds groeit. Maar accenten veranderen en daarmee ook de strategie van het concern. Zo ontwikkelde Zwanenberg samen met Unilever de vegetarische rookworst. En tekent het bedrijf voor vegetarische knakworsten, door Unilever verkocht onder het Unox-label, vega-pate en vega-leverworst. Dan is daar nog de groenteburger uit eigen huis. Een topproduct, aldus vriend en vijand, al in 2015 op de markt gebracht.”Omdat wij niet in de lagere prijsklasse met tal van concurrenten willen wedijveren, wordt die groenteburger vooral in Scandinavië geleverd. Een groot succes, net als overigens die vegetarische worsten.”

De CFO benadrukt het belang van conserven in de voedsellijn.”Blik is een erg  duurzame verpakking met een lage CO2 footprint. Bovendien zijn voedingsmiddelen in conserven lang houdbaar, waardoor minder voedsel verspild wordt. Met onze duurzaam verpakte houdbare proteïne producten kunnen wij een bijdrage leveren aan de toenemende voedselvraag van de groeiende wereldbevolking.”

Om zich te onderscheiden, zeker ook qua smaak, halen ze bij Zwanenberg alles uit de kast. Zo werd voor smaakontwikkeling een chef-kok aangetrokken. Johan Neppelenbroek verruilde zijn chique keuken op de Holterberg voor Zwanenberg Food Group.

Gemêleerd team

“Het verloop is hier laag, ik kan relatief gemakkelijk goede mensen voor mijn team vinden”, antwoordt Gerritsen op de vraag of de war for talent haar team – 20 mensen sterk – parten speelt.”Mijn team is heel gemêleerd. Vrouwen, mannen, in alle leeftijdscategorieën. Een diverse groep heeft mijn voorkeur, want anders krijg je blinde vlekken. Het is belangrijk om te zorgen voor een interessante functie, met leermomenten, groeimogelijkheden en marktconforme arbeidsvoorwaarden. We besteden veel aandacht aan opleidingen, continu ontwikkelen op alle niveaus. Wat medewerkers tekent, is trots. Trots op het bedrijf, trots op het product.”

Een paar jaar terug reed Gerritsen met een auto vol kinderen op weg naar een kinderfeestje langs het pand en de kinderen zongen spontaan die – al sinds de jaren zeventig alom bekende – reclame kraker ‘Liever Kips leverworst, dan gewone leverworst…’ De deal met Struik brengt circa 200 extra werknemers en zo’n 120 miljoen additionele omzet. Hierdoor komt die omzet boven een half miljard euro omzet. Bij al die overnames en desinvesteringen speelde Gerritsen sinds ze CFO is een belangrijke rol. Over het gevaar van culturele verschillen, altijd hordelopen bij afgesloten M&A deals:”Betrokkenheid, zichtbaar zijn in de onderneming, dat is van belang. Je moet weten wat er in die overgenomen bedrijven speelt, vaak op locatie aanwezig zijn, samen werken aan de integratie.”  

Enorme drive

Waar Gerritsen met Zwanenberg over vijf jaar staat? “Dit is één van de meest uitdagende branches om in te werken, volop in beweging. Ik wil graag bijdragen aan het verder uitbouwen van onze strategie. Er is een enorme drive, er is trots, er wordt niet te lang gepraat voor er wordt beslist, iedereen zit op de plek waar haar of zijn kracht zit, ook de familie.”

Over haar manier van leidinggeven:”De mensen in mijn team behoeven als professionals weinig aansturing. Hen geef ik vrijheid. We bespreken de richting die we op gaan, ze denken mee en komen met ideeën over hoe we het doel kunnen bereiken. En we bespreken de voortgang. Nieuwe mensen help ik op weg en begeleid ik intensiever. Ik ben open, benaderbaar en geïnteresseerd in hoe het met de mensen in mijn team gaat.”

Trots is ze op de drive en veerkracht van het bedrijf, op de ingezette transitie, mede als gevolg van al die overnames en desinvesteringen. Dergelijke veranderingsprocessen doorvoeren binnen een traditionele sector vergen visie, moed, ondernemerschap en het juiste team.”Bij deze activiteiten worden we natuurlijk ondersteund door externe adviseurs, maar de kracht is dat we zelf veel kennis en kunde in huis hebben, we de schouders eronder zetten en zorgen dat het werk gedaan wordt.” Wat minder ging? “Er was veel aandacht voor die transitie. Het gewone werk ging echter ook door. Als een project dan in een stroomversnelling raakt, wordt de workload voor een aantal mensen erg hoog.  Daar hadden we als finance eerder moeten uitbreiden.”

Bekijk hier de video van Grety Gerristen op FM Dag 2020.

Op FM Dag 2020 is de winnaar van de Huub van Rozendaal Award bekend gemaakt.

(foto’s Reinier van Willigen)