Jaarcongres Controlling 2014: Skills, attitude en technology van de real-time business controller

 
Bekijk hier de foto’s van het Jaarcongres Controlling 2014.

‘De belangrijkste les uit de theorie van Charles Darwin was: het soort dat zich het snelste en beste weet aan te passen zal overleven. Bedrijven die willen overleven hebben goede controllers nodig. Zij beschikken over de informatie die nodig is om je als bedrijf succesvol aan te passen.’

Zo opent dagvoorzitter Lars Duursma het Jaarcongres Controlling 2014.

Vervolgens stelt hij de zaal een vraag: ‘Bespreek met degene naast u: Hoe houd jij je hoofd boven water in de informatietsunami?’ Na twee minuten koortsachtig overleg komen er een aantal tips naar voren, zoals: ‘De meeste informatie komt van de e-mail. Reserveer drie momenten per dag om je mail te lezen en zet hem de rest van de dag uit.’ Een andere tip: ‘Wees selectief met je databehoefte. Doe meer met minder informatie. Dan kun je je echt focussen op wat belangrijk is.’

Waarde toevoegende finance functie bij ASML
De eerste spreker komt van een bedrijf dat voortdurend werkt aan vernieuwing: ASML. Corporate Controller Joost Stienen: ‘We zijn begonnen op 1 april 1984, precies 30 jaar geleden vandaag. We zijn in die tijd gegroeid van 1 procent marktaandeel naar 85 procent marktaandeel. En die markt is gegroeid naar 6 miljard euro. Chips zijn onmisbaar geworden. In 2012 werden er 185 miljard chips geproduceerd. Vooral de opkomst van smartphones heeft sterk bijgedragen aan de marktgroei. ASML maakt niet de chips, maar de machines die de chips produceren.’

Wat is de toegevoegde waarde van finance binnen ASML? De chipmachinebouwer streeft naar een omzetverdubbeling tot 10 miljard euro de komende jaren. ‘Ik wil dat doen met hetzelfde aantal mensen als nu’, Aldus Stienen. ‘We zitten in een cyclische business. Voor finance is het belangrijk de downturns op te vangen, maar – nog belangrijker – het begeleiden van de weg omhoog. We moeten blijven investeren om voorop te blijven lopen.’

Recentelijk kreeg finance de leiding over het productontwikkelingsproces. ‘Wij gaan niet de producten maken, dat is duidelijk. Maar we leiden het process rond productontwikkeling, zodat het bedrijf weet wanneer ze wat moet afstemmen. ASML is hard gegroeid, dus de mensen zien elkaar niet meer zo snel bij de koffieautomaat. De afstemming is cruciaal in iedere stap van het process en finance bevindt zich in de unieke positie het overzicht te bewaken. Binnen een complex bedrijf kan finance deze bijzondere rol goed vervullen.’  

Controller of the Year Award 2014
Het volgende programmaonderdeel is het voorstellen van de genomineerden voor de Controller of the Year Award. Dat zijn:
Huub Hofstede, Programmamanager TOP FIT bij Schiphol Group
Jaspert Meijburg, Concern Controller Financiën en Bedrijfsvoering bij Stichting Zorggroep Alliade
Roy Verhoeven RA, Concern Controller bij Vanderlande Industries
Mark Mollen, Corporate Business Controller bij TMC Group
Robert Scheenstra, Senior Manager Financial Control & Business Analyse bij Randstad
Bekijk ook de video: “5 genomineerden: 5 cases in 5 minuten”

Waar zal de jury op letten bij de beoordeling van de kandidaten, die hun case gedurende het programma zullen presenteren? Juryvoorzitter Ernst Groenteman: ‘Business alignement is belangrijk, zoals die naar voren komt in de ASML case. Ook letten we op operational excellente en communicatieve vaardigheden. Het belangrijkste is dat genomineerde controllers zichzelf echt laten zien.’ ___________________________________________________________________________________

TIP: word lid van het Controllers Netwerk, dé community van Controllers
Ontmoet collega Controllers tijdens de Controllers Netwerk Fora, diners, bijeenkomsten en events en investeer direct in uw persoonlijke en professionele ontwikkeling. Het Controllers Netwerk biedt u een breed scala van lidmaatschapsmogelijkheden gebaseerd op uw individuele doelen en behoeften. Word lid van hét peer-to-peer netwerk voor Controllers in Nederland. Boost direct uw carrière, uw bedrijf en uw kennis. Voor alle voordelen en lidmaatschappen klikt u hier (PDF). Direct aanmelden? Klik hier.
___________________________________________________________________________________

Om de genomineerden en het publiek te laten zien wat een overwinning kan betekenen, heeft Alex van Groningen een aantal voormalig winnaars opgetrommeld. Lars Duursma vraagt hen in één woord te beschrijven wat hun overwinning betekend heeft. Jasper de Wit (winnaar vorig jaar): ‘Trots. Trots op mezelf dat ik de andere kandidaten heb verslagen. Maar ook trots op mijn team en bedrijf.’ Het woord ‘kans’ komt op bij Roland van der Pouw van Liander (winnaar 2008). ‘Als er kansen op je pad komen moet je ze pakken. Headhunters stonden niet in de rij voor een CFO rol  na mijn overwinning. Wel ben ik zelf naar mijn CFO gestapt om aan te geven dat ik een general management rol ambieerde. Die rol heb ik gekregen. Je moet ook zelf kansen pakken en niet reactief afwachten.’

Het woord van Astrid van der Valk is ‘mensenmens’. Ze licht toe: ‘Het belangrijkste element van mijn overwinning was dat ik een mensenmens was. Dat ben ik nog steeds. Zonder je menselijk hart in de team te leggen kom je er niet.’  ‘Erkenning’ is het woord van Andre van de Horst (winnaar 2011). ‘Ik werkte bij een kleiner bedrijf, waar je als financial met veel aspecten in aanraking komt. Vandaar erkenning. Tips voor de genomineerden: Blij bij jezelf, blijf integer en blijf bij je vak. Succes vandaag.’

Bent u een business controller?
In deze sessie kijken Erik Boon en Cees van Schaik, beide verbonden aan FinanceFactor, naar het gedragsprofiel van de veelgezochte business controller. Ze doen dit naar aanleiding van een onderzoek dat ze recentelijk hebben afgesloten. Dit onderzoek is uitgezet bij enerzijds CFO’s en anderzijds controllers. De CFO’s is gevraagd naar het huidige en gewenste profiel (taken, kennis, vakkennis, organisatiekennis en persoonlijke vaardigheden) van hun controller populatie. De controllers is gevraagd naar hun drijfveren en gedragsvoorkeuren. Deze groep is verdeeld in business controllers, financial controllers en financieel managers.

Uit het CFO-onderzoek is gekomen dat CFO’s kritischer naar hun controllers kijken dan de controllers zelf. De CFO ziet in zijn/haar huidige controllers meer financial controllers dan business controllers op basis van hun taken. De ontwikkeling die de CFO vooral wil zien zit in organisatiekennis en persoonlijke vaardigheden. Uit de controllerenquête blijkt dat alle financials dezelfde top 3 drijfveren hebben: intellectueel (kennis), zakelijk (wat levert het op) en individualist (what’s in it for me). Wel verschillen ze in gedragsstijl.

Financial Controllers zijn erg blauw waarbij de kernwoorden ‘observator’ en ‘coördinator’ horen. Business Controllers zijn uitgesproken geel met de kernwoorden ‘inspirator’ en ‘motivator’. In de publieke sector zijn business controllers rood, een opvallende uitkomst die Boon en Van Schaik op dit punt nog niet goed kunnen duiden. De financieel manager zit aan de binnenkant van het spectrum wat betekent dat hij goed tussen gedragsstijlen kan switchen.

De vraag die zich oproept is of financials kunnen veranderen van voorkeursstijl. ‘Het kan wel, maar de vraag is of het wenselijk is’, reageert Boon. ‘Hoe verder je basisstijl afstaat van de stijl die je ambieert, hoe moeilijker het zal zijn de omslag te maken. Wat belangrijk is voor financials is om wel veel inzicht te verwerven in hun eigen stijl, en de gedragsstijlen van hun collega’s. Als je respect en begrip hebt voor elkaars stijlen, kun je elkaar mooi aanvullen en je team versterken.
 
De reis van USG People
In de laatste plenaire sessie vertellen Leen Geirnaerdt (CFO USG People) en Johan Bogaard (Corporate Director Group Control USG People) over de strategische heroriëntering van hun bedrijf en hoe zij invulling geven aan het thema real-time business control.

In 2011 vond er bij USG People een strategische heroriëntering plaats, waarbij de landenorganisatie werd vervangen door een organisatie met drie divisies: General Staffing, Specialist Staffing en Professionals. In het kader van het project United werd de organisatie in 2013 verder vereenvoudigd en ging de Raad van Bestuur terug van vijf naar twee leden. United moet een besparing van 38 miljoen opleveren, maar vooral leiden tot betere samenwerking tussen onderdelen.

Zodra de markt herstelt, zal USG People volgens Geirnaerdt de vruchten plukken van het werk dat de afgelopen jaren is verricht. ‘Ik denk niet dat we binnenkort gelijk weer een hoge groei zullen zien. De crisis is al sinds 2008 bezig, het herstel zal dus wellicht ook moeizamer gaan, maar ik kijk er echt naar uit. We hebben de afgelopen jaren ontzettend veel gedaan, er zijn structurele besparingsmaatregelen genomen en het bedrijf is echt anders ingericht – en eigenlijk hebben we nooit het gevoel gehad dat we al die inspanningen hebben kunnen verzilveren. Ik denk dat dat voor heel veel bedrijven geldt.’

In de vernieuwde organisatie is ook real-time business control een belangrijk thema, stelt Johan Bogaard. ‘Kloksnelheid is een van de onderwerpen die centraal staat bij ons’, licht hij toe. ‘Het gaat er niet meer om of je verandert als bedrijf – dat moet sowieso –  maar hoe snel je dat doet. Onze clockspeed meet de snelheid van de externe veranderingen en zet dat af tegen de snelheid van de aanpassing van onze interne processen. Onze basisprocessen moeten optimaal draaien en de controller moet zaken duidelijk voor het voetlicht kunnen brengen.’

Bogaard geeft drie voorbeelden waar real-time business control in zit. Empowerment van de controller is de eerste. ‘Onze controllers zitten bij de meetings waar de besluiten worden genomen aan tafel. Ze bereiden deze meetings ook voor. Geen administrateurs dus, maar participerend adviseurs. Het is niet erg als je het niet hebt, maar laten we vooral kijken wie het wel hebben zodat we van maximale waarde kunnen zijn voor de business. Een tweede voorbeeld is ‘less is more’. We kijken in onze informatievoorziening naar wat we echt nodig hebben voor onze besluitvorming. De laatste is beyond budgetting. Voor veel controllers geldt dat het traditionele budgetteren veel tijd kost en de cijfers zijn snel achterhaald. Zeker in een cyclische business is dat het geval. Wij hebben aantal aspecten geïmplementeerd van beyond budgetting, zoals rolling forecasting en we werken heel veel met scenarioanalyses.’ (Meer weten over de ontwikkelingen – van de finance functie – bij USG People? Lees een diepgaand interview met Leen Geirnaerdt op CFO.nl)

Controller of the Year Award
Dan is het tijd voor de uitreiking van de Controller of the Year Award. Die gaat dit jaar naar Robert Scheenstra van Randstad!

Het zit er weer op en controllers die vaker bij elkaar willen komen voor inspirerende bijeenkomsten en discussies kunnen zich ook aansluiten bij het Controllers Netwerk. Graag tot de volgende keer!

___________________________________________________________________________________

TIP: word lid van het Controllers Netwerk, dé community van Controllers
Ontmoet collega Controllers tijdens de Controllers Netwerk Fora, diners, bijeenkomsten en events en investeer direct in uw persoonlijke en professionele ontwikkeling. Het Controllers Netwerk biedt u een breed scala van lidmaatschapsmogelijkheden gebaseerd op uw individuele doelen en behoeften. Word lid van hét peer-to-peer netwerk voor Controllers in Nederland. Boost direct uw carrière, uw bedrijf en uw kennis. Voor alle voordelen en lidmaatschappen klikt u hier (PDF). Direct aanmelden? Klik hier.