Zeven waarderingsmethodes voor start-ups – Deel 1: Venture Capital-methode

Een eenvoudige methode die gemakkelijk is toe te passen bij onderhandelingen.

Het waarderen van start-ups is geen exacte wetenschap maar een kunst op zich. Met het ontbreken van historische data en onzekere toekomstscenario’s worstelen angel investors, venture capitalists en financieel adviseurs met de vraag: welke methode werkt het beste? We kijken naar de meest gebruikte waarderingsmethodieken – van discounted cashflow tot market multiples en waarderen o.b.v. kostprijs – en beoordelen we de toepasbaarheid en beperkingen.

In een serie van zeven delen legt Geert-Jan Smits, adviseur van ondernemers en investeerders en docent bij Alex van Groningen, uit welke zeven waarderingsmethoden er zijn om start-ups te waarderen, hoe ze werken en wat hun voor- en nadelen zijn. In deze eerste aflevering vraagt Smits aandacht voor de venture capital-mehtode.

In de serie over waarderingsmethodieken voor start-ups komen zeven methodieken aan bod:

  1. Venture capital-methode
  2. Market multiples-methode
  3. Vergelijkbare transacties-methode
  4. Kapitaalbehoefte start-up-methode
  5. Berkus-methode
  6. Discounted cashflow-methode
  7. Cost-to-duplicate-methode

Het waarderen van start-ups is een kunst waarin intuïtie en ervaring een rol spelen. In tegenstelling tot latere groeifasen, waarin je waarderingen kunt baseren op harde cijfers zoals omzet en EBITDA, vraagt de start-up wereld om een andere blik. Bij jonge bedrijven spelen onzekerheden over toekomstige prestaties, innovatieve kracht en de kwaliteit van het founder team een cruciale rol in de waarderingsvraag.

Ontbrekende inkomsten en winsten
Start-ups kenmerken zich door beperkte of zelfs ontbrekende inkomsten en winsten, waarbij de focus (nog) ligt op onderzoek en marktintroductie in plaats van schalen en internationalisatie. Dit maakt de gebruikelijke financiële analyses minder relevant. Door de jonge leeftijd en het gebrek aan historische gegevens zijn prognoses cruciaal voor de waardering, terwijl het hoge risico op falen en de onzekerheid de verwachte rendementseisen verhogen.

Moeilijk om vergelijkbare bedrijven te vinden
Daarnaast zijn start-ups vaak pioniers in hun sector, waardoor het niet eenvoudig is om vergelijkbare bedrijven te vinden als referentiepunt voor waardering. Voor pre-revenue start-ups – bedrijven zonder substantiële omzet, laat staan winst – biedt financiële data dan ook onvoldoende houvast. De focus verschuift dan naar kwalitatieve succesfactoren zoals strategie, marktpotentieel en team.

Wil je weten welke start-ups de beste groeikansen hebben? Meld je aan voor de eendaagse masterclass Succesvol investeren in start-ups door Geert-Jan Smits bij Alex van Groningen. Meer weten? Bekijk de masterclass en schrijf je in.

Het doel van de waardering
De keuze voor een waarderingsmethode hangt sterk af van de context: het doel van de waardering, de beschikbare data en de ontwikkelingsfase van de onderneming. In dit artikel bespreken we zeven veelgebruikte methoden voor start-upwaardering, elk met hun eigen voor- en nadelen. Van de pragmatische Berkus-methode tot de meer geavanceerde discounted cash flow-methode, en van markt-multiples tot vergelijkbare transacties. Elke aanpak geeft een andere kijk op de waarde van een start-up.

Zeven methodieken
Of je nu zoekt naar eenvoud, marktconformiteit of toekomstgerichtheid, de sleutel tot een succesvolle waardering ligt vaak in een combinatie van methodieken. Ontdek hoe deze methoden je kunnen helpen de waarde van een start-up in kaart te brengen.

