Strijd tegen witwassen wil goede bedrijven ontzien

Volgens minister Eelco Heinen (Financiën) is de witwascontrole door banken vastgelopen. Er is een nieuwe belangenafweging nodig om uit de impasse te komen, stelt de minister.

Wat voelen bedrijven van de witkascontroles?
De strijd van banken tegen het witwassen is disproportioneel geworden voor bedrijven. Ook voor burgers overigens. Bedrijven hebben steeds meer moeite met het openen of behouden van betaalrekeningen.

Waardoor komt die rigide aanpak?
Banken hebben de afgelopen jaren flink moeten investeren in het aanpakken van witwaspraktijken, omdat ze dit niet op orde hadden. Ze kregen hoge boetes voor het overtreden van de witwasregels. ING en ABN AMRO troffen hierover een schikking met het Openbaar Ministerie en betaalden samen meer dan een miljard euro. Om dat te voorkomen zijn banken nu roomser dan de Paus, om het zo maar uit te drukken.

Wat moet er veranderen?
De Wwft (Wet Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme) heeft nogal wat neveneffecten die niet allemaal zijn op te lossen. Nu leidt de wetgeving tot hoge regeldruk bij banken, een inperking van de privacy van bedrijven en burgers en het betrappen van criminelen. Het is duidelijk dat hier de nodige versoepeling in moet komen.

Wat gaat er verbeteren en wat blijft lastig?
De minister van Financiën wil voorrang geven aan “het schoonhouden van het financiële stelsel van crimineel geld en het verminderen van de regeldruk”. Het lijkt erop dat de privacy minder prioriteit krijgt. Banken moeten meer ruimte krijgen om gegevens van bedrijven en personen te delen.

Gaat dit lukken?
Dat is de vraag, want er is al vaker geprobeerd om de strijd tegen witwassen te versoepelen, zonder het kind met het badwater weg te gooien. Vorig jaar stapten vijf grote banken met een initiatief waarbij werd samengewerkt om witwassen te voorkomen. Nieuwe Europese wetgeving zou deze samenwerking bemoeilijken. Eerder was er kritiek van onder meer de privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens op het project.

Kan er toch een mouw aan worden gepast?
De toezichthouder AP is met de financiële sector in gesprek over de mogelijkheden van de nieuwe Europese wet om datadeling tussen financiële instellingen mogelijk te maken, met respect voor privacy. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) deed vorig jaar een aantal voorstellen om criminelen effectiever dwars te zitten en onschuldige bedrijven en burgers minder te benaderen voor anti-witwascontroles. Een daarvan houdt in dat opsporingsdiensten meer informatie met banken delen.