Peter van Bommel: Met vlag en wimpel geslaagd

Toen Peter van Bommel in 2005 als CFO bij Philips Semiconductors aantrad, hing al in de lucht dat het bedrijfsonderdeel zou worden afgestoten. Philips was afhankelijk van z’n halfgeleiders (in sommige jaren was de divisie zelfs goed voor 20 procent van de omzet en 40 procent van de winst), maar zat ermee dat de resultaten van het bedrijfsonderdeel zo schommelden.

Philips wilde minder volatiliteit, terwijl de halfgeleidermarkt nu eenmaal per definitie cyclisch is. “Een voorspelbaarder Philips, met minder wisselvallige resultaten? Daar past een semiconductorbedrijf slecht bij”, zegt Van Bommel. “Er was ook al zeven jaar geen enkele investering of desinvestering gedaan door Philips in semiconducturs.

En dat in een industrie die volop in beweging is. En terwijl de markt sterk gefragmenteerd is: alleen nummer één, Intel, heeft double digit growth. Nummer tien heeft anderhalf procent marktaandeel. Het kan dan bijna niet anders of er moet een consolidatieslag plaatsvinden.

Philips had overduidelijk geen zin om daaraan mee te doen.” En al had Philips zich wel meer willen inspannen om een sterkere positie op de semiconductormarkt te veroveren, dan nog was dat moeilijk geweest: “Philips is nu eenmaal een conglomeraat. De grootste gemene deler telt nogal eens. Beslissingen worden veelal centraal genomen, maar werken in alle geledingen van het bedrijf door.

Kijk bijvoorbeeld naar de IT-systemen. Als zelfstandig halfgeleiderfabrikant kun je alle IT-systemen aanschaffen die voor jouw bedrijf het beste zijn. Binnen een groter geheel kun je veel moeilijker optimaliseren. Al moet ik daar direct aan toevoegen dat de systemen voor het supply chain management wel specifiek voor Semiconductors waren ontwikkeld.

Dat helpt, dat is de kern van je activiteiten: op tijd leveren aan je klanten, zorgen dat de ‘alignment’ tussen fabrieken en verkooporganisatie goed is, en dat alles in een complexe omgeving. Als daar iets misgaat, zet je je bedrijf onder een enorme druk, komt het in enorm gevaar. Dat gevaar bestond binnen Philips niet. Maar toch…”

HARMONIE
Zelfstandigheid lokte, met andere woorden. In het belang van Philips én in het belang van de halfgeleiderdivisie. Nog geen drie maanden na het aantreden van Van Bommel werd besloten ‘dat het zowel voor Philips als voor Semiconductors beter was dat onze wegen zich zouden scheiden’, zoals hij het uitdrukt.

“We hebben toen gekeken hoe we dat het beste konden aanpakken: door het bedrijfsonderdeel te verkopen aan een strategische bieder, aan een financiële partij of door een beursgang. Alle drie de mogelijkheden hebben we gelijktijdig onderzocht.

Dus: drie voorbereidingen tegelijkertijd, alledrie met de bijbehorende vendor due diligence, de rapporten en het inrichten van de dataroom. Op een gegeven moment waren er zelfs 200 man permanent bezig informatie bijeen te brengen. Ik was daar als co-head bij betrokken, samen met iemand van Philips.

Wij, de vertrekkende partij, wilden dat het moederbedrijf daar een strakke hand in had. En dat alles in goede harmonie zou verlopen. Dat moest ook wel: we wilden allerlei patenten van Philips overnemen, en diverse medewerkers.” En Philips was natuurlijk ook een potentiële klant, een grootafnemer van halfgeleiders immers.

Binnen een halfjaar was de klus geklaard. Er had zich geen geschikte strategische koper aangediend. Bij nader inzien was het nog te vroeg voor een beursgang. De financiële partijen (KKR, Apax, Alpinvest, Worldwide LLP, Silver Lake Partners en Bain Capital) waren echter bereid acht miljard euro neer te leggen voor een belang van 80 procent in NXP – de letters staan voor Next Experience – en zo kon het als zelfstandig bedrijf verder.

Het resterende belang van 20 procent is nog in handen van Philips, maar dat heeft geen bemoeienis meer met de bedrijfsvoering van NXP. De private-equitypartijen uiteraard wel, tot tevredenheid van Van Bommel overigens: “De besluitvorming gaat snel, en deze partijen zijn eraan gewend om zeer ‘gefocussed’ te opereren.”

Dochter NXP heeft huize Philips voorgoed verlaten, zogezegd. Met medeneming van allerlei oud-Philipsmedewerkers, onder wie 400 mensen van het NatLab. Met de nodige patenten van de voormalige moeder. Met eigen, nieuwe fiscalisten, een eigen, nieuwe treasurer, een eigen, nieuwe intellectual-propertyafdeling. En daarnaast met nog veel meer eigen, nieuwe mensen.

“Dat heb je allemaal nodig om op eigen benen te kunnen staan. Je moet kennis en kunde opbouwen: de specifieke internationale deskundigheid was toen we startten niet in de volle breedte aanwezig, zoals in het bedrijf waar we vandaan kwamen.”

HOMETRAINER
Voor Van Bommel kwam er met de verzelfstandiging van NXP een einde aan een loopbaan van 25 jaar binnen Philips. In 1979 begon hij er als controller en hij legde de lange weg af van controller naar CFO van Philips Semiconductors, met interessante tussenstops zoals drie jaar lang de positie van CFO van een joint venture tussen Philips en LG.

Nu braken voor Van Bommel – iemand die erom bekend staat dat hij elke dag om 6 uur opstaat om zich af te beulen op zijn hometrainer – enkele jaren aan waarin hij zijn zelfdiscipline volledig moest aanspreken. Alle financiële ondersteuning van het hoofdkantoor zoals tax, treasury, pensioenen en riskmanagement moest volledig nieuw worden ingericht.

Daarnaast moest er een nieuw ERP-systeem worden geïmplementeerd en moesten alle bestaande rapportages worden uitgebreid aan de hand van de eisen van de SEC en de private-equitypartijen die bij de carve-out betrokken waren. Nota bene: terwijl NXP gewoon een ‘going concern’ was.

“We moesten bijvoorbeeld vanaf de eerste dag kunnen factureren. Dat lijkt een kleinigheid, maar bedenk wel dat wij in tientallen landen werken. Dat bracht onder meer met zich mee dat we vele juridische stappen hebben moeten zetten om in elk land actief te kunnen zijn.

In sommige landen hebben we zelfs de toestemming van de overheid moeten krijgen, gezien de zware eisen die daar worden gesteld aan leveranciers van een gevoelig product als semiconductors.” NXP ís verzelfstandigd; Philips Semiconductors ís naadloos overgegaan in NXP. Dit geldt zeker voor de financiële functie.

“We zijn nog niet compleet geoptimaliseerd. Dat durf ik niet te zeggen, dat zou ongeloofwaardig zijn. Wel zijn we in staat geweest een bedrijf neer te zetten dat zelfstandig functioneert. We kunnen elk kwartaal op tijd cijfers leveren. In het derde kwartaal waren we zelfs net zo snel als Intel. Dat geeft aan dat we behoorlijk wat stappen hebben gezet. En eind dit jaar moeten we SOX-compliant zijn. Dat gaat lukken”, zegt Van Bommel.

HUIS OP ORDE
“Peter van Bommel heeft in deze complexe organisatie aan dit proces leiding gegeven en in korte tijd een professionele finance functie ingericht, die zowel naar binnen (R&D, verkoop en logistiek) als naar buiten (private-equitypartners) als een echte businesspartner opereert”, oordeelde de jury die de CFO of the Year van de niet-beursgenoteerde ondernemingen selecteerde.

Met vlag en wimpel geslaagd, met andere woorden. En dan heeft de jury het in haar rapport nog niet eens gehad over Van Bommels andere grote verdiensten. Zijn bijdragen als lid van het managementteam aan de strategie van NXP bijvoorbeeld, en zijn rol in de uitvoering ervan.

“In 2004 is CEO Frans van Houten begonnen met een ‘business renewal proces’. Dat bestond uit een aantal stappen. Het huis op orde krijgen was de eerste stap. Dat begon met kostenreducties en een beter gebruik van onze vaste activa.” Alleen al in 2007 heeft NXP structurele kostenbesparingen gerealiseerd van honderd miljoen euro.

NXP heeft vooral kosten bespaard door fabrieken in Europa te sluiten en te snijden in de overheadkosten. Na de sluiting van een fabriek in het Duitse Böblingen heeft NXP zich ook teruggetrokken uit de productiefaciliteit in het Franse Crolles. De NXP-faciliteit in Nijmegen blijft intact, maar volgens Van Houten komt er meer en meer nadruk te liggen op de zogenaamde ‘asset light’- strategie, ofwel het uitbesteden van grote delen van de chipproductie aan bedrijven als het Taiwanese TSMC.

Kostenreducties blijven belangrijk – en het is de bedoeling om voor het eind van 2008 250 miljoen euro verder te besparen –, maar: “We waren de afgelopen maanden ook sterk op groei gericht: zorg dat je meer producten verkoopt, win marktaandeel door fusies en overnames en strategische allianties met klanten.”

Dit streven naar ‘top line growth’ blijkt wel uit de vele nieuwe producten die NXP sinds de afsplitsing van Philips heeft geïntroduceerd: zo’n vijfhonderd stuks, 20 tot 30 procent meer dan voor de afsplitsing. De nieuwe groeistrategie heeft ook geresulteerd in een reeks overnames, waaronder de acquisities in de Verenigde Staten van Conexant (een bedrijf dat chips voor breedbandmedia maakt, zoals kabelinternetkastjes), van GloNav (specialist op het gebied van GPS-navigatie) en van de mobielecommunicatiechipdivisie van het Amerikaanse Silicon Laboratories.

Ook is het bedrijf allerlei samenwerkingsverbanden aangegaan, onder andere met het Taiwanese ontwikkelingsbedrijf Afa Technologies (om te werken aan zeer zuinige videochips voor draagbare apparatuur), met Siemens (om een nieuw digitaal tolsysteem voor auto’s te ontwikkelen en te testen) en met Sony (om samen smartcards te maken voor betaling via de mobiele telefoon). En, sinds kort, met STMicroelectronics.

De twee bedrijven voegen hun activiteiten op het gebied van draadloze communicatie samen. STMicroelectronics krijgt een belang van 80 procent in de nieuwe onderneming en betaalt NXP 1,55 miljard dollar (1 miljard euro). In de overeenkomst is opgenomen dat NXP over drie jaar zijn belang weer van de hand kan doen.

Onlangs maakte Van Bommel bekend dat hij leiding gaat geven aan het project om tot een goede joint venture te komen tussen NXP en STM. Voor menig ander zou dit de bekroning van een carrière zijn, maar voor Van Bommel is het na enkele intensieve jaren een stap terug. “Ik hoop dat ik een evenwichtiger balans tussen werk en privéleven zal vinden”, zegt Van Bommel. En wie weet, dagelijks misschien een uurtje later de hometrainer te betreden.

Naam: Peter van Bommel
Geboortejaar: 1957
Burgerlijke staat: gehuwd, drie kinderen
Bedrijf: NXP
Omzet: 6,3 miljard dollar in 2007
Aantal medewerkers: 37.000
In dienst: 2006 – 2008
Opleiding: doctoraal economie (MBA) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Commissariaten: ASMC en SSMC
Werkdagen: veel
Auto: Renault Espace
Muziek: veel, van klassiek tot pop
Literatuur: vakliteratuur, literatuur (de Russische klassieken onder andere)
Hobby’s: lezen, muziek luisteren
Vakantie: Australië, Verenigde Staten, Italië
Internet: google en NXP.com