1. Venture Capital-methode
Een waarderingsbenadering die investeerders (VC’s) vaak gebruiken om de waarde van start-ups te bepalen. De methode is afkomstig van Bill Sahlman (Harvard Business School, 1987). Het uitgangspunt van deze methode is de geschatte waarde van de onderneming op de uitstapdatum en het rendement dat de investeerder wil behalen.

Terminologie

  • Exit value = verwachte toekomstige verkoopprijs
  • Return on investment = Exit value / post-money valuation
  • Post money valuation (bij aanvang investering) = Exit value / Return on investment (ROI)

De VC-methode werkt als volgt:

  • Schat de potentiële exit waarde van het bedrijf
  • Bereken de huidige waarde door de exit waarde te verdisconteren met het vereiste rendement

De potentiële exit waarde wordt wel berekend door de verwachte EBITDA in het laatste geprojecteerde jaar te vermenigvuldigen met een (sectorspecifieke) EBITDA-multiple. Maar het blijft een vorm van gissen. Een alternatief voor het werken met een discontofactor is het gebruik van een gewenste money multiple (vermenigvuldigingsfactor).

Voorbeeld gebruik money multiple
Je kunt bijvoorbeeld stellen: medium-risico start-up: 5x money multiple, hoog-risico start-up: 10x (aldus Aldebert Wiersinga van Value Creation Capital). Stel: je investeert €500K, dan moet de investering €2,5M opleveren bij een medium risico start-up. En dus ook: de post-money valuation bij instap moet niet meer bedragen dan 20% van de toekomstige exit waarde.

Stel dat een Nederlandse start-up (zelf) uitgaat van een waardering van €8M (post-money). Als investeerder schat je het risico van deze investering in als “hoog”. Dan reken je met een money multiple van 10. De jonge onderneming zal dan over 8-10 jaar verkocht moeten worden voor (10 x €8M =) €80M. Nu zijn er in Nederland niet zo veel bedrijven die in deze periode doorgroeien naar een waardering van minimaal €80M. Dit zal het een (te) risicovolle investering maken.

Voordelen

  • Simpel en praktisch: eenvoudige methode die je gemakkelijk kunt toepassen bij onderhandelingen
  • Toekomstgericht: richt zich op de potentiële exit waarde van een start-up, waarbij je eisen op het gebied van risico en rendement meeneemt
  • Geschikt voor alle ontwikkelingsfasen van startups

Nadelen

  • Subjectiviteit in aannames: sterk afhankelijk van aannames over toekomstige prestaties en exit-multiples (die moeilijk te bepalen zijn voor start-ups)
  • Overschatting: kan leiden tot een overschatting van de waarde bij te optimistische projecties
  • Geen focus op het team, de huidige prestaties en financiële gezondheid van de start-up – wat belangrijk is om te begrijpen hoe goed het bedrijf nu functioneert

Maak kennis met de auteur Geert-Jan Smits

Geert-Jan heeft meerdere ondernemingen opgericht en succesvol verkocht waaronder Jungle Minds en Flinders. Als angel investor en adviseur deed hij veel kennis en ervaring op rondom het investeren in start-ups. Dit ging met vallen en opstaan en bracht waardevolle inzichten met zich mee. Tegenwoordig adviseert Geert-Jan ondernemers en investeerders over de strategie, groei en operatie van start-ups. Hij wordt geregeld ingezet in dealteams om samen met een venture capitalfonds een potentiële investering te evalueren. In 2023 verscheen zijn boek De start-up scorecard. Hij is als docent verbonden aan Alex van Groningen. Ontdek Geert-Jans expertise en cursussen

Wil je weten welke start-ups de beste groeikansen hebben? Wil je investeren in succesvolle bedrijven van de toekomst? Deze masterclass biedt jou de sleutels tot het ontdekken van toekomstige start-up successen en het maximaliseren van jouw investeringsrendement. Maak een succes van jouw angel investor-journey!

Gerelateerde artikelen