Hoe verduurzaam je? Nieuwe business modellen die helpen (2)

Een serie blogs over duurzame bedrijfsvoering.

BLOG – In deel 1 besteedde ik aandacht aan het Business Model Canvas (BMC) als hulpmiddel bij het verduurzamen. In deze column staat het verduurzamen zelf centraal. Hoe kun je er als organisatie voor zorgen dat je in financieel, ecologisch én sociaal opzicht beter gaat presteren? 

Door Theo van Houten. Hij is hoofddocent Bedrijfseconomie en onderzoeker bij het lectoraat Financial Control van de hogeschool van Arnhem en Nijmegen en auteur van meerdere boeken.

Die vraag is relevant omdat het management van organisaties zich steeds meer realiseert dat een duurzame bedrijfsvoering noodzakelijk is…. én financieel aantrekkelijk! Immers, het verduurzamen van jouw organisatie kan worden afgedwongen door overheden en dergelijke die hiertoe wet- en regelgeving opstellen en door afnemers die uit morele overwegingen alleen zaken willen doen met organisaties die voldoende oog hebben voor de sociale en ecologische gevolgen van hun beleid. 

Die morele overwegingen kunnen overigens ook de intrinsieke motivatie van het eigen management verbeteren, zodat zij overgaat tot een duurzame bedrijfsvoering. En – tot slot, maar zeker niet onbelangrijk – kan duurzaamheid de winstgevendheid van uw organisatie verbeteren. Dat kan bijvoorbeeld omdat u minder resources gaat gebruiken, zoals grondstoffen of energie. Ook kunt u soms hogere verkoopprijzen realiseren omdat afnemers het waarderen dat u duurzaam opereert en dat bijvoorbeeld aantoont door een keurmerk. Tevens zullen duurzame organisaties beter voorspelbare financiële resultaten boeken. Ze worden immers minder kwetsbaar voor veranderingen in de prijzen van grondstoffen en energie en ze zullen minder last hebben van reputatieschade omdat ze de kans minimaliseren ongewenst in het nieuws komen door milieuverontreiniging, klachten van omwonenden, verhalen over kinderarbeid en dergelijk. 

Diverse onderzoekers (bijvoorbeeld Hou et al., 2012, Ng en Rezaee, 2015) vonden dan ook dat beursgenoteerde ondernemingen die een aantoonbaar duurzaam beleid voeren een hogere koers –winstverhouding hebben dan vergelijkbare organisaties die dat niet doen. Maar er is meer. Steeds meer organisaties en consumenten hebben ook behoefte aan producten die hen helpen te verduurzamen. Ook daar kun je als organisatie op inspelen. Bijvoorbeeld accountantskantoren kunnen veel geld verdienen met advies- en controlewerk op dat terrein. Installatiebedrijven zien hun omzet enorm toenemen door isolatiewerkzaamheden en het plaatsen van zonnepanelen. En slimme ondernemers in de autobranche begrijpen dat voor veel stadsbewoners een auto inmiddels geen statussymbool meer is, maar een erg duur en ook lastig te parkeren product dat je maar beperkt gebruikt. Zij spelen hierop in door intelligente oplossingen aan te bieden, zoals flexibele leasecontracten of het faciliteren van gemeenschappelijk gebruik van auto’s.

Duurzaamheidsstrategieën

In deze column staat het verduurzamen van de jouw eigen organisatie centraal. Dat kan op drie manieren:
1.    Uw organisatie doet wat je wettelijk gezien moet doen en probeert risico’s, bijvoorbeeld op het gebied van reputatie, te voorkomen. Je kiest dan voor een defensieve strategie. Kostenbesparing en risicoreductie zijn jouw drijfveer.
2.    Jouw organisatie staat welwillend tegenover verduurzaming. Je bekijkt jouw bedrijfsprocessen kritisch en probeert waar dat financieel haalbaar is te verduurzamen. Je kiest voor een faciliterende strategie. Verantwoordelijkheidsgevoel richting toekomstige generaties is daarbij een belangrijke drijfveer, maar daarvoor wens je maar beperkt ‘de portemonnee te trekken’.
3.    Jouw organisatie hecht een gelijkwaardig belang aan de financiële, sociale en ecologische prestaties. Binnen jouw organisatie worden beslissingen genomen door te kijken naar de effecten op die drie gebieden. Je kiest voor een proactieve strategie. Intrinsieke motivatie om duurzaam te opereren is jouw drijfveer.

Maar hoe doe je dat, verduurzamen? 

Bocken et al. (2013) hebben een model ontwikkeld met daarin een aantal oervormen van businessmodellen (zie vorige column) die kunnen bijdragen aan een duurzame bedrijfsvoering. In de onderstaande tabel staan de vormen toegelicht met daarbij een voorbeeld.

Tabel 1: Oervormen van businessmodellen (ontleend aan Van Houten, 2019)

Hoe deze ‘nieuwe businessmodellen’ in jouw organisatie kunnen worden toegepast en wat jouw rol als finance professional kan zijn bij het verduurzamen van de bedrijfsvoering, wordt in de volgende column behandeld. 

Literatuur:

• Bocken, N. Short, S., Rana, P. & Evans, S. (2013). A value mapping tool for sustainable business modelling. Corporate Governance, 13. 482 – 497.
• Hou, K. Van Dijk, A.M. & Zang, Y. (2012). The implied cost of capital: a new approach. Journal of Accounting and Economics 52. 504 – 526.
• Houten, Th.H. (2019). Duurzame bedrijfsvoering. Groningen: Noordhoff Uitgevers.
• Ng, A.C. & Razaee, Z. (2015). Business sustainability performance and cost of equity capital. Journal of Corporate Finance 34. 128 -149.

Blogs in deze serie:

• Hoe control je duurzame bedrijfsvoering?
• Hoe verduurzaam je? Nieuwe business modellen die helpen (1)
• Hoe verduurzaam je? Nieuwe business modellen die helpen (2)
• Hoe verduurzaam je? Nieuwe business modellen die helpen (3)