Hinrich Slobbe: ‘Van cijferspecialist naar strategisch sparringpartner’
AI, digitale transformatie, ESG-eisen en de roep om duurzaam leiderschap verleggen de rol van de controller richting strategische sparringpartner. Welke trends mag je niet missen en hoe zorg je dat je als controller blijvend waarde toevoegt?
In de driedelige serie over modern controlling gaat Hinrich Slobbe, bedrijfseconoom en Associate Professor bij Business School Nederland, in op drie cruciale onderwerpen:
- Trends en duurzaamheid in controlling
- De controller als strategisch adviseur
- Van MARAP tot KPI’s en financiële analyse
In deze tweede aflevering gaat Slobbe in op de transformatie van cijferspecialist tot strategisch adviseur.
“Controllers schuiven op van een puur financiële rol naar een strategische sparringpartner van het management, waarbij ze helpen bij datagedreven besluitvorming.”
Belangrijkste trends voor controllers
De rol van controlling verandert snel door digitalisering, data-analyse en strategische besluitvorming. Hinrich Slobbe signaleert vijf belangrijke trends in controlling:
- Digitalisering en automatisering
“Controllers werken steeds vaker met AI, RPA (Robotic Process Automation) en geavanceerde ERP-systemen om financiële processen te versnellen en fouten te minimaliseren.” - Data-driven decision making
“Big Data en predictive analytics maken het mogelijk om beter te voorspellen en strategisch te sturen in plaats van alleen terug te kijken op cijfers.” - Van financial controller naar business partner
“Controllers schuiven op van een puur financiële rol naar een strategische sparringpartner van het management, waarbij ze helpen bij datagedreven besluitvorming. Dit vraagt om heel andere competenties dan kennis en vaardigheden die traditioneel bij financials zijn aangeleerd. Hier is een belangrijke uitdaging voor het financiële onderwijs.” - ESG en duurzaamheidsrapportage
“Duurzaamheid is niet langer een ‘nice-to-have’. De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) en andere regelgeving dwingen bedrijven om niet-financiële KPI’s (zoals CO₂-uitstoot en sociale impact) net zo serieus te nemen als financiële cijfers. Ondanks de Omnibus die veel van de CSRD-wetgeving zal versoepelen is de trend naar duurzaam handelen onomkeerbaar.” - Agile finance & scenario planning
“De wereld verandert sneller dan ooit. Dynamische forecasting, real-time dashboards en flexibele budgettering worden cruciaal om in te spelen op onzekerheden.”
Als Slobbe dé trend benoemt die elke finance professional serieus moet nemen, dan is hij stellig: “Dat is de opkomst van data en AI in controlling. Controllers die AI en data-analyse omarmen, gaan niet alleen sneller werken, maar worden ook onmisbaar voor strategische besluitvorming. Financiële professionals die hier nu in investeren, blijven relevant in een steeds digitalere wereld.”
De controller als strategische businesspartner: hoe maak je de transitie?
De moderne controller wordt steeds vaker gezien als een businesspartner in plaats van alleen een financiële waakhond. Maar niet elke organisatie is daar klaar voor. Volgens Slobbe vraagt de transitie van controller naar strategische businesspartner om een combinatie van nieuwe vaardigheden, een proactieve mindset en slimme positionering binnen de organisatie. Zelfs als het management nog vasthoudt aan de traditionele rol van de controller, adviseert hij controllers om zélf de regie te nemen en te laten zien hoe je buiten de cijfers om waarde toevoegt:
1. Begrijp de business als een ondernemer
Een echte businesspartner kijkt verder dan de financiële cijfers en verdiept zich in:
- De strategie en doelstellingen van de organisatie
- Marktontwikkelingen en concurrentiedruk
- Operationele processen en de impact van financiële beslissingen
Actie: Ga regelmatig in gesprek met collega’s van andere afdelingen, woon strategiemeetings bij en stel vragen zoals: “Waar loop je tegenaan en hoe kan ik helpen?”
2. Maak financiële data betekenisvol
Niet iedereen spreekt ‘finance’. Een strategische controller vertaalt cijfers naar heldere, impactvolle inzichten en koppelt die aan concrete acties.
Actie: Gebruik visuele dashboards en storytelling-technieken om complexe data eenvoudig en overtuigend te presenteren. Denk aan scenario-analyses die laten zien waarom een bepaalde investering slim is.
3. Ga van terugkijken naar vooruitkijken
Traditionele controllers rapporteren over het verleden; businesspartners helpen bij het vormgeven van de toekomst.
Actie: Werk met predictive analytics, dynamische forecasting en what-if-scenario’s om managementbeslissingen te ondersteunen.
4. Positioneer jezelf als een trusted advisor
Strategische controllers wachten niet op vragen, maar anticiperen op uitdagingen en denken mee.
Actie: Breng proactief adviezen en oplossingen, ook als niemand er expliciet om vraagt. Bijvoorbeeld: “Op basis van onze cijfers en trends, zou het slimmer zijn om in X te investeren in plaats van Y.”
5. Investeer in soft skills
Een controller die impact wil maken, moet niet alleen financieel sterk zijn, maar ook:
- Communicatief vaardig: Kunnen overtuigen en beïnvloeden.
- Analytisch en kritisch: De juiste vragen stellen en verbanden zien.
- Samenwerkingsgericht: Verbinding leggen met alle lagen van de organisatie.
Actie: Volg trainingen in stakeholdermanagement, storytelling en strategisch adviseren.
De kern? “Controllers die deze stappen zetten, wachten niet tot ze gevraagd worden als businesspartner, ze laten zien dat ze het al zijn.”
AI en automatisering: maakt het controllers overbodig of juist onmisbaar?
AI en automatisering nemen steeds meer repetitieve taken over in finance: rapportages genereren, transacties verwerken en zelfs voorspellingen doen. Betekent dit dat de controller straks overbodig is? Integendeel stelt Slobbe: “De rol verandert, en controllers die zich aanpassen, worden alleen maar waardevoller.” AI automatiseert niet alleen processen; het verandert ook de strategische rol van de controller.
1.Van ‘number cruncher’ naar strategisch adviseur
AI kan razendsnel data verwerken, maar het ontbreekt aan business context, kritisch denken en strategisch inzicht. Controllers moeten zich focussen op:
- Interpreteerbare inzichten: Niet wat de cijfers zeggen, maar wat ze betekenen.
- Scenario-denken: AI voorspelt, maar controllers bepalen de impact en actiepunten.
- Ethiek & Governance: Hoe betrouwbaar en verklaarbaar zijn AI-gedreven analyses?
2. AI als slimme assistent, niet als vervanger
Controllers die AI omarmen in plaats van vrezen, krijgen superpowers. Met predictive analytics, machine learning en automated reporting kunnen ze sneller en diepgaander analyses maken.
Actie: Investeer in vaardigheden in data-analyse en leer werken met AI-tools zoals Power BI, Python of geavanceerde ERP-systemen.
3. Soft skills worden cruciaal
Als AI de cijfers oplevert, wordt menselijke interactie de echte onderscheidende factor:
- Communicatie: de vertaalslag maken van cijfers naar impact
- Besluitvorming: AI geeft opties, controllers adviseren het management
- Stakeholdermanagement: de verbinding leggen tussen finance en de business
Actie: Ontwikkel sterke storytelling- en adviesvaardigheden om als onmisbare sparringpartner te fungeren.
4. Risico’s & AI-bias managen
AI is niet foutloos, denk aan bias in datasets of verkeerde interpretaties. Controllers moeten de controleur van AI worden en zorgen voor betrouwbare analyses.
Actie: Begrijp hoe AI werkt en stel kritische vragen over datakwaliteit en modeluitkomsten.
De toekomst? “Controllers worden niet vervangen door AI, maar controllers die AI slim inzetten, vervangen degenen die dat niet doen.”
Ook interessant: Hinrich Slobbe: ’Controllers die AI slim inzetten, vervangen degenen die dat niet doen’
In elke training is er zo’n aha-moment waarop deelnemers elkaar aankijken en denken: “Waarom wist ik dit niet eerder?” Een van de grootste eye-openers voor controllers: “Winst is een mening, cash is King,” aldus Slobbe. “Controllers zijn vaak gefocust op EBITDA, margepercentages en winstgevendheid. Maar als een bedrijf failliet gaat, is dat bijna nooit door gebrek aan EBITDA – het is cashflow die telt. Werkkapitaal is vaak het ondergeschoven kindje!” Slobbe zet dit uiteen met voorbeelden uit de praktijk:
“Een snelgroeiend bedrijf met stijgende omzet en mooie winstcijfers… maar tóch ging het mis. Waarom? De klant betaalde pas na 90 dagen, terwijl leveranciers binnen 30 dagen betaald moesten worden. Gevolg: geen cash, wel een crisis. Ander voorbeeld: succesvolle verkoop via internet maar slechte supply chain waarbij voorraad lang onderweg was met vertraging door storingen in de haven, rondom Afrika, etc. Klachten van ontevreden klanten en het cancelen van opdrachten.”
“In mijn lessen gaat het niet alleen over serieuze cijfers, maar ook over de kunst van financiële relativering. Want zeg nou zelf: controllers hebben de reputatie een beetje… droog te zijn. Tijd om dat beeld te doorbreken!” Hij neemt ons mee in zijn onconventionele financiële wijsheden: “Zo heb je controlling nog nooit bekeken:
Voorbeeld 1: Waarom de P&L eigenlijk een datingprofiel is
“De winst- en verliesrekening is net Tinder: het laat alleen de mooie kanten van je bedrijf zien. Maar als je écht wilt weten hoe gezond je onderneming is, moet je de balans en cashflowstatement checken – dat is de eerste ontmoeting zonder filters.”
Voorbeeld 2: De KPI-paradox
“KPI’s zijn als dieetdoelen: als je alleen focust op het getal op de weegschaal, kan het zomaar zijn dat je ondertussen zes Big Macs eet. Controllers moeten verder kijken dan de cijfers en snappen wát ze écht meten.”
Voorbeeld 3: Waarom cashflow belangrijker is dan winst? Vraag het een bakker.
“Als een bakker elke dag 100 croissants verkoopt, maar zijn klanten pas na zes maanden betalen terwijl de bloemleverancier nú geld wil… dan is ‘winstgevend’ zijn niet echt een feestje. Je kunt geen brood bakken met een papieren winst, wel met cash.”
Wat zou elke controller moeten weten? Stop met alleen de P&L analyseren en begin met cashflow forecasting. Het verschil tussen een papieren succes en een financieel gezond bedrijf zit in de kasstroom.”
Direct toepasbare inzichten: Wat levert Controller in een Week écht op?
Na het volgen van Controller in een Week gaan deelnemers niet alleen naar huis met een berg theorie, maar ook vooral vele praktische tools. We vragen Slobbe welke concrete acties een controller direct kan doorvoeren om direct meer impact te maken binnen de organisatie.
1. Stop met alleen rapporteren, start met adviseren
Veel controllers leveren maandelijks cijfers op, maar zonder strategische duiding. Het management heeft geen databundel nodig, maar duidelijk advies.
Concrete actie: Voeg aan elke financiële rapportage een actiegericht advies toe.
Niet: “De brutomarge is gedaald met 2%.”
Wel: “De brutomarge is gedaald door stijgende inkoopkosten. Advies: Onderhandel langere contracten met leveranciers om prijsschommelingen te verminderen.”
Impact: Je verschuift van cijferleverancier naar strategische businesspartner.
2. Bouw een dynamisch dashboard in plaats van een statisch rapport
Maandelijkse MARAP’s vol tabellen en statische Excel-sheets? Dat kan beter.
Concrete actie: Zet een Power BI- of Tableau-dashboard op waarin het management real-time inzicht heeft in KPI’s en trends.
Impact: Minder terugblikken, sneller kunnen bijsturen.
3. Maak KPI’s slimmer en strategischer
Veel KPI’s meten wat er gebeurd is, maar niet waarom en wat eraan gedaan kan worden.
Concrete actie: Voeg leading indicators toe die toekomstig succes voorspellen.
Niet alleen: “Omzet groeide 5%.”
Ook: “Conversiepercentage steeg met 8%, wat de omzetgroei verklaart. Actie: Extra investeren in de best presterende klantkanalen.”
Impact: Je KPI’s worden een stuurmiddel in plaats van een registratiemiddel.
4. Introduceer scenario-analyse in besluitvorming
Veel controllers werken nog met vaste begrotingen, terwijl de realiteit constant verandert.
Concrete actie: Start met ‘what-if’-scenario’s in plaats van starre forecasts. Bijvoorbeeld:
- Wat als de rente stijgt met 1%?
- Wat als grondstofprijzen dalen met 5%?
- Wat als we onze betalingsvoorwaarden aanpassen?
Impact: Management kan sneller en beter onderbouwde beslissingen nemen.
De kern? Controllers die minder rapporteren en meer adviseren, worden onmisbaar in de organisatie.
Hinrich is als bedrijfseconoom afgestudeerd aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hij is als docent gepokt en gemazeld met meer dan 45 jaar ervaring binnen financieel management, financiële analyse en Human Resource Accounting.
Hij is tevens als Associate Professor verbonden aan Business School Nederland. Hinrich doorspekt de theorie met relevante en aansprekende voorbeelden uit de praktijk. Hij staat erom bekend een duidelijke mening te hebben en deelt deze graag met zijn publiek.
Daarnaast is hij als docent verbonden aan de Sijthoff Accountants Academy en Alex van Groningen. Ontdek Hinrichs expertise en cursussen.
Lees ook: ‘Duurzaamheid zonder gedragsverandering blijft een papieren tijger’ – Door Hinrich Slobbe
Markt Update
Personalia
Whitepapers
Vragen over adverteren?
Kan ik je van dienst zijn met een toelichting of advies? Bel of mail gerust. Ik neem graag de tijd voor je.
Daan Commandeur
Partner Manager