Innoveer of crepeer

Een serie blogs over strategisch waardemanagement.

De Eerste Wet van Stegman: als in een sector of bedrijf de delta van innovatie langere tijd achterblijft bij de delta van de loonkosten, dan gaat de arbeidsproductiviteit steil omlaag, op straffe van systeemstress én waardevernietiging.

Door Leo van de Voort. Hij is bestuursadviseur bij Fuel for Living Strategies, voormalig directeur corporate finance Kempen & Co en en co-auteur van het boek Risicovreugde.

Zo klinkt de theorie. Maar zo gaat het ook écht in de praktijk. Nu iedereen in de coronastress zit en overal momentum ontstaat om te veranderen, is het wellicht goed om eens een viertal voorbeelden van Stegmans worst practice de revue te laten passeren.

1. Fraudebestrijding bij banken

Veel financiële instellingen investeren bij fraudebestrijding inmiddels enorm in … mensen. Fluks worden complete afdelingen uit de grond gestampt, overbevolkt met ambitieuze ‘fraude detectives’. Leidt het tot minder fraude? Nee!

Innovatie, als dat al past binnen deze dinobedrijven, moet niet perse plaatsvinden binnen de bank, aan de achterkant. Het moet verplicht worden opgelegd aan klanten ván de bank, aan de vóórkant. De focus bij no hands accounting ligt nu vooral op het automatiseren van repetitieve processen. Bij bijzonderheden komen er nog wél handjes aan te pas. Door kunstmatige intelligentie en machine learning kan software óók omgaan met uitzonderingen. Vroeg of laat komt er een partij op de proppen die dit volledig omarmt en de hele sector op zijn kop zet. Als traditionele partij kun je daar niet tegenop omdat zij hetzelfde leveren tegen een fractie van de kosten.

En dan: systeemstress …

2. De rechterlijke macht

Vóór corona had het al te maken met schier onoverzichtelijke achterstanden, ná corona zijn die nagenoeg onoverbrugbaar. Mogelijk is het goed (en juist) dat hier sprake is van een overheidsmonopolie, maar het dwingt niet tot concurrentie en innovatie. Zo worden ter zitting zowat alle stukken nog voorgelezen! De gekozen oplossing: steeds meer geld erin, vooral meer mensen aannemen (en dan afstemmingskosten, meer overhead, overleg, en ga maar door) en steeds minder opbrengsten (lees: vonnissen). Maar géén innovatie: digitale platforms, productielogistiek, AI/BI, etcetera: die zijn nog niet in de paleizen van justitie binnengedrongen.

De systeemstress wel …

3. De ziekenhuiszorg

In ziekenhuizen, daar is personeel de grootste kostenpost, is de arbeidsproductiviteit toch gestegen. Verschil met bijvoorbeeld de rechterlijke macht, politie of onderwijs is de bekostiging. Bij ziekenhuizen is deze klantgeoriënteerd en achteraf, en niet op basis van budgetten. Terwijl het aantal misdrijven en leerlingen daalt, liggen de budgetten bij politie en onderwijs vast of stijgen. Kortom, ondoelmatigheid.

Ziekenhuizen zagen de afgelopen coronamaanden honderdduizenden minder patiënten dan normaal. Een geweldig momentum om de arbeidsproductiviteit (en kwaliteit!) verder te boosten en de poliklinische zorg om te vormen. We weten al jaren dat circa 20 procent van de patiënten helemaal niet zo vaak op de poli thuishoort. Laat het nu ontdekte beeldbellen inburgeren, en dan liever nog met verpleegkundigen dan met dure specialisten (beeldbellen is verdertigvoudigd de laatste maanden). Met slimme digitale vragenlijsten over klachten en medische voorgeschiedenis, kan de benodigde tijd voor een poli-afspraak enorm worden verkort. Etcetera.

Dan moet er wel wat veranderen in de bekostiging. Deze is nu gericht op behandeling, in plaats van op preventie én behandeling. De huidige omzetoriëntatie lokt onzinnige zorg uit. En zet een rem op innovatie.

En uiteindelijk? Systeemstress.

4. Nokia

Henri Ford voorzag een wagen die voortbewoog zonder paarden. Maar “if I had asked people what they wanted, they would have said faster horses.”

In 2004 bedachten Nokia-ingenieurs een nieuw mobieltje, dat had een toptech camera en een kleurenaanraakscherm, je kon er mee internetten, én het faciliteerde een online winkel voor apps. Jawel!

Het idee werd echter naar de prullenbak verwezen … Dat gebeurt er als status het wint van belang, interne weerstand, op veilig spelen met bestaande innovaties. Daarom liever evident gevaarlijk, dan ogenschijnlijk veilig. Want ‘veilig’ zet een rem op innovatie.

En dan uiteindelijk: systeemstress.

Eenmaal in systeemstress wordt het lastig. Vier jaar later kwam Job’s iPhone en in 2013 verkocht Nokia haar mobiele divisie. In het Nokia smartphonedebacle verdampte aan marktwaarde maar liefst 250 miljard dollar!!!

Eenmaal in systeemstress wordt het lastig. De gloeilamp is dan ook niet uitgevonden door kaarsenfabrikanten.

Alle blogs van Leo van de Voort voor u op een rij gezet.

(foto: Engin Akyurt via Pexels)