‘Hightech kan nog handvol ASML’s voortbrengen’

De snelle ontwikkeling van technologieën als AI, quantum en fotonica en de maatschappelijke opgaven op gebied van duurzaamheid, gezondheid en veiligheid creëren nieuwe kansen voor de Nederlandse hightech. Om deze kansen te verzilveren, is een gezamenlijke strategie nodig van bedrijven, kennisinstellingen en overheid.

Dat stelt TNO, dat ook pleit voor het inzetten van het Nationaal Groeifonds als een structureel financieringsinstrument voor R&D. “De Nederlandse hightech heeft het potentieel om de komende decennia een handvol nieuwe ASML’s voort te brengen”, zegt Arnaud de Jong, managing director TNO High Tech Industry. “Dat vereist een gezamenlijke aanpak vanuit een krachtige innovatieagenda.”

Omzet van tachtig miljard 

Met een omzet van ruim tachtig miljard euro in 2021 levert de hightech sector een belangrijke bijdrage aan het verdienvermogen van Nederland. TNO bekeek hoe de sector deze waarde voor de samenleving ook in de toekomst kan blijven leveren. De verwachting is dat in 2040 de helft van de omzet wordt gegenereerd uit nieuwe waardeketens, zoals laser-satelliet communicatie en equipment voor duurzame energie.

Om de Nederlandse concurrentiepositie in hightech te behouden, dient de sector 150 procent productiever te worden en te transformeren naar een honderd procent duurzame bedrijfsvoering. Voor meer strategische autonomie is het volgens TNO noodzakelijk dat we deze nieuwe waardenketens opbouwen en ons innovatiebeleid daar voor langere tijd op richten.

Sneller naar de markt brengen

Deze transformatie stelt de sector voor een aantal nieuwe opgaven, zo vervolgt TNO. Zo moet Nederland beter worden in het sneller naar de markt brengen van innovaties en nieuwe technologieën, bijvoorbeeld met start-up- en scale-up programma’s en gerichte internationale samenwerking.

Ook is er aanvullend beleid nodig voor het aantrekken van talent en is het van belang dat er een human capital-agenda komt waarbij werving plaatsvindt op basis van vaardigheden in plaats van genoten opleiding.”

Strategische visie op de sector

TNO keek ook naar het Nederlandse innovatiebeleid en de onderzoeksfinanciering. Tot circa 2030 investeert Nederland fors in de transformatie van de hightechindustrie, vooral via de Nationaal Groeifonds programma’s. Maar volgens TNO ontbreekt een strategische visie op de sector. Zo wordt de Europese Chips Act de komende periode in Nederland geïmplementeerd, terwijl een duidelijke doorvertaling hiervan ontbreekt. Die doorvertaling is volgens TNO wel nodig om doorbraken te realiseren op sleuteltechnologieën, zoals geavanceerde materialen, quantum en nanotechnologie.