Winstbegoocheling #5: Pas op met de ratio EBITDA/Sales

Winstbegoocheling is de illusie dat de door bedrijven gepubliceerde resultaten waar zijn. In mijn vorige blogs ben ik ingegaan op de inhoudelijke tekortkomingen van de boekhoudregels en op de opkomst van een alternatieve “performance metric”: EBITDA (Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization). Ik heb daarbij ook gewezen op de gevaren van het gebruik van EBITDA. 

Een ratio op basis van EBITDA die tegenwoordig veel wordt gebruikt is EBITDA/sales. Deze ratio zou een indicator moeten zijn voor de winstgevendheid van een bedrijf. De ratio wordt zowel in absolute termen gebruikt (een EBITDA/sales van 20% is mooi en 5% is niet zo mooi) als in relatieve zin (een onderneming met een EBITDA/sales van 20% doet het beter dan een onderneming met een EBITDA/sales van 5%). Al deze beweringen zijn echter niet zonder meer correct en zijn dus in feite een vorm van winstbegoocheling.

Het probleem met EBITDA/sales is hetzelfde als met EBITDA, er wordt geen rekening gehouden met de investering die nodig is om het inkomen te genereren. Laten we het voorbeeld nemen van twee bakkers: Bakker A koopt zijn brood in en verkoopt het vanuit een gehuurd pand. Bakker B investeert in een eigen bakkerij annex winkel. Als ze beide een EBITDA/sales realiseren van 20% doen ze het dan even goed? Zeer zeker niet. Bakker A heeft alle kosten in de EBITDA verwerkt, de integrale kostprijs van het brood en de huur van het pand. Waarschijnlijk maakt hij een mooi winst (alhoewel dat ook nog afhankelijk is van de absolute omvang van zijn omzet). Bakker B moet uit zijn EBITDA nog zijn volledige investering terugverdienen en zal waarschijnlijk zelf droog brood moeten eten (tenzij zijn omzet gigantisch is). Van het feit dat ze beiden een EBITDA/sales realiseren van 20% wordt je dus niets wijzer. EBITDA/sales zegt helemaal niets over kapitaalintensiteit, die, zoals in het voorbeeld, mede bepaald wordt door de mate van verticale integratie. EBITDA/sales is dus een waardeloze indicator als het gaat om de mate van winstgevendheid. De formule waar het werkelijk om draait is deze:

EBITDA/sales x sales/geïnvesteerd vermogen = EBITDA/geïnvesteerd vermogen 

Het gaat niet om het rendement dat over de omzet gehaald wordt, maar om het rendement dat over het geïnvesteerd vermogen gehaald wordt. EBITDA/sales moet daartoe gecorrigeerd worden met de zogenaamde “asset turnover”, hoeveel omzet haal je uit elke geïnvesteerde euro. Als dat heel veel is, dan mag de EBITDA/sales best een onsje minder zijn om tot een goed rendement te komen en als er weinig omzet uit elke geïnvesteerde euro gehaald wordt dan is een EBITDA/sales van 20% waarschijnlijk zelfs niet goed genoeg. EBITDA/sales op zichzelf zegt dus weinig, zowel in absolute als in relatieve zin. Wees dus heel voorzichtig bij het gebruik van die ratio.

De volgende keer ga ik verder in op rentabiliteitsratio’s die wel zinvol zijn, met name op de vraag welke grootheid gebruikt moet worden voor het geïnvesteerd vermogen in de bovenstaande formule.

Loek Radix (loek.radix@gmail.com) is zelfstandig ondernemer en legt zich toe op interim-management, toezicht en coaching. In het verleden was hij onder meer corporate controller van een grote beursgenoteerde onderneming. Hij is auteur van: “Winstbegoocheling, handboek voor de kritische controller” (Academische Uitgeverij Eburon). Het bovenstaande is ontleend aan zijn boek.