Door de bank genomen… (reorganisatie Triodos) (1)

We werken al lang niet meer om te overleven, maar zien werk als een belangrijke invulling van ons leven. Vaak ook als een verlengstuk van onze identiteit. Vraag iemand iets te vertellen over wie hij is en hij begint te praten over zijn baan. We vragen vaak aan werknemers om eigenaarschap te tonen, zich op allerlei terreinen verantwoordelijk te voelen en daarnaar te handelen. Belangrijke pijlers daarbij zijn: het hebben van controle, een bijdrage kunnen leveren, rechtvaardigheidsgevoel en toekomstperspectief. Als deze pijlers gaan wankelen dan werkt dat onmiddellijk door in het welbevinden van medewerkers. Dit vernietigt niet alleen het plezier van mensen in hun werk, maar ook enorm veel (potentiële) waarde voor de organisatie. Pas dus op voor het reorganisatiespook.

Nou, niet bij Triodos – die schrapt de komende tijd 10% van het personeelsbestand. Er verdwijnen tussen de 130 en 150 banen bij de bank. Triodos is wel de minst efficiënte bank van het land: om een euro te verdienen wordt 80 eurocent aan kosten gemaakt (ter vergelijking: De Volksbank gaf in 2021 per verdiende euro 77,2 eurocent uit en zet in op een cost-income ratio van onder de 60 – wel ja…, ING zit op 64 eurocent en ABN AMRO op 63 eurocent) – way to go!

De afgelopen jaren is het personeelsbestand alleen maar gegroeid – van 1260 in 2017 tot 1580 in 2021. Je zou denken dat daar toch over is nagedacht. En dat er tenminste iemand voor verantwoordelijk is…?! Door te snijden in de kosten verwacht CEO Rijpkema flink te kunnen besparen. De doelstelling voor 2025 is een kostenniveau van minder dan 75%.

Financieel rendement verbeteren
Hallo, bent u daar nog?! Komend vanaf het huidige niveau kan dat – welwillend -– ambitieus worden genoemd, maar kom op – in het competitieve speelveld doe je dan echt niet (meer) mee.

De som van maatschappelijk rendement en financieel rendement is niet louter meer bij banken als Triodos te realiseren. Daarbij begint Triodos trekken te vertonen van een grootbank… CEO Rijpkema: “We willen ons financieel rendement verbeteren door te streven naar een hoger rendement op het eigen vermogen en het verlagen van de kosten.” Dat zekerheidje kun je nu al makkelijk ophalen bij ABN AMRO (8%) en bij bijvoorbeeld Van Lanschot Kempen (10-12%).

Naast de formele organisatie bestaat er ook een informele organisatie. Deze kent geheel eigen wegen en vormt als het ware het neurale schaduwnetwerk van de organisatie. Mensen weten elkaar te vinden, vragen advies, informeren elkaar over nieuwtjes en klanten, enzovoort. Deze netwerken vertegenwoordigen grote waarde en kunnen niet ongestraft vernietigd worden. Bij een reorganisatie wordt langs de formele lijnen de nieuwe organisatie getekend en bepaald wie blijft en wie mag gaan. Hierbij wordt doorgaans geen rekening gehouden met die informele organisatie. En wat betekent het dan als je – zoals bij Triodos – daar 10% uit wegschrapt?!

Afdelingen lopen leeg
Het duurt vaak jaren voordat een nieuwe medewerker volledig is geïntegreerd in een nieuw sociaal netwerk, bij multinationals kan dit bijvoorbeeld wel meer dan vijf jaar duren. Dat deze netwerken effectief zijn blijkt uit onderzoek. Zelfs zonder expliciet te kijken naar achtergrond en functionaliteiten bleken groepen medewerkers die frequent contact hadden effectiever te zijn dan medewerkers van verschillende afdelingen die weinig contact hadden. Het gevaar van snijden in waardevolle, voor de organisatie vaak onbekende contacten (netwerken) is dus groot. Niet zelden lopen hele afdelingen leeg als een sleutelfunctionaris (niet zijnde een leidinggevende) vertrekt. De kans dat collega’s ook vertrekken neemt met een factor 5 toe.

Triodos, wees gewaarschuwd…

(wordt vervolgd)

Door Leo van de Voort (voormalig directeur corporate finance Kempen & Co en co-auteur van het boek Fantoomtrots) en Fred van Essen (zelfstandig gevestigd bestuursadviseur en co-auteur van ‘10 Strategische wetten om aan de weg te zetten’ ).