Hoe overleef je kantoor?

Haar workshop ‘Werken doe je maar thuis’, tevens de titel van haar nieuwe boek, legt op humoristische wijze de vinger op zere plek. Want thuis, zonder het rumoer van die kantoorjungle, werk je natuurlijk veel effectiever. 

“Concentratie is op kantoor vrijwel onmogelijk”, zegt ze. “Iedereen toetert maar wat door elkaar, het is er als in een gezellige clubsoos. Een kroegconcept, dát is het. Probeer daar maar eens iets serieus op papier te krijgen.” 

Volgens Japke-d. Bouma klooit iedereen maar wat aan op kantoor. Het lijkt er gestructureerd, met targets en jaarplannen, maar de mooiste ideeën komen bij toeval tot stand. Het is dus heel vaak van 9 tot 5 uur braaf op je plek zitten. Navelstaren, elkaar in de gaten houden, praten, luisteren. “Thuis kan je veel beter nadenken, vrijuit bellen, afspraken maken. Zonder dat je voor de veertiende keer de vakantieverhalen van die veel te hard pratende en zojuist uit één of andere naargeestige Turkse badplaats teruggekeerde collega – twee bureaublokken verderop – moet aanhoren.”

“Die zogenaamde flexplekken?”, vervolgt ze. “Zien eruit als het toilet van een passagiersvliegtuig. Maar het voordeel is dan wel weer dat je tenminste nog kan proberen te organiseren dat je niet naast iemand hoeft te zitten die je écht niet kan luchten of zien… Vergaderen? Totaal zinloos, want alles is toch al afgesproken. Maar het is wel nuttig om te kijken hoe de vlag er bij heel veel collega’s bij hangt.”

De meeste klachten krijgt Bouma van lezers over ‘de baas’, zegt ze. “Probleem is dat veel leidinggevenden niet geschikt zijn voor hun functie. Maar dat kán ook bijna niet, als je ziet wat mensen allemaal van hun baas verwachten.”

De meeste chefs durven personeel niet vrij te laten, hoort Bouma van haar lezers. “Dus dan gaan ze eisen dat je op je plek moet blijven zitten. Omdat ze denken dat leidinggeven betekent: je in de gaten houden.” 

Wat volgens Bouma veel beter werkt: de ochtendmens begint om zes uur met zijn werk en kapt er twee uur ’s middags mee. En de avond- of nachtmens start vlak voor middernacht en duikt zes uur ’s ochtends haar of zijn bed in. “En werk in godsnaam af en toe thuis, dat is echt veel beter voor iedereen!” 

Japke-d. Bouma kan het weten. Ze maakt al ruim 20 jaar deel uit van de redactie van kwaliteitskrant NRC, is er eindredacteur, heeft een wekelijkse column. Nu werkt ze, lucky woman, veel vanuit huis. Ze noemt het ‘op de krant’, als ze in Amsterdam werkt. Geen kantoor. Want kantoor is voor veel mensen de hel, zo heeft ze ondervonden uit reacties op haar columns. 
Haar eigen collega’s vindt ze heel leuk, zegt ze. “Maar veel mensen zijn natuurlijk niet zo gelukkig. Hoe overleven zíj de hel van kantoor? Hoe overleef je de herrie van je collega’s, haal je nou wel of geen koffie voor ze… En hoe hou je een goede presentatie, hoe verover je een fijne flexplek?”

Nog een paar praktische tips van ‘rockstar, goeroe, auteur en kantooramazone’ Japke-d. Bouma: als je meer salaris wil, vraag dan juist om mínder geld. Dan komt de boodschap misschien eindelijk wél eens aan. Bovendien, wie om meer zeurt, krijgt dat toch nooit… Seksuele relatie met iemand van kantoor? Niet aan beginnen! Creatief met elkaar omgaan op de hei, tijdens het bouwen van een brug over een beekje in de Ardennen of gedurende het gezamenlijk hoeden van schapen, het in groepsverband leren koken? “Zeker doen. Maar verwacht niet dat het iets oplevert. Het samen doorstaan is al heel wat.”

In haar vorige boeken besprak ze kantoorclichés. Daardoor is ze wel wat cynischer geworden, bekent ze. “Want de lijst met woorden en begrippen waar mensen zich aan ergeren, wordt almaar langer, lezers sturen me steeds nieuwe tips. ‘Het uitrollen van concepten…’ Bijvoorbeeld. Zeg maar het nieuwe ‘doorpakken.’ Of, nog erger: ‘een spannend traject ingaan.’ Hoezo spannend? In een auto over een bergkam van de Himalaya scheuren, dát is spannend. Maar heus niet met die saaie eikels op kantoor voor je uit zitten te staren. ‘Passie tonen’, ook zoiets. Hoezo passie? Dat doe je thuis maar, in de slaapkamer. ‘Iemand in zijn kracht zetten, de regie pakken.’ Als iemand dát tegen je zegt, moet je reageren met: doe het lekker zelf. Dan kan ik even doorwerken.”

Japke-d. Bouma spreekt op Financial Systems 2018 – het ICT innovatie-event voor financials. Meld je nu gratis aan met code FSB410