Krappe arbeidsmarkt gaat nog niet ten koste van innovatie

Dit komt door de jonge, goed opgeleide beroepsbevolking en de hoge bedrijvendynamiek, vooral in de sterk innoverende sectoren ICT en specialistische zakelijke dienstverlening. De snel groeiende hightech maakindustrie is ook een belangrijke bron van innovatie en kent de hoogste R&D-uitgaven. Noord-Brabant staat dankzij de rond Eindhoven geconcentreerde industriële ondernemingen en kennisinstellingen op plaats 4 van de index. In Drenthe, Friesland en Zeeland is het innovatievermogen het laagst. Goed nieuws is dat een kwart van de ondernemers aangeeft dat de eigen investeringen in innovatie de komende jaren zullen toenemen.

Nederland hoog op innovatielijstjes, maar R&D-uitgaven zijn laag 
Nederland doet het goed op internationale innovatie-overzichten. Op het gebied van bedrijfsinvesteringen in R&D blijven we echter achter bij het EU-gemiddelde. Bovendien is in andere landen het ambitieniveau hoger. Het kabinet heeft de innovatiedoelen aangescherpt en investeert in 2019 1,9 miljard euro extra in onderwijs, onderzoek en innovatie. De provincies spelen dankzij de aanwezige kennisclusters en de financiële ondersteuning via de provinciale begrotingen een belangrijke rol bij de invulling van de innovatiedoelen.

Hoogste innovatievermogen in Randstad, laagste in Drenthe, Friesland en Zeeland
Het innovatievermogen van een regio geeft aan hoe soepel een regio vanuit de economische structuur nieuwe ideeën van ondernemers of instellingen kan omzetten in producten of diensten. De ING Innovatie Index berekent dit innovatievermogen op basis van vijf pijlers: jongerenpotentieel, onderwijsniveau, bedrijvendynamiek, flexibiliteit en innovatieve investeringen. De totaalscores voor de provincies laten een vierdeling in het innovatievermogen zien. De Randstad-provincies zijn koploper. De werkzame beroepsbevolking is hier het jongst en het hoogst opgeleid. Noord-Brabant en Groningen subtoppers, oostelijk Nederland vormt de middenmoot en Drenthe, Friesland en Zeeland sluiten de rij.

“Een verregaande krachtenbundeling tussen bedrijven en kennisinstellingen en de focus op 1 of 2 sectoren per provincie verhogen de kans op succesvolle innovatie”, volgens regio-econoom bij het ING Economisch Bureau Henk van den Brink. ”Die focus kan uiteenlopen van fotonica in Noord-Brabant en Overijssel tot quantumtechnologie in Zuid-Holland en van de energiesector in Groningen tot ICT en life sciences in Noord-Holland en Utrecht”.

Hightech maakindustrie meest innovatief
De industrie is verantwoordelijk voor 57 procent van de R&D-uitgaven door bedrijven. De snel groeiende hightech maakindustrie is de belangrijkste bron van innovatie. De vraag is in hoeverre investeringen in innovatie de gevolgen ondervinden van de spanning op de arbeidsmarkt. In elf van de twaalf provincies is voor technische beroepen al sprake van een krappe of zeer arbeidsmarkt. Een aantal casestudies laat zien dat creatieve manieren van personeelswerving en –binding (‘smart staffing’) cruciaal zijn om de kwantitatieve èn kwalitatieve mismatch van technisch geschoold personeel aan te pakken en tegelijkertijd innovaties op peil te houden.

Innovatie nog niet onder druk door krapte arbeidsmarkt
De toenemende krapte op de arbeidsmarkt gaat op korte termijn nog niet ten koste van investeringen in innovatie. Uit een ondernemersenquête van ING blijkt dat een kwart van de ondernemers aangeeft dat de eigen investeringen in innovatie de komende jaren toenemen om efficiënter te kunnen werken. Ook meer samenwerking met andere bedrijven en kennisinstellingen om te blijven innoveren wordt als actiepunt genoemd.