Prof. mr. Steven Schuit: “Nederland doorgeschoten in regelgeving”

Dit artikel verschijnt in het kader van de collegereeks Strategisch Financieel Management.

Volgens Schuit, advocaat bij Allen & Overy en daarnaast actief in vele raden van commissarissen, is Nederland de afgelopen decennia een 'regelziek' land geworden. In de politiek wordt geregeld geroepen daar iets aan te doen, tot nu toe echter zonder grote resultaten. Schuit: “Niemand komt met concrete voorstellen, terwijl ik bij bedrijven steeds meer problemen op het gebied van compliance en corporate governance zie ontstaan. Compliance-afdelingen groeien, maar het voldoen aan regels en risicobeheersing komt daarmee wel steeds verder van het bestuur af te staan. De vraag is of regelgeving dan nog een positieve bijdrage aan de bedrijfsorganisatie levert.”

Corporate Governance Code
Schuit ziet wel ruimte in de interpretatie van regelgeving. Die wordt echter te weinig benut, omdat compliance-officers vaak de verantwoordelijkheid schuwen voor niet-letterlijke naleving. Het naleven van regels is in de eerste plaats echter de verantwoordelijkheid van de voorzitter van de Raad van Bestuur. “In de Corporate Governance Code staat bijvoorbeeld dat regels op verschillende manieren mogen worden geïmplementeerd. Raden van Bestuur schuiven compliance en corporate governance echter af naar lagere echelons, waar mensen geen bevoegdheid – en wellicht ook te weinig creativiteit – hebben om regels op een eigen, maar niettemin constructieve manier te benaderen. Men staart zich blind op de te bewoording van regels en is veel te weinig bezig met de vraag hoe regels zo geïnterpreteerd kunnen worden, dat iedereen er beter van wordt.”

Afrekenen
Verantwoordelijkheid is daarbij een essentiële factor. Schuit: “In de Engelse taal kennen we  'accountability', maar het 'afrekenen' dat daar de Nederlandse vertaling van is, klinkt in onze oren wellicht wat zwaar. Toch is dat 'afrekenen' precies de kern van corporate governance. In een organisatie moet duidelijk zijn wie de verantwoordelijkheid voor de implementatie en uitvoering van regelgeving draagt, dus ook wie bij calamiteiten eventueel de consequenties moet dragen. In Nederland is die 'accountability' een lastig onderwerp, omdat de raden van bestuur en toezicht verantwoording verschuldigd zijn aan alle stakeholders, niet alleen aan de aandeelhouders. Het is dan lastig om te beoordelen welk belang men heeft laten prevaleren. Dat probleem speelt in de Angelsaksische landen eigenlijk niet. In ons land proberen we dat op te vangen door een veelheid aan regels, maar dat is mijns inziens niet de oplossing.”

Net van regels
Hoe kunnen in Nederland de regels terug gedrongen worden? “Door elkaar allereerst aan te spreken op de eindresultaten, en zeker niet alleen in financiele zin”, aldus Schuit. “Stimuleer bedrijven om een bepaald doel te bereiken, maar probeer de manier waarop niet volledig dicht te timmeren. Als advocaat sta ik geregeld bedrijven bij die werkelijk gevangen zitten in een net van regels. Door meer te vertrouwen op creativiteit bij bedrijven, stimuleert de overheid  de economische vooruitgang. Met controleurs wordt het geld niet verdiend: daar heb je toch echt ondernemers voor nodig.”

Collegereeks Strategisch Financieel Management
Op 23 september verzorgt prof. Steven Schuit voor Alex van Groningen een college over compliance en corporate governance. Dit college maakt onderdeel uit van een reeks bestaande uit vijf colleges verzorgd door topprofessoren. Wat kunnen deelnemers verwachten? Schuit: “Ik wil ingaan op het grotere geheel, op het feit dat we in Nederland heel erg regeldriftig geworden zijn en wat mogelijke gevolgen daarvan zijn. Daarnaast richt ik me op de verschillen tussen NV's en BV's. Private ondernemingen (meestal BV's) hebben vrijwel altijd aandeelhouders die de onderneming kennen en een zinvolle dialoog over de onderneming kunnen voeren met de directie. Bij een beursvennootschap (NV's) zijn de aandeelhouders nagenoeg anoniem en wijd verspreid. In die situatie zijn nagenoeg alle aandeelhouders primair gericht op beleggingsresultaat, en niet op het welzijn van de onderneming. Dit wezenlijke onderscheid bij NV's en BV's moet de basis zijn bij iedere discussie over corporate governance. Het heeft namelijk aanzienlijke consequenties voor de rol van de Raad van Commissarissen. Bij een BV moeten zij optreden als de 'rentmeester' van de aandeelhouders, terwijl zij bij de beursvennootschap 'de baas' zijn.”
______________________________________________________________________________

Collegereeks Strategisch Financieel Management; 5 Colleges 5 Professoren
Wordt van u als financieel manager verwacht dat u met de top meedenkt over strategische vraagstukken? Volg dan vanaf 16 september de collegereeks Strategisch Financieel Management voor de nieuwste theorieën en inzichten op uw vakgebied. Het gehele programma vindt u hier 

_____________________________________________________________________________