Money Matters: Prof. ir. Likmevestje

In de Verenigde Staten zijn er ruime mogelijkheden om een patent aan te vragen op software, in Europa niet. Is het wenselijk dat Europa richting de VS opschuift? Ja, zeggen voorstanders, onder wie prof ir Roel Pieper. ‘Dit zou het innovatievermogen van Europese technologiebedrijven alleen maar ten goede komen’ . De redenatie is simpel. Een bedrijf investeert in onderzoek naar en ontwikkeling van een product. Mag het daar dan alsjeblieft wat van terug zien? Door een patent krijgt het de mogelijkheid alle inspanningen te gelde te maken.

Omgekeerd is er zonder patent vaak geen stimulans om de markt op te gaan. Want een concurrent kan er zo mee aan de haal gaan. Of, helemaal schrijnend, de ongepatenteerde kennis is commercieel gezien waardeloos. Zo schijnt het dat van allerlei ziekten bekend is hoe we ze moeten bestrijden. Maar helaas hebben de ontdekkers van deze geneesmethoden, veelal wereldvreemde geleerden, deze kennis zomaar gepubliceerd. Bescherming is niet meer mogelijk, zodat geen bedrijf er nog heil in ziet medicijnen te ontwikkelen. Deze middelen vinden nooit een toepassing buiten de muren waar ze zijn ontdekt… Met andere woorden: het algemeen belang (de volksgezondheid) en het individuele belang (het belang van het bedrijf dat een patent heeft) zijn erbij gebaat dat kennis kan worden gepatenteerd. “Bedrijven moeten maximaal kunnen bouwen op de bescherming van hun innovaties”, aldus prof ir Roel Pieper.

Prof ir Roel Pieper laat hierbij gemakshalve onvermeld dat software een wezenlijk andere industrie is dan pakweg de farmacie. Software heeft als kenmerk dat er géén enorme financiële inspanningen nodig zijn om het te ontwikkelen; iedereen kan software op de markt brengen. Een beschermingswal van patenten is dus helemaal niet nodig. Sterker nog: patenten houden verdere ontwikkeling van software tegen, want ontwikkelaars kunnen bepaalde kennis niet toepassen. Voorbeeld: het bekende one-click-systeem, dat door Amazon is geclaimd. Makkelijk: je hoeft maar één keer je gegevens in te voeren om tot in lengte van dagen bij Amazon te winkelen. Makkelijk om te maken ook. Maar andere bedrijven dan Amazon mogen dit niet – zodat zij gedwongen zijn met een inferieur bestelsysteem te werken. Of ze moeten de kennis van Amazon in licentie nemen – en veel winkeliers hebben het geld daarvoor niet.

Ook de ontwikkeling van ‘open source software’ zoals Linux loopt gevaar. Terwijl hier nu juist de kracht blijkt van een vrije, patentloze uitwisseling van kennis. Allerlei mensen ontwikkelen mee aan dit besturingsysteem, bekritiseren elkaars werk en geven elkaar advies. Zo ontstaat een product waar geen individueel bedrijf (lees: Microsoft) tegenop kan. Zoals wel eens gezegd wordt: als je kennis deelt, word je niet kleiner maar groter. Als het makkelijker wordt voor individuele partijen om patenten te verkrijgen op software, dan rem je dit proces van ontwikkeling af. Wie het algemeen belang stelt boven het individuele belang van de Amazon’s en de Microsofts van deze wereld, kan dit alleen maar betreuren. Kortom: doe toch maar geen aanscherping van de patentregeling. Alsjeblieft niet.

De argumenten pro open source zijn al lang en breed bekend, ook bij prof. ir. Roel Pieper. Iemand die echt knap of wijs of hooggeleerd is, zou er serieus op in gaan. Zo niet prof. ir. Roel Pieper. Zou hij soms een belang hebben in een bedrijf dat baat heeft bij een strengere patentregeling